Việt Nam đang là điểm đến hấp dẫn đối với nhà đầu tư (NĐT) nước ngoài trong lĩnh vực công nghệ cao. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là Việt Nam sẽ làm gì để tiếp cận chuyển giao công nghệ, tham gia chuỗi cung ứng sản phẩm cho các NĐT nước ngoài?
Nhiều dự án tỷ đô
Chỉ tính riêng hai năm 2013 - 2014, trong tổng nguồn vốn thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào các ngành, thì lĩnh vực công nghệ cao thu hút được khá nhiều dự án quy mô lớn với tổng vốn gần 10 tỷ USD. Chẳng hạn dự án Công ty TNHH Samsung Electronics Việt Nam Thái Nguyên tổng vốn đầu tư 2 tỷ USD để sản xuất và lắp ráp các sản phẩm điện tử; dự án Công ty TNHH LG Electronics Việt Nam Hải Phòng, tổng vốn đầu tư 1,5 tỷ USD sản xuất và lắp ráp các sản phẩm điện, điện tử; dự án Công ty TNHH Samsung Electro-mechanics Việt Nam vốn đầu tư 1,23 tỷ USD sản xuất và lắp ráp bảng mạch in kết nối mật độ cao HDI tại Thái Nguyên; dự án Samsung CE Complex (SECC) tổng vốn 1,4 tỷ USD tại Khu Công nghệ cao TPHCM sản xuất các sản phẩm, thiết bị điện tử gia dụng công nghệ cao…
Lắp ráp máy tính tại Công ty cổ phần FPT ELEAD thuộc Khu Công nghiệp Tân Bình, TPHCM.
Tại diễn đàn thương mại Việt Nam - Liên bang Nga diễn ra mới đây ở TPHCM, ông Golikov Maxim, Trưởng đại diện thương mại Liên bang Nga tại Việt Nam, cho biết Liên bang Nga rất quan tâm hợp tác về công nghệ cao với Việt Nam trong các lĩnh vực công nghệ thông tin, công nghệ vũ trụ, vô tuyến, tiết kiệm năng lượng, tự động hóa, công nghệ sinh học, dược phẩm... Tại buổi công bố sản phẩm mới - bộ vi xử lý CPU Haswel đầu tiên được sản xuất tại Việt Nam mới đây, Tập đoàn Intel cho biết, họ chọn nhà máy tại Việt Nam là nơi sản xuất tới 80% bộ vi xử lý Haswel của Intel cung cấp cho thị trường toàn cầu.
Nâng cao khả năng tham gia chuỗi cung ứng
Sự đổ bộ của các dự án công nghệ cao đầu tư vào Việt Nam đang được kỳ vọng sẽ góp phần thúc đẩy việc chuyển giao công nghệ cả về máy móc, thiết bị, tri thức và kinh nghiệm quản lý, từ đó có ảnh hưởng nhất định trong việc cải thiện trình độ công nghệ trong nước. Bên cạnh đó, còn góp phần tạo việc làm, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và thay đổi cơ cấu lao động. Mới đây, khi trao đổi với báo chí, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Lê Mạnh Hà cho biết: Năm 2006, dự án Intel đầu tư ở Khu Công nghệ cao TPHCM đã tạo tiền đề, cơ sở rất tốt cho việc phát triển của Khu công nghệ cao TP và tạo sự lan tỏa vào thời điểm đó, kéo theo một số NĐT khác vào TP và Khu Công nghệ cao. Đến thời điểm này, khi dự án Samsung đầu tư vào Khu công nghệ cao với số vốn 1,4 tỷ USD, là dự án trên 1 tỷ USD thứ hai vào Khu Công nghệ cao. “Hai dự án lớn, cùng các dự án khác sẽ làm cho vị trí, vai trò của Khu Công nghệ cao được nâng lên. Điều này nói lên rằng, Việt Nam nói chung và TPHCM nói riêng đang tập trung thu hút vào công nghệ cao và đã có những tác dụng lan tỏa cho từng thời kỳ” - ông Lê Mạnh Hà khẳng định.
Tuy nhiên, chúng ta có kịp nắm bắt cơ hội chuyển giao công nghệ, các doanh nghiệp (DN) Việt có tham gia được vào chuỗi cung ứng sản phẩm cho các NĐT nước ngoài? Tại buổi tiếp xúc với các DN Việt Nam và công bố các điều kiện để trở thành nhà cung cấp linh kiện cho Samsung do Tập đoàn Samsung tổ chức hồi đầu tháng 9 vừa qua, nhiều DN thừa nhận chưa thể đáp ứng điều kiện để cung cấp linh kiện cho Samsung, dù chỉ là ốc vít...
Trước thực tế trên, nhà nước cần có những giải pháp về đào tạo nguồn nhân lực, và có chính sách thúc đẩy nhanh sự phát triển của ngành công nghiệp hỗ trợ trong nước vững mạnh để tham gia vào chuỗi cung ứng sản phẩm cho các NĐT nước ngoài. Ông Lê Mạnh Hà chia sẻ: TP sẽ có các hoạt động để thu hút lực lượng lớn lao động có trình độ cao của Việt Nam vào hoạt động nghiên cứu và phục vụ cho sản phẩm của các NĐT. Mặt khác, phối hợp với các NĐT để đào tạo nhân sự theo nhu cầu thực tế vì mỗi dự án có đặc thù riêng. Cụ thể, tại Khu Công nghệ cao có trung tâm đào tạo miễn phí. Bên cạnh đó, nhà nước cũng cần xúc tiến các chương trình hợp tác với nước ngoài, nhất là những quốc gia có kinh nghiệm, thế mạnh phát triển công nghiệp hỗ trợ như Nhật Bản, Hàn Quốc để kích thích ngành công nghiệp hỗ trợ trong nước phát triển. Nếu không chuyển động kịp thời, e rằng dòng đầu tư ngoại vào lĩnh vực công nghệ cao chỉ mang lại cho chúng ta nguồn lợi duy nhất là cho thuê đất và thu thuế!
Đình Lý
