Còn không bao lâu nữa là đến Tết Nguyên đán 2014. Thời điểm này, nông dân vùng đầu nguồn sông Cửu Long đang tranh thủ nước rút để xuống giống vụ đông xuân; nông dân miệt Cà Mau, Hậu Giang tất bật thu hoạch tôm sú, mía; nông dân miệt ven sông Tiền, sông Hậu hối hả chăm sóc hoa kiểng tết.
Với nông dân trồng lúa, tết này là cái tết buồn. Dù doanh nghiệp xuất khẩu gạo của Việt Nam đang chào bán gạo 5% tấm với giá từ 420 - 430 USD/tấn, (trong khi Thái Lan và Ấn Độ chào bán đồng giá chỉ khoảng 410 - 420 USD/tấn); giá thị trường lúa gạo nội địa những tháng cuối năm cũng liên tục tăng và hiện đã vượt lên mức giá cao nhất kể từ đầu năm đến nay, nhưng nông dân chẳng còn lúa để bán.
Phần lớn nông dân thường bán lúa tươi sau khi thu hoạch xong tại ruộng và sản lượng lúa vụ 3 còn lại trên thị trường đến thời điểm này cũng không nhiều. Nông dân trồng mía cũng lâm cảnh tương tự khi giá mía xuống thấp, lượng đường tồn kho lớn. Nhiều nơi, nông dân còn có ý định bỏ mía trồng cây khác, hoặc san đất làm vuông nuôi tôm.
Phập phồng nhất là nông dân trồng hoa kiểng tết. Miệt Cái Mơn, Sa Đéc là những vùng trồng hoa kiểng lớn, thị trường rộng khắp. Thế nhưng, người trồng hoa thường nói “5 ăn, 5 thua”, vì phải lệ thuộc vào thời tiết và thị trường. Thời điểm này vẫn còn quá sớm để khẳng định vụ hoa tết năm nay có thành công hay không, nhất là gần đây mưa nắng thất thường. Bên cạnh đó, người trồng hoa còn lo giá thành vì chi phí đầu tư cho mỗi chậu hoa tăng khoảng từ 10% - 20% so với năm ngoái. Nếu mọi việc suôn sẻ, nhà vườn sẽ có cái tết yên vui; còn nếu không thì huề vốn, thậm chí ôm nợ như một số nhà vườn thất bại trong mùa hoa tết năm ngoái.
Theo Ban Chỉ đạo Tây Nam bộ, tỷ lệ hộ nghèo ở ĐBSCL hiện còn khoảng 9,2%, hộ cận nghèo còn 6,5%. Trong số này, hộ nghèo ở nông thôn luôn chiếm mức cao, do đời sống bấp bênh, do nông dân thiếu điều kiện sản xuất. Chỉ tính trong năm 2013, Ban Chỉ đạo Tây Nam bộ đã vận động các ngân hàng thương mại cổ phần và ngân hàng thương mại nhà nước hỗ trợ kinh phí an sinh xã hội cho toàn vùng ĐBSCL lên đến 644 tỷ đồng. Nguồn vốn này được tập trung chủ yếu cho việc xây nhà tình nghĩa, nhà tình thương cho các gia đình chính sách, hộ nghèo; xây dựng trường học, trạm y tế, trao học bổng cho học sinh, sinh viên nghèo hiếu học; tặng quà cho các hộ nghèo, chính sách trong các dịp lễ, tết. Nhờ sự đóng góp, ủng hộ tích cực của các địa phương, đơn vị, ngân hàng góp phần thực hiện có hiệu quả chủ trương lớn của Chính phủ đối với công tác an sinh xã hội, xóa đói giảm nghèo ở khu vực ĐBSCL. Trong đó, nhiều huyện, xã nghèo của vùng ĐBSCL đã cơ bản xóa hết nhà tạm cho các hộ nghèo.
Hàng năm, ngoài chính sách chung đối với người có công, chính quyền các địa phương đều nỗ lực chăm lo tết cho người nghèo. Dịp Tết Giáp Ngọ 2014 sắp đến, tỉnh Kiên Giang triển khai phong trào “Tết vì người nghèo và nạn nhân chất độc da cam”. Ngoài trợ giúp bằng tiền mặt, quà tết, Hội Chữ thập đỏ tỉnh Kiên Giang còn vận động xây dựng, sửa chữa nhà ở, tặng thẻ bảo hiểm y tế, khám chữa bệnh nhân đạo, miễn phí và những hình thức hỗ trợ khác cho các gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn hưởng tết đầm ấm, vui tươi, hạnh phúc gắn với thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, “chung sức vì nhân đạo”.
Chung tay giúp đỡ hộ nghèo, những người có hoàn cảnh khó khăn đón tết cổ truyền là việc làm thiết thực, thể hiện truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam “lá lành đùm lá rách”. Điều đó cũng thể hiện trách nhiệm của mỗi cấp, mỗi ngành và toàn xã hội để ngày tết của đồng bào nghèo được trọn vẹn hơn. Tuy nhiên, số lượng người nghèo, người khó khăn còn rất lớn. Đây là một thách thức không nhỏ. Vì vậy, rất cần có sự chung tay, chung sức của toàn xã hội, các cơ quan, đoàn thể, doanh nghiệp cùng chăm lo tết cho người nghèo. Ngoài “con cá” cụ thể trong dịp tết đến xuân về, nông dân nghèo vẫn mong nhận được những chiếc “cần câu”. Đó là các chính sách hỗ trợ hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo như đào tạo nghề, xuất khẩu lao động, cho vay vốn tín dụng ưu đãi, các chương trình hoãn nợ, khoanh nợ khi sản xuất gặp khó khăn… Có như vậy, nông dân nghèo mới có điều kiện vươn lên, giảm bớt gánh nặng cho xã hội.
TRẦN MINH TRƯỜNG
