Mấy ngày gần đây, giới kinh doanh chứng khoán ở TPHCM xôn xao trước thông tin Cơ quan Cảnh sát điều tra - Công an TPHCM khởi tố, bắt tạm giam Huỳnh Thái Học (quyền Trưởng phòng Giao dịch của Công ty cổ phần Chứng khoán Đại Việt - viết tắt là Công ty Đại Việt, trụ sở tại quận 1 TPHCM) về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”.
Xôn xao bởi không chỉ đây là vụ án lợi dụng giao dịch mua, bán chứng khoán để chiếm đoạt tài sản đầu tiên trong cả nước bị khởi tố để điều tra mở rộng, mà còn vì có thể xảy ra những vụ tương tự tại một số doanh nghiệp kinh doanh chứng khoán khác.
Tại cơ quan điều tra, Huỳnh Thái Học khai nhận được Công ty Đại Việt phân công quản lý hoạt động giao dịch chứng khoán thông qua hệ thống phần mềm Smart Connect (phần mềm quản lý toàn bộ tài sản của khách hàng) và phần mềm Nova (phần mềm quản lý toàn bộ chứng khoán của khách hàng) cài đặt trên hệ thống máy vi tính của công ty.
Lợi dụng việc này, Huỳnh Thái Học dùng các tài khoản chứng khoán mà mình được khách hàng ủy quyền giao dịch vào việc mua, bán chứng khoán. Sau đó, Học sử dụng phần mềm Smart Connect xóa, chỉnh sửa hoặc chèn bút toán số tiền phải thanh toán nhằm mục đích không trả lại số tiền đã giao dịch mua cho Công ty Đại Việt.
Bằng thủ đoạn này, chỉ trong thời gian ngắn Huỳnh Thái Học chiếm đoạt của Công ty Đại Việt gần 2,7 tỷ đồng. Đây là loại tội phạm mới, “người trong nhà” lợi dụng sự sơ suất của quá trình quản lý hệ thống thanh toán trong ngành chứng khoán để “phù phép” số tiền phải thanh toán thấp xuống.
Ngành chứng khoán có đặc thù gắn liền và hầu như phụ thuộc vào hệ thống phần mềm rất phức tạp, với nhiều ứng dụng cho từng công đoạn, do vậy để hạn chế loại tội phạm này phát sinh cần có hệ thống phần mềm quản lý chặt chẽ.
Tuy nhiên, quan trọng hơn hết là vấn đề kiểm tra, giám sát. Luật sư Nguyễn Thành Công (Công ty Luật TNHH Đông Phương Luật) phân tích: “Với việc mở rộng các hoạt động trong dịch vụ tài chính, các doanh nghiệp kinh doanh chứng khoán buộc phải thực hiện thêm các nghiệp vụ liên quan; điều này đồng nghĩa càng cần thiết có sự giám sát chặt chẽ, sâu sát và chi tiết đối với quá trình hoạt động nghiệp vụ để phòng tránh việc lợi dụng công nghệ, gây thiệt hại cho doanh nghiệp. Không chỉ vậy, việc kiểm tra hoạt động quản lý phải được thực hiện chéo trong chính bộ phận thao tác nghiệp vụ mới có thể phát hiện sai sót nhỏ nhất trong thời gian sớm nhất”.
Vụ án lợi dụng sự quản lý thiếu chặt chẽ của con người trong các phần mềm giao dịch chứng khoán nhằm chiếm đoạt tiền xảy ra tại Công ty Đại Việt một lần nữa cho thấy, dù công nghệ hiện đại đến đâu, chúng ta cũng không thể phó thác tất cả vào công nghệ, đặc biệt hoạt động có liên quan đến công nghệ thì việc kiểm tra, giám sát càng không bao giờ thừa.
ÁI CHÂN
