Từ 20 năm nay, tỷ lệ sinh con ở Italia không ngừng giảm, khiến Italia trở thành quốc gia có dân số già thứ hai trên thế giới, chỉ sau Nhật Bản. Năm 1997, Italia ghi nhận tỷ lệ sinh thấp nhất trong lịch sử nước này, trung bình, mỗi phụ nữ chỉ có 1,19 con, trong khi tỷ lệ 2,1 mới đủ để tái tạo dân số. Khi đó, nhà dân số người Mỹ Ben Wattenberg đã phải thốt lên rằng: “Một thế giới không còn người Italia nữa ư ? Điều này quả là tồi tệ!”. Vậy mà gần 20 năm sau, đất nước hình chiếc ủng vẫn chưa thoát ra khỏi giấc ngủ đông dân số dài lê thê. Tỷ lệ sinh con của phụ nữ Italia vẫn chỉ đạt 1,37 - một trong những tỷ lệ thấp nhất thế giới. Năm 2016, lần đầu tiên kể từ năm 1919 - thời điểm kết thúc Chiến tranh thế giới lần thứ nhất, số dân của Italia đã giảm. Trong khi đó, năm 2015, tỷ lệ tử ở nước này đã tăng thêm 10% so với năm 2014.
Tỷ lệ sinh giảm trong suốt 20 năm qua đã khiến tỷ lệ phụ nữ ở độ tuổi sinh nở cũng giảm theo. Năm 2015, chỉ có 43% phụ nữ Italia ở độ tuổi sinh nở, và có tới 25% phụ nữ Italia không sinh con, 25% khác chỉ sinh 1 con; 2% phụ nữ và 4% nam giới ở Italia không muốn lập gia đình. Các chuyên gia gọi đó là một “vụ tự sát về dân số”. Lo ngại về vấn đề này, Italia đã không ít lần kêu gọi cả dân chúng và các chính khách có ý thức, trách nhiệm trẻ hóa dân số nước này.
Vậy đâu là lý do? Khủng hoảng kinh tế khiến hàng loạt thanh niên mất việc, cuộc sống bấp bênh, việc dung hòa cuộc sống riêng tư và công việc ngày càng khó khăn, trong khi đó tiền trợ cấp nhà nước cho việc sinh con và nuôi con lại quá thấp. Thêm nữa, nhà trẻ lại thiếu nhiều, 80% số trẻ dưới 2 tuổi không được đi nhà trẻ. Các bậc phụ huynh thường phải nhờ bạn bè, bố mẹ trông con giúp.
Bữa tiệc dành cho các cụ ông và cụ bà 100 tuổi được tổ chức tại thị trấn Montemaggiore ở Sicily (Italia)
Tỷ lệ sinh quá thấp khiến Italia trở thành nước có dân số già. Số người trên 80 tuổi đã tăng 150% trong vòng 20 năm qua; 21,4% dân số Italia đã trên 65 tuổi, và theo dự báo, trên 25% số dân Italia sẽ trên 80 tuổi vào năm 2030. Quốc gia châu Âu này đang và sẽ phải đối mặt với nhiều vấn đề về lương hưu và chăm sóc người cao tuổi. Có một câu chuyện được xem là minh chứng về thực trạng dân số già ở Italia. Nằm giữa hai tỉnh Piacenza và Alessandria, Gorreto - một thành phố nhỏ ở miền Tây Bắc Italia, chỉ có hơn 100 người dân sinh sống. Thống kê chính thức của địa phương cho thấy, tuổi trung bình của người dân ở Gorreto là 65,1. Một thống kê khác cho thấy, lần gần nhất có một đứa trẻ được sinh ra ở thành phố này cách đây đã 13 năm và đó là một kỷ lục ở vùng. Không ngạc nhiên khi lữ khách đi qua đây chỉ nhìn thấy những mái đầu bạc và một sự tĩnh lặng hiếm thấy so với những nơi khác. Chính quyền địa phương ở đây đã ngao ngán khi kể câu chuyện: nếu không có một gia đình người nước ngoài có con 1 tuổi rưỡi chuyển đến đây sống vào năm 2013, tuổi trung bình ở thành phố này thậm chí còn cao hơn nữa.
Trước thực trạng đáng lo ngại này, Bộ Y tế Italia đã cảnh báo: Italia đang chết dần. Trong khi đó, Chính phủ Italia phải ra sức vận động rằng: Đừng đợi quá lâu rồi mới sinh con; Sắc đẹp không có tuổi nhưng sinh nở thì có; hay Sinh con là nghĩa vụ đối với dân tộc.
MINH CHÂU
