Hàng ngàn hécta mía nhiễm bệnh trắng lá đang khiến người trồng mía tại tỉnh Khánh Hòa đứng ngồi không yên. Điều lo lắng nhất hiện nay là bệnh trắng lá mía (TLM) chưa có thuốc đặc trị, nên đang có nguy cơ lây bệnh trên diện rộng.
Những ruộng mía èo uột vì nhiễm bệnh trắng lá mía sau hơn 2 tháng xuống giống.
Xã Ninh Thượng (thị xã Ninh Hòa, Khánh Hòa) hiện nơi có diện tích mía nhiễm bệnh TLM nhiều nhất tỉnh Khánh Hòa. Anh Nguyễn Đình Sơn, người dân trồng mía thôn Ninh Thượng 1 cho biết: Bệnh TLM xuất hiện khoảng 3 tháng nay. Ban đầu, dân phát hiện lác đác vài cây bị trắng lá, điểm trắng nhiều nhất là phần ngọn mía. Do chưa có phương thức điều trị bệnh, người dân chỉ biết phun thuốc tăng trưởng, rắc vôi bột, xịt thuốc sâu, bón đạm... để cứu mía, nhưng không có tác dụng. Xã Ninh Thượng hiện có diện tích mía nhiều nhất thị xã Ninh Hòa, với 513ha, tuy nhiên, đã có 313ha bị bệnh TLM.
Theo người trồng mía, đến thời điểm này, mía trồng đã được 2 - 4 tháng, đầu tư khoảng 40 triệu đồng/ha. Do các ngành chức năng chưa có giải pháp chữa trị, nên hầu hết diện tích mía nhiễm TLM đã bị tiêu hủy, thiệt hại rất lớn… Vì thế, nhiều vùng mía chết trắng đồng, hàng trăm đồng mía bị đốt còn lại tro, số còn lại cũng đang chất thành đống chờ tiêu hủy. Theo ông Tống Trân, Phó Chủ tịch UBND thị xã Ninh Hòa, bệnh TLM xuất hiện lần đầu, nên địa phương cũng bị động trong công tác phòng ngừa. Thị xã đã phối hợp với Chi cục Bảo vệ thực vật (BVTV) kiến nghị tỉnh xem xét hỗ trợ, đặc biệt với các hộ bị nhiễm nặng, buộc phải tiêu hủy hoàn toàn; đồng thời làm việc với các nhà máy đường bàn việc cùng chia sẻ khó khăn với nông dân.
Người trồng mía tại Ninh Hòa nói riêng, Khánh Hòa nói chung đang rất hoang mang khi tình hình mía nhiễm bệnh trắng lá chưa có dấu hiệu dừng lại, nguy cơ lây lan khắp các vùng là rất cao. Theo Chi cục BVTV tỉnh Khánh Hòa, hiện nay, toàn tỉnh có 3 địa phương xuất hiện bệnh TLM là thị xã Ninh Hòa, huyện Khánh Vĩnh và huyện Diên Khánh, trong đó, riêng Ninh Hòa có khoảng 1.200ha. Trong thời gian qua, Chi cục BVTV tỉnh Khánh Hòa chỉ biết hướng dẫn người dân nhổ bỏ, tiêu hủy diện tích mía nhiễm bệnh nặng; phối hợp với các ngành thống kê diện tích mía bệnh buộc phải tiêu hủy; đồng thời đề nghị hỗ trợ hộ nông dân có diện tích mía bị tiêu hủy.
Theo Chi cục BVTV Khánh Hòa, bệnh TLM là do Phytoplasma gây ra. Do đây là một dạng bệnh nằm trung gian giữa vi khuẩn và virút nên rất khó tìm phác đồ điều trị. Cách đây khoảng 15 năm, bệnh TLM xuất hiện tại tỉnh Đồng Nai khiến khoảng 2.000ha mía bị thiệt hại. Theo nghiên cứu, bệnh TLM lây lan qua 2 đường: đường giống mía (hom mía) và qua một loại rầy có tên là Matsumuratettix hiroglyphicus Mats. Tuy nhiên, ở Việt Nam hiện chưa tìm thấy loại rầy này. Một cán bộ Chi cục BVTV Khánh Hòa cho biết, đa số diện tích mía nhiễm bệnh TLM tại Ninh Hòa là giống mía Suphaburi 7, có nguồn gốc giống nhập khẩu từ Thái Lan 3-4 năm nay. Ở Thái Lan, bệnh TLM đã từng xuất hiện. Theo cán bộ này, có thể mầm bệnh TLM bắt nguồn từ các lô mía giống được các công ty đường nhập về; trong quá trình nhân giống và qua thời gian, bệnh TLM tiềm ẩn trong cây giống phát sinh khi gặp điều kiện thuận lợi, nhất là khi cây mía sinh trưởng và sức đề kháng kém. Tuy nhiên, hiện rất khó để kết luận rằng các công ty mía đường nhập “mía bệnh” về nước, cũng rất khó để buộc các công ty này bồi thường thiệt hại, mà chỉ có thể kêu gọi họ chia sẻ khó khăn.
Hiện nay, cách phòng tránh mầm bệnh lây lan cho các vụ mùa tiếp theo chỉ có cày bỏ diện tích mía nhiễm bệnh, sau đó cải tạo đất và trồng giống mía mới, có sức đề kháng và không nhiễm bệnh TLM.
VĂN NGỌC
