Nhân sự kiện khai mạc Đối thoại Shangri-La, nhiều hãng truyền thông thế giới đã đưa nhiều nhận định cho rằng đây được coi là hội nghị “nóng” nhất từ trước đến nay bởi nó diễn ra trong bối cảnh châu Á xuất hiện quan ngại về tình hình biển Đông.
Tờ Washington Post số ra ngày 4-6 đã đăng các trích dẫn trong bài phát biểu khai mạc của Thủ tướng Malaysia, ông Najib Razak, cho rằng các nước châu Á không nên đặt mình trước sự lựa chọn làm đồng minh của Mỹ hay Trung Quốc, và cần tránh tình trạng đơn cực kiểu Chiến tranh lạnh trong khu vực.
Thay vì lựa chọn, châu Á cần đẩy mạnh hợp tác với Mỹ, siêu cường quân sự của thế giới và với Trung Quốc, một cường quốc đang lên, nhằm giải quyết các vấn đề an ninh khu vực như chống nạn buôn người, khủng bố, buôn lậu thuốc phiện và phổ biến hạt nhân. Cả Trung Quốc và Mỹ đều là những đối tác. Châu Á phải thay đổi chủ nghĩa lưỡng cực của Chiến tranh lạnh, nhưng không phải bằng một lưỡng cực khác mà bằng chủ nghĩa đa cực.
Phát biểu trên tờ San Francisco Chronicle, Đô đốc Hải quân Hoa Kỳ, ông Robert Willard bày tỏ quan ngại về những căng thẳng liên tiếp xảy ra trong thời gian gần đây giữa Trung Quốc và các nước láng giềng, vì tranh chấp nguồn năng lượng khí đốt tự nhiên trên những vùng biển tranh chấp. Trong năm 2010, châu Á trở thành một khu vực có nguy cơ xảy ra những vụ xung đột trên biển Đông.
Hiện nay, Trung Quốc tuyên bố phần lớn khu vực ở biển Đông, trong đó có những khu vực mà Việt Nam, Brunei, Philippines, lãnh thổ Đài Loan và Malaysia tuyên bố thuộc chủ quyền của họ. Tập đoàn Exxon Mobill, Công ty Khai thác dầu khí Talisman Energy, Công ty Forum Energy Plc đang lên các kế hoạch hợp tác khai thác những khu vực mà Trung Quốc cũng tuyên bố chủ quyền.
Hãng tin BBC cho rằng, như ở những diễn đàn trước, Việt Nam được trông đợi sẽ mang tranh chấp biển Đông ra bàn thảo với các nước liên quan, nhằm thúc đẩy cách tiếp cận đa phương cho tiến trình phức tạp này. Ngay ngày đầu tiên tại diễn đàn, đoàn Việt Nam đã có tiếp xúc song phương với đoàn Trung Quốc để thảo luận các vấn đề hai bên cùng quan tâm.
Lần đầu tiên, Việt Nam cũng sẽ tổ chức họp báo vào sáng 5-6 “để Thứ trưởng Nguyễn Chí Vịnh giải thích thêm với giới quan tâm về các điểm trong bài phát biểu của Bộ trưởng Phùng Quang Thanh với chủ đề “Phản hồi trước các đe dọa an ninh hàng hải mới”. Dư luận nhận xét đây là bằng chứng cho thấy Việt Nam đã tận dụng được cơ hội để nói lên tiếng nói của mình.
THANH HẰNG
