55,853 tỷ USD xây dựng đường sắt cao tốc Hà Nội-TPHCM

Trong phiên họp QH chiều 20-5, Bộ trưởng Bộ GTVT Hồ Nghĩa Dũng thừa ủy quyền của Thủ tướng đã trình bày tờ trình về chủ trương đầu tư dự án xây dựng đường sắt cao tốc Hà Nội – TPHCM.
55,853 tỷ USD xây dựng đường sắt cao tốc Hà Nội-TPHCM

Trong phiên họp QH chiều 20-5, Bộ trưởng Bộ GTVT Hồ Nghĩa Dũng thừa ủy quyền của Thủ tướng đã trình bày tờ trình về chủ trương đầu tư dự án xây dựng đường sắt cao tốc Hà Nội – TPHCM.

Ông Phùng Quốc Hiển, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính và ngân sách của Quốc hội:

“Nhiều ý kiến băn khoăn trong bối cảnh ngân sách còn khó khăn hiện nay, với một dự án có số vốn khổng lồ như thế, thời gian thu hồi lại chậm. Tôi cho rằng, chúng ta vay nợ thì phải trả, nên điều đó phải tính toán. Không phải chỉ dự án này mà nhiều tuyến đường chúng ta đã đầu tư, không phải lúc nào cũng thu hồi được vốn đầu tư ngay. Nhưng ban đầu chúng ta phải chấp nhận dùng nguồn vốn ngân sách Nhà nước để đầu tư nhằm tạo hạ tầng. Dĩ nhiên, chúng ta phải luôn đặt vấn đề an toàn tài chính quốc gia lên hàng đầu. Tôi muốn nhấn mạnh, đây không phải là dự án ngắn hạn, mà là dự án dài hạn. Trong báo cáo của Chính phủ đã nói rõ sẽ huy động nguồn vốn từ các thành phần kinh tế. Trong giai đoạn đầu, vốn Nhà nước sẽ được dành ở mức hợp lý để “kích cầu” cho dự án”.

Trên cơ sở xem xét toàn diện các vấn đề theo quy định, Chính phủ kiến nghị QH khóa XII kỳ họp thứ 7 quyết định chủ trương đầu tư dự án xây dựng mới tuyến đường sắt cao tốc với tốc độ khai thác 300 km/giờ (vận tốc thiết kế là 350 km/giờ), chuyên chở hành khách, đường đôi khổ 1.435mm, điện khí hóa.

Công nghệ áp dụng là công nghệ động lực phân tán – EMU, tiêu biểu là đoàn tàu Shinkansen của Nhật Bản. Tổng nhu cầu sử dụng đất cho dự án là 4.170ha, trong đó 383,7ha là đất ở khu dân cư tại vùng đô thị, 813,1ha là đất ở khu dân cư vùng nông thôn, 1.589,3ha là đất nông nghiệp và 1.383,9ha là đất rừng. Tổng mức đầu tư sơ bộ: 55,853 tỷ USD (khoảng 35,6 triệu USD/km).

Dự án bắt đầu được thiết kế xây dựng vào năm 2012 theo 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 (đến 2020) đưa vào khai thác đoạn Hà Nội - Vinh và đoạn Nha Trang – TPHCM. Giai đoạn 2 (đến 2030) đưa vào khai thác đoạn Vinh - Đà Nẵng và hoàn thành toàn tuyến vào 2035.

Qua thẩm tra, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của QH tán thành với tờ trình của Chính phủ về sự cần thiết đầu tư xây dựng đường sắt cao tốc Hà Nội - TPHCM song song với việc nâng cấp, hiện đại hóa hệ thống đường sắt hiện có.

Tuy nhiên, chủ đầu tư cần phân tích sâu hơn nhu cầu thị trường vận tải hành khách đối với loại dịch vụ vận tải cao cấp này, những lợi thế vượt trội của việc đầu tư xây dựng đường sắt cao tốc so với việc đầu tư cho các loại hình giao thông khác.

“Thời điểm đầu tư xây dựng đường sắt cao tốc cũng là vấn đề cần cân nhắc rất kỹ để bảo đảm tính khả thi và đạt hiệu quả cao nhất”, Chủ nhiệm Ủy ban Đặng Vũ Minh nhấn mạnh và lưu ý rằng, hiện tại hệ thống giao thông đường bộ (như quốc lộ 1A) luôn được cải thiện, nâng cấp, đường Hồ Chí Minh đang chuẩn bị xây dựng giai đoạn 2, các tuyến đường ven biển, đường bộ cao tốc Bắc - Nam đang triển khai; các cụm cảng hàng không cũng như hệ thống đường sắt hiện tại cũng không ngừng được đầu tư nâng cấp.

Các đại biểu trao đổi bên lề phiên khai mạc kỳ họp.

Các đại biểu trao đổi bên lề phiên khai mạc kỳ họp.

Ông Đặng Vũ Minh phân tích thêm, phương án di dân đề cập trong tờ trình của Chính phủ cần tính đến tính phức tạp của công tác này, đặc biệt là đối với những địa phương như TPHCM, TP Đà Nẵng hiện đã không còn quỹ đất dự trữ để quy hoạch đô thị.

Tổng chi phí giải phóng mặt bằng và tái định cư là 30.437 tỷ đồng theo ước tính của Chính phủ, song ủy ban cho rằng, con số thực tế sẽ lớn hơn nhiều, bởi chưa tính đến chi phí đào tạo, chuyển đổi nghề nghiệp cho các hộ dân.

Ủy ban cũng đề nghị Chính phủ báo cáo QH cụ thể và chi tiết hơn về phương án huy động vốn. Dự án đi qua một số vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên, các dải rừng nguyên sinh... nên cần sớm có nghiên cứu cơ bản gắn với chiến lược tài nguyên môi trường quốc gia; đồng thời tính toán ảnh hưởng của biến đổi khí hậu tác động đến các yếu tố gây bất lợi cho dự án như: địa chất, thủy văn, bão lũ...

Trong phiên thảo luận tổ chiều nay (21-5), ĐBQH sẽ cho ý kiến về chủ trương đầu tư dự án xây dựng đường sắt cao tốc Hà Nội – TPHCM.

A.THƯ

Bộ trưởng Bộ GTVT Hồ Nghĩa Dũng:

Đầu tư đường sắt cao tốc Hà Nội-TPHCM không ảnh hưởng đến nền kinh tế

Hôm qua, ngay trong phiên khai mạc, Chính phủ đã trình Quốc hội chủ trương đầu tư dự án xây dựng đường sắt cao tốc Hà Nội – TPHCM. “Siêu dự án” hứa hẹn sẽ là “điểm nóng” tại kỳ họp lần này. Bên hành lang QH chiều qua, Bộ trưởng Bộ GTVT Hồ Nghĩa Dũng nói về dự án này:

Chính phủ trình 4 phương án và đề nghị chọn phương án 4 là nâng cấp tuyến đường sắt hiện tại để đảm bảo tốc độ chạy tàu là 80 km/giờ hàng hóa; tốc độ vận chuyển hành khách là 120 km/giờ, đồng thời xây mới tuyến đường sắt cao tốc với tốc độ 350 km/giờ. Đây là công nghệ tiên tiến, hiện đại nhất thế giới hiện nay, áp dụng thành công ở nhiều nước. Với Việt Nam, đây là dịp phân bố lại cơ cấu vận tải trên đất nước, đồng thời kết nối nhanh nhất 2 trung tâm kinh tế lớn trong nước, qua đó sẽ góp phần hình thành trục đô thị dọc tuyến Bắc - Nam.

° PV: Thưa Bộ trưởng, chính vì tính chất “siêu dự án” nên nhiều ý kiến nghi ngại tính khả thi?

° Bộ trưởng HỒ NGHĨA DŨNG: Báo cáo đã phân tích hiệu quả kinh tế - xã hội và kinh tế tài chính. Có thể nói, hiệu quả kinh tế đơn thuần không cao, nhưng xét hiệu quả KT-XH và kinh tế tài chính thì có thể lấy thu bù chi, hoàn trả được vốn. Yếu tố hiệu quả được xét trên tổng thể xã hội.

° Nhưng dự án vay nước ngoài rất lớn?

° Đây mới là báo cáo đầu tư, nên mới đạt được yêu cầu là đưa ra QH để QH quyết định xem có được làm hay không. Nếu QH quyết định chủ trương đầu tư thì sắp tới phải bàn cụ thể với đối tác, khả năng vay vốn, thời gian vay, điều kiện vay. Tôi xin nói rõ, hiện mới là trao đổi ở bước sơ bộ, nếu QH thông qua chủ trương đầu tư thì sẽ tiến thêm một bước chi tiết nữa. Đối tác cũng đang chờ xem QH có thông qua không và hiệu quả sơ bộ của báo cáo đầu tư thế nào, khi đó họ mới bàn cụ thể phương án hợp tác. Tất nhiên đây là một dự án cực kỳ lớn, chiếm tới 50% GDP của đất nước, trải dài cho đến năm 2025, mỗi năm huy động hơn 4 tỷ USD. 10 năm đầu khoảng hơn 2 tỷ USD/năm. Nhưng chúng ta đầu tư cho GTVT hiện nay mới chỉ chiếm 7% tổng đầu tư của toàn xã hội, mà theo kinh nghiệm quốc tế, đầu tư cho lĩnh vực này phải lên đến 15%. Nếu đưa dự án đường sắt cao tốc này vào thì khi đó tổng đầu tư cho ngành giao thông lên tới 15% và như vậy vẫn nằm trong giới hạn cho phép của Chính phủ đầu tư vào GTVT mà không ảnh hưởng đến nền kinh tế.

° Nhưng nhiều ý kiến cho rằng, dự án sẽ tăng lên đến 100 tỷ USD?

° Tính toán vốn cho dự án tương đối chính xác. Dự phòng lên tới khoảng 13% là cao. So sánh với các dự án đầu tư trên thế giới thì đang ở mức trung bình. Khả năng phát sinh không lớn, mà có thể tăng ở chỗ di dân tái định cư, giải phóng mặt bằng.

° Ông nghĩ sao trước ý kiến dự án này không hiệu quả nếu so với việc mở rộng khổ đường để tăng lượng vận tải?

° Ta cứ hình dung thế này: nâng cấp tuyến đường sắt hiện tại với khổ đường 1m hiện nay thành đường đôi, khổ 1.435mm với tốc độ 200 km/giờ (tương đương thời gian chạy tàu từ Hà Nội – TPHCM khoảng 10 giờ) với mục tiêu vừa chuyên chở hàng hóa vừa chuyên chở hành khách. Khi thi công sẽ đình trệ toàn bộ tuyến đường sắt hiện tại, không kinh tế và gây ùn tắc giao thông vận tải trục Bắc – Nam. Nếu mở ra, thì phải có một đường đôi bên cạnh, với hành lang của tuyến đường sắt hiện nay để giải phóng mặt bằng thì còn tốn hơn nữa

NHỊ HÀ

Tin cùng chuyên mục