Công trình Nhà máy Thủy điện Đăk Re của Công ty cổ phần Thủy điện Thiên Tân (Công ty Thiên Tân) với vốn đầu tư lên đến 2.300 tỷ đồng; tổng diện tích đất, rừng phục vụ cho dự án này là 176ha, nằm trên địa bàn hai tỉnh Kom Tum và Quảng Ngãi. Trong đó, có 28,5ha thuộc địa phận xã Ba Xa, (huyện Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi). Công trình này ngay từ lúc mới khởi đầu xây dựng đã có nhiều sai trái.
Xâm phạm rừng phòng hộ
Đầu tháng 2-2016, UBND tỉnh Quảng Ngãi mới có công văn đồng ý cho Công ty Thiên Tân thi công tuyến đường công vụ để vào công trường xây dựng nhà máy đi qua khu vực rừng trồng phòng hộ dự án JICA 2, thuộc tiểu khu 411. Nhưng trước đó cả tháng, công ty đã “qua mặt” chính quyền rầm rộ đưa máy móc, thiết bị vào triển khai mở thêm đường đi qua rừng trồng lâu năm của dự án JICA 2 không đúng theo vị trí hồ sơ đã đề nghị, gây ảnh hưởng đến các diện tích xung quanh. Chỉ trong thời gian ngắn, những ngọn núi, rừng cây đã bị san phẳng, đốn hạ trơ trụi. Trước sự việc đó, ông Nguyễn Trọng, Giám đốc Ban Quản lý rừng phòng hộ khu tây Ba Tơ, cho biết: “Phía Công ty Thiên Tân đem máy móc vào san ủi, chặt phá cây để làm nhà máy, mở đường nhưng không trình báo cho chúng tôi được một mảnh giấy, bản đồ về hạng mục các công trình xây dựng cũng không có. Ban quản lý rừng đã nhiều lần lập biên bản yêu cầu dừng thi công, nhưng khi đội tuần tra rút lui thì công ty lại cho máy ủi, máy múc ồ ạt thi công, gây ảnh hưởng đến rừng phòng hộ và rừng sản xuất”.
Qua ghi nhận của chúng tôi, tại hiện trường những ngọn núi cao đã được bạt đất đá để mở đường, những cây cổ thụ bị xe ủi đổ ngổn ngang, con suối Cà Len cũng bị đất đá vùi lấp, chắn ngang để làm đường, nguồn nước theo đó cũng bị đất đá làm đục ngầu. Giữa rừng như một đại công trình với những xe ben, xe ủi phân khối lớn. Một con đường dài 0,7km đã được mở ở rừng phòng hộ thuộc dự án JICA 2, thuộc tiểu khu 411 để đi vào nhà máy thủy điện. Một tuyến đường công vụ khác đi qua rừng phòng hộ cũng được phía công ty thi công, mặc dù không có trong hồ sơ thiết kế.
Cây và đất rừng bị san ủi với diện tích lớn chỉ trong thời gian ngắn
Đền bù chưa thỏa đáng
Với dự án thủy điện Đăk Re, Công ty Thiên Tân đã lấy đất của 33 hộ dân ở xã Ba Xa, thế nhưng số tiền đền bù giải tỏa cho dân rất eo hẹp. Ông Phạm Văn Dèm với diện tích 26.000m2 bị ảnh hưởng nhưng chỉ nhận số tiền đền bù 46 triệu đồng cho 2.000m2 đất của mình. Hiện tại, toàn xã Ba Xa ngoài ông Dèm ra còn hơn 10 hộ dân khác cũng có đơn phản ánh lên chính quyền xã về việc Công ty Thiên Tân đền bù không thỏa đáng.
Ông Phạm Văn Tem, Chủ tịch UBND xã Ba Xa, thông tin: “Công ty Thiên Tân vào địa phận xã thi công nhưng không thông báo với xã. Việc đền bù cho dân cũng rối rắm khi người có đất bị ảnh hưởng lại không được đền bù và ngược lại nên hiện nhiều hộ dân gởi đơn phản ánh nhờ chính quyền can thiệp”.
Với những sai phạm trên, ngày 25-3, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã có công văn hỏa tốc yêu cầu Công ty Thiên Tân tạm dừng thi công hạng mục tại các vị trí qua rừng tự nhiên sản xuất, rừng phòng hộ. Nhanh chóng làm thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng rừng và đất lâm nghiệp theo quy định.
Nguyễn Đắc Thành
