Là nước xuất khẩu cà phê lớn thứ 2 trên thế giới sau Brazil, nên số hộ sống phụ thuộc vào cây cà phê tại Việt Nam lên đến vài triệu hộ, chủ yếu ở Tây Nguyên. Với diễn biến thời tiết ngày càng cực đoan, khô hạn khốc liệt, nước tưới mùa khô cho khu vực này trở thành nỗi ám ảnh của người trồng cà phê. Ngay cả bản thân nông dân cũng sử dụng lãng phí nên tình trạng khan hiếm nguồn nước càng trở nên nghiêm trọng hơn, ảnh hưởng đến năng suất và sản lượng cà phê.
Trong quá trình thực hiện hợp tác công - tư (PPP) phát triển bền vững cây cà phê, một cuộc khảo sát của Công ty Nestlé - đối tác chính tham gia PPP, cho thấy nông dân sử dụng lượng nước trong mùa khô (từ tháng 11 tới tháng 4 năm sau) gấp 3 - 4 lần mức nước cần thiết cho cây cà phê. Trong khi việc ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp đã trở hành xu hướng của nhiều nước, trong đó có thiết bị tưới nước nhỏ giọt cho cây trồng, nhưng với những hộ trồng cà phê quy mô sản xuất nhỏ ở nước ta, ứng dụng này đôi lúc bất khả thi và không phải lúc nào công nghệ cao cũng tỏ ra có hiệu quả vượt trội.
Là một phần trong dự án toàn cầu NESCAFÉ Plan, Nestlé đẩy mạnh những hoạt động hướng dẫn bảo tồn nguồn nước trong mạng lưới “Kết nối nông dân” tại Việt Nam, thông qua việc phổ biến những kinh nghiệm canh tác nông nghiệp bền vững do Nestlé và tổ chức Rain Forest phát triển. Kinh nghiệm dưới đây cho thấy, việc sử dụng những vật dụng tưởng chừng bỏ đi lại là công cụ hỗ trợ đắc lực cho nông dân. Những vỏ lon sữa đặc sau khi sử dụng hết được dùng để đo lượng mưa. Những chai nước nhựa được đặt úp xuống đất để đo độ ẩm vườn cây. Các vật dụng này có khắp nơi, không tốn kém, sử dụng đơn giản, trở thành vật dụng hữu ích trong việc giúp nông dân sử dụng hiệu quả hơn nguồn nước.
Ông Phạm Phú Ngọc, Trưởng Bộ phận Hỗ trợ nông nghiệp của Nestlé, cho biết đặt chai nhựa úp xuống đất, quan sát mức độ nước tụ lại trong chai, nông dân sẽ biết được độ ẩm trong đất. Khi những giọt nước nhỏ ít đi là đến lần tưới đầu tiên trong mùa khô và chỉ cần tưới 300 - 400 lít nước/cây/lần, thay vì tưới 700 - 1.000 lít nước/cây/lần vẫn cho kết quả tương tự. Việc sử dụng vỏ lon sữa để đo lượng nước mưa mà cây cà phê hấp thu được, giúp nông dân điều chỉnh lượng nước tưới trong suốt mùa khô đúng lúc và hợp lý. Nếu vỏ lon sữa bò chứa 1/6 lượng nước mưa, đồng nghĩa cây cà phê tiếp nhận khoảng 100 lít nước. Những sáng kiến này thực sự hữu ích cho nông hộ cà phê vài ba hécta. Phương pháp này đã được phổ biến đến gần 20.000 nông dân trong mạng lưới “Kết nối nông dân” tại Việt Nam, những hộ cung cấp cà phê cho Nestlé. Nestlé cũng phối hợp với Tổ chức Phát triển và hợp tác của Thụy Sĩ (SDC) hỗ trợ những nông dân (ngoài mạng lưới) kinh nghiệm canh tác nông nghiệp bền vững gồm cả việc quản lý nguồn nước.
ĐĂNG LÃM
