Chị Vũ Thị Bích Nga ở số E2/1, đường D1 P25 Q. Bình Thạnh TPHCM hỏi: Cha mẹ chị có 2 người con, một định cư ở Đức, một ở VN. Cha chị muốn cho thuê nhà, tiền cho thuê nhà có phải chia cho 2 con (mẹ chị đã mất). Nếu cha muốn bán nhà thì chia thừa kế ra sao?

Trả lời: Theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 2005 thì di sản thừa kế thuộc sở hữu chung hợp nhất, mọi cá nhân đều bình đẳng về quyền hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật, người VN định cư ở nước ngoài có quyền thừa kế tài sản ở trong nước. Việc định đoạt tài sản chung hợp nhất được thực hiện theo thỏa thuận của các chủ sở hữu chung hoặc theo quy định của pháp luật.

Bộ luật Dân sự cũng quy định:

1- Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết.

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại.

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2- Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3- Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Theo trình bày của chị, bà ngoại chị đã mất từ lâu, như vậy sau khi mẹ chị mất đi, 1/2 căn nhà thuộc quyền sở hữu của cha chị, phần còn lại được chia đều cho các đồng thừa kế gồm cha chị và các anh chị em của chị (và ông bà ngoại nếu còn sống). Do vậy, việc cho thuê căn nhà phải được sự đồng thuận của tất cả các đồng thừa kế và nếu không có thỏa thuận nào khác về tiền cho thuê nhà thì khoản lợi tức này sẽ được chia cho tất cả các đồng thừa kế theo tỷ lệ mà các đồng thừa kế được hưởng.

Do trong thư chị không nêu rõ ông ngoại mất trước hay sau mẹ của chị, vì vậy trường hợp ông ngoại mất trước thì chỉ có cha chị và 2 người con được hưởng; nếu ông ngoại mất sau thì các đồng thừa kế bao gồm cả ông ngoại. Và sau đó ông mất đi thì những người thừa kế thuộc các hàng thừa kế nêu trên sẽ được hưởng phần di sản mà ông ngoại được hưởng từ mẹ của chị.

Luật sư Nghiêm Xuân Lý