Tai nạn giao thông (TNGT) đặc biệt nghiêm trọng trên quốc lộ 1 qua miền Trung tăng đột biến trong 3 ngày gần đây. Để xảy ra tình trạng trên, liệu có phải do các tài xế mệt mỏi khi sức ép quá lớn từ các chủ xe khách đường dài muốn tăng chuyến hay do lực lượng chức năng đã chùng xuống sau tết?
Tai nạn thảm khốc do xe đối đầu
Những ngày cận kề trước và sau Tết Nguyên đán Giáp Ngọ 2014, cả nước kéo giảm được số vụ TNGT và ngăn chặn được các “thảm họa” xe tải và xe khách ngay cả khi lưu lượng phương tiện tăng đột biến. Thế nhưng, chưa đầy 3 ngày gần đây (từ trưa ngày 10 đến 12-2), lại liên tiếp xảy ra các vụ TNGT đặc biệt nghiêm trọng do xe khách gây ra tại Hà Tĩnh, Thừa Thiên - Huế, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Bình Dương, làm 8 người chết và 47 người bị thương. Đáng lưu ý, TNGT trên quốc lộ 1 qua các tỉnh nói trên xảy ra chủ yếu vào ban đêm do lái xe lấn làn đường và tông đối đầu nhau; xe gây tai nạn là xe khách đường dài phần nhiều của doanh nghiệp nhỏ, xe gia đình kinh doanh nên khó quản lý.
Tại Thừa Thiên - Huế, xảy ra 2 vụ TNGT đặc biệt nghiêm trọng trong nửa ngày 10-2 do các xe gây tai nạn tông đối đầu nhau làm 3 người chết, 31 hành khách bị thương. Trong đó, tài xế Nguyễn Văn Nam (34 tuổi, trú phường Tân Hòa, TP Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk) điều khiển xe khách 47B-005.75 do không làm chủ tốc độ, vượt ẩu, chạy lấn đường bên trái đâm trực diện vào xe khách 75K-4977 do Trần Anh Quang (44 tuổi, trú TP Huế) điều khiển, chạy hướng ngược lại làm 2 người chết, 13 người bị thương phải nhập viện.
Còn xe khách 18N-5681 do Nguyễn Đức Thọ, ở huyện Giao Thủy, tỉnh Nam Định điều khiển lưu thông trên quốc lộ 1 theo hướng Bắc - Nam qua địa phận xã Kỳ Trinh, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh chạy tốc độ nhanh, tránh ổ gà, không làm chủ được tốc độ lấn đường đâm thẳng vào xe container 86C-026.21 kéo rơ-móc 86R-002.18 chở rau (do Trần Đức Phúc, 30 tuổi, ở huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi) điều khiển hướng ngược lại khiến Phúc và Chung chết ngay tại chỗ, 10 người khác bị đa chấn thương phải chuyển viện cấp cứu. Cả 2 xe bị biến dạng, hư hỏng nặng…
Ngoài ra, hàng ngàn lượt tài xế điều khiển xe khách lưu thông theo hướng Bắc - Nam sau Tết Nguyên đán Giáp Ngọ còn bị lực lượng CSGT các tỉnh, thành miền Trung nhắc nhở, xử phạt hành chính và tước giấy phép lái xe vì lỗi chở quá số người quy định. Trong đó, đáng nói nhất là Công an tỉnh Thừa Thiên - Huế đã lập biên bản xử phạt hành chính 30 triệu đồng đối với chủ xe khách 51B-02429 (46 chỗ) nhồi nhét đến 75 hành khách. Đồng thời, luân chuyển 29 hành khách bị nhồi nhét qua xe khách 75K-5326 để tiếp tục hành trình vào Nam. Công an tỉnh Hà Tĩnh quyết định tước giấy phép lái xe, tạm giữ một số giấy tờ xe liên quan, đồng thời xử phạt vi phạm hành chính 42 triệu đồng đối với Nguyễn Anh Tiến điều khiển xe khách 75B-005.20 lưu thông theo tuyến Vinh - Huế “nhồi nhét” 85 hành khách….
Còn nhiều nỗi lo
Ngày 13-2, sau khi Phó Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban An toàn giao thông (ATGT) quốc gia Nguyễn Xuân Phúc có công điện khẩn gửi các bộ: Công an, GTVT và Ban ATGT các tỉnh, TP trực thuộc Trung ương về việc ngăn chặn TNGT đối với xe khách, công an các địa phương tại miền Trung đã huy động tối đa lực lượng, phương tiện, trang thiết bị tăng cường tuần tra, kiểm soát và xử lý nghiêm các lái xe, chủ phương tiện vi phạm…
Nhưng theo ông Võ Văn Tươi, Phó trưởng Ban ATGT tỉnh Thừa Thiên - Huế nhìn nhận, mọi sự nỗ lực của các ngành chức năng suy cho cùng chỉ mang tính nhắc nhở, răn đe phòng ngừa còn người quyết định đến sự an toàn phương tiện, tính mạng bản thân họ và hành khách đi xe vẫn là ở ý thức các tài xế. Dù rằng, quy định về quản lý vận tải bắt buộc với xe đường dài phải có 2 lái xe thay nhau nghỉ và mỗi lái xe không được cầm lái liên tục quá 4 giờ… Song thực tế quy định này thường bị lái xe phớt lờ không thực hiện và khi lái xe mệt mỏi, nguy cơ TNGT xảy ra sẽ rất cao. Cơ quan chức năng điều tra hiện trường TNGT xuất phát từ yếu tố này rất khó xác định.
Đặc biệt, vẫn còn có một chủ phương tiện yêu cầu tài xế chạy xe với tốc độ nhanh để xe sớm quay vòng bắt khách đi chuyến tiếp theo. Để ngăn chặn kịp thời các vụ TNGT ngay trong những ngày đầu năm, ngoài việc các chủ doanh nghiệp không được để lái xe làm việc quá thời gian quy định, nhắc nhở lái xe tuân thủ nghiêm chỉnh Luật Giao thông đường bộ. Bên cạnh đó, ý thức người lái xe cần phải cẩn trọng khi tham gia giao thông. Riêng các đơn vị vận tải cần phát huy việc sử dụng tính năng của hộp đen (thiết bị giám sát hành trình gắn trên xe theo quy định) để quản lý tài xế nhằm tăng cường bảo đảm ATGT.
Theo ghi nhận của phóng viên Báo SGGP, sau Tết Giáp Ngọ 2014, các bến xe khách tại Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên - Huế đều chuẩn bị đầy đủ phương tiện phục vụ hành khách nên không xảy ra tình trạng hành khách chen lấn, tranh giành vào bến, vật vạ chờ mua vé hay nạn ùn tắc xe cộ khi xuất hành như một vài năm trước. Nhưng thực tế vẫn còn rất nhiều hành khách vì tâm lý ngại vào bến nên đứng dọc quốc lộ 1 bắt xe đi các tỉnh thành phía Nam, tạo điều kiện cho nạn “xe dù bến cóc” dễ bề hoạt động. Điều này không chỉ gây mất trật tự an toàn giao thông mà còn tiềm ẩn nguy cơ xảy ra tai nạn.
Ông Nguyễn Cửu Thắng, Trưởng phòng Quản lý vận tải và phương tiện thuộc Sở GT-VT tỉnh Thừa Thiên - Huế cho biết, tại các bến xe khách ở Huế và các tỉnh thành miền Trung vẫn thông thoáng, đủ phương tiện phục vụ hành khách đi lại sau tết nhưng cơ quan chức năng vẫn phát hiện nhiều phương tiện chở quá số người vượt quy định. Thậm chí có phương tiện xe khách còn “nhồi” cả hành khách dưới hầm xe. Thử hỏi, hành khách không có nhu cầu thì nhà xe cách nào “nhốt” xuống hầm xe được? Ngoài việc xử lý chủ xe và người điều khiển phương tiện cần có hình thức xử lý kiên quyết đối với những hành khách không có ý thức chấp hành luật ATGT đường bộ.
VĂN THẮNG - DƯƠNG QUANG - LAN NGỌC