“Cơn sốt” lùng kiếm và chờ đợi tiêm vaccine dịch vụ tại một số thành phố lớn trên cả nước đang khiến nhiều trẻ em có thể nguy hiểm tới sức khỏe và tính mạng do không được tiêm vaccine đầy đủ và đúng lịch. Cùng với đó, việc chờ đợi tiêm vaccine dịch vụ cũng sẽ làm gia tăng nguy cơ lây lan dịch bệnh trong cộng đồng... Đây là thông điệp được Bộ Y tế phát đi ngày 21-12 trước việc nhiều gia đình có con nhỏ đang quá trông chờ vào vaccine dịch vụ.
Chuẩn bị vaccine tiêm ngừa cho trẻ. Ảnh: MAI HẢI
Không có vaccine nào an toàn 100%
Theo Bộ Y tế, mỗi năm tại nước ta có khoảng 1,2 - 1,3 triệu trẻ em được tiêm chủng miễn phí vaccine phòng ngừa 11 loại bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Ngoài ra, kể từ khi có chương trình tiêm chủng mở rộng, ước có khoảng 43.000 trẻ em đã được cứu sống nhờ vaccine. Đặc biệt nhiều loại bệnh nguy hiểm khác cũng đã được loại trừ, giảm hẳn như: bại liệt, uốn ván sơ sinh, sởi, viêm gan.
Tuy nhiên, Bộ Y tế cũng thẳng thắn chỉ rõ vẫn còn bộ phận không nhỏ các bậc phụ huynh ở các thành phố lớn không tin cậy vào vaccine miễn phí trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng, muốn tìm đến các điểm tiêm chủng dịch vụ hoặc ra nước ngoài để đăng ký tiêm cho trẻ với chi phí rất cao. Lợi dụng tâm lý đó, trên thị trường xuất hiện những dịch vụ đăng ký tiêm chủng dịch vụ và tiêm vaccine “xách tay” gây xôn xao dư luận trong thời gian qua.
Trước hiện tượng này, PGS-TS Trần Đắc Phu - Cục trưởng Cục Y tế dự phòng thẳng thắn, những phụ huynh trên chưa hiểu rõ rằng vaccine nào cũng có tỷ lệ phản ứng nặng nhất định vì tiêm vaccine là quá trình đưa kháng nguyên lạ vào cơ thể. Vì thế không có loại vaccine nào đạt đến độ an toàn hoàn hảo 100%. Trong khi đó, việc tiêm chủng phòng chống dịch cho trẻ và cho cả cộng đồng là việc hết sức cần thiết, đặc biệt là đối với quốc gia có khí hậu nhiệt đới, môi trường dễ bùng phát các dịch bệnh nguy hiểm. Do đó, mỗi phụ huynh cần ý thức tiêm chủng không chỉ là lựa chọn của mỗi cá nhân mà còn là trách nhiệm của cả cộng đồng, nhằm hướng tới đạt tỷ lệ tiêm chủng bao phủ toàn dân cao.
Quyết định ở phụ huynh
Trước hiện tượng rao bán vaccine dịch vụ trên thị trường, Cục trưởng Trần Đắc Phu khẳng định, Bộ Y tế tuyệt đối cấm việc buôn bán vaccine ngoài thị trường và đồng thời khuyến cáo người dân không nên tự mua, tự tiêm vaccine “xách tay”. Vaccine không đảm bảo chất lượng, không được bảo quản đúng quy trình, đúng nhiệt độ rất dễ xảy ra phản ứng nguy hiểm cho cơ thể. Những vaccine “xách tay” không chắc chắn được kiểm định về chất lượng hay không, người tiêm cũng có thể không có kỹ thuật, không đủ các phương tiện cấp cứu nếu xảy ra phản ứng... Thậm chí, việc quyết định tiêm vaccine bên ngoài, qua “cò”, với hàng “xách tay” không rõ nguồn gốc chẳng khác nào phụ huynh đang “gửi trứng cho ác” với những nguy cơ và hiểm họa khôn lường.
Trong khi đó, theo dự báo trong năm 2016, việc nhập về các vaccine dịch vụ của Pháp, Bỉ vẫn sẽ còn gặp khó do các nước sản xuất vaccine chỉ sản xuất theo đơn đặt hàng lớn, từ cách đây 2 - 3 năm, do đó không dư ra để bán theo nhu cầu đột biến của Việt Nam.
Vì thế nhằm bảo vệ sức khỏe của trẻ và ngăn chặn nguy cơ lây lan dịch trong cộng đồng và tránh tình trạng chờ đợi vaccine dịch vụ, Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế mạnh mẽ khuyến cáo, quyền lựa chọn tiêm loại vaccine nào cho trẻ thuộc về các bậc phụ huynh, tuy nhiên cần bảo đảm hiểu rõ về nguồn gốc và chất lượng của lô vaccine, cũng như kỹ thuật tiêm của người chịu trách nhiệm tiêm cho bé. Phụ huynh cần nắm rõ lịch tiêm của bé, bảo đảm tuân theo lịch tiêm chủng đã được Bộ Y tế quy định. Phụ huynh có nhu cầu tiêm vaccine cho con tốt nhất nên đến các trung tâm y tế, cơ sở tiêm chủng do Bộ Y tế quy định để được tư vấn đầy đủ. Tuyệt đối không được bỏ tiêm chủng, khiến trẻ nguy hiểm tính mạng và có thể gây dịch trong cộng đồng. Đặc biệt cần lưu ý, mọi thông tin chia sẻ trên mạng xã hội hoặc truyền miệng không rõ nguồn gốc rất khó để xác định tính xác thực, có thể được tung tin thất thiệt vì mục đích trục lợi trong thời điểm “khát vaccine dịch vụ”. Vì thế, Cục Y tế dự phòng khuyến cáo người dân nên theo dõi thông tin chính thức trên website Cục Y tế dự phòng và website Bộ Y tế. Đồng thời mọi thắc mắc liên quan đến tiêm chủng hoặc thông tin về các trường hợp sai phạm, đáng ngờ, người dân có thể liên hệ trực tiếp tại số đường dây nóng: 1900-9095.
NGUYỄN QUỐC
