Về vụ Công ty Vedan xả nước thải ra sông Thị Vải, Bộ trưởng Bộ TN - MT Phạm Khôi Nguyên: Đình chỉ hoạt động của nhà máy và xử lý ở mức cao nhất

Đó là thông tin mới nhất được Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) đưa ra tại cuộc gặp gỡ với báo giới để thông báo về kết quả điều tra và hướng xử lý đối với hành vi xả nước thải công nghiệp chưa qua xử lý vào sông Thị Vải của Công ty cổ phần hữu hạn Vedan Việt Nam.

Vi phạm kép!

Vi phạm diễn ra trong một thời gian dài của Vedan đã được lãnh đạo Bộ TN-MT đánh giá là hết sức nghiêm trọng. Bộ trưởng Bộ TN-MT Phạm Khôi Nguyên hơn một lần nhận định: “Hành động của Vedan là sự gian dối một cách hết sức tinh vi. Những lợi ích kinh tế và xã hội mà một doanh nghiệp lớn như Vedan đem lại trong nhiều năm qua thực ra không thấm vào đâu so với những gì họ đã gây ra cho môi trường của chúng ta. Chỉ đến khi bị “bắt tận tay” sai phạm thì họ mới hết chống chế, viện lý do này nọ”.

Theo phân tích của đoàn công tác liên ngành, hành vi của Vedan là “vi phạm kép”: không chỉ trốn tránh trách nhiệm bảo vệ môi trường theo luật định mà Vedan còn gian dối khi tự đăng ký chất lượng nước thải loại B, trong khi thực tế chất lượng nước thải qua hệ thống xử lý của họ còn lâu mới đạt mức đó! Công ty cũng không lập hồ sơ, đăng ký có phát sinh amiăng thải (là chất thải nguy hại) với cơ quan quản lý.

Thậm chí, trong quá trình kiểm tra, đoàn công tác còn phát hiện một… trại nuôi heo với quy mô hơn 200 con trong khuôn viên hoạt động của công ty. Trại không có cam kết bảo vệ môi trường và cũng xả thải trực tiếp ra sông không qua xử lý!

Bộ trưởng Phạm Khôi Nguyên còn cho biết, Vedan còn có những nhà máy sơ chế nguyên liệu ở nhiều địa phương khác và tới đây công tác thanh tra đối với các nhà máy này cũng sẽ được tiến hành rốt ráo.

“Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng rất quan tâm đến vụ việc này và coi đây là một vụ cần xử lý điển hình, nhằm ngăn chặn những hành vi tương tự, bất kể là doanh nghiệp có quy mô nào, thuộc thành phần kinh tế trong nước hay có vốn nước ngoài”, ông nói.

Theo quy định hiện hành, trước mắt, Vedan sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính với tình tiết tăng nặng theo Nghị định số 81/2006 của Chính phủ với hình thức xử phạt chính là phạt tiền tối đa của các khung hình phạt.

Công ty cũng sẽ bị tước quyền sử dụng giấy phép xả nước thải vào nguồn nước, đình chỉ hoạt động để khắc phục ô nhiễm môi trường. Vedan có trách nhiệm đền bù thiệt hại về kinh tế và môi trường đối hành vi gây ô nhiễm của mình.

Bộ trưởng Phạm Khôi Nguyên cũng cho biết đã chỉ đạo hoàn tất hồ sơ chuyển cơ quan công an điều tra, đã có thể truy tố vi phạm hình sự trong vụ việc này.

Có hay không sự dung túng, thiếu trách nhiệm?

Trả lời câu hỏi về trách nhiệm của các cơ quan chức năng từ địa phương đến Cục Bảo vệ môi trường và Bộ TN-MT khi để sai phạm của Vedan kéo dài hơn 10 năm (giấy phép xả thải trên 5.000m3/ngày đêm do bộ cấp), Thứ trưởng Trần Hồng Hà cho rằng, ở thời điểm cấp phép, các thủ tục thẩm duyệt đã được thực hiện đúng.

Phó Cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ TN-MT) Lê Bắc Huỳnh giải thích thêm, việc Vedan sai phạm là “do họ tự vượt quá điều kiện cấp phép, tương tự như xin xây nhà 2 tầng nhưng lại làm đến 5 tầng”. Để doanh nghiệp không sai phạm thì phải giám sát, kiểm tra thường xuyên, sát sao.

Tuy nhiên, lãnh đạo Bộ TN-MT cũng thừa nhận năng lực kiểm tra, giám sát môi trường của VN hiện còn rất yếu do thiếu nhân lực, công nghệ, thiết bị và kinh nghiệm… nên doanh nghiệp đã dễ dàng “qua mặt”. Cũng phải thừa nhận một thực tế là việc đấu tranh bảo vệ môi trường có thể gây khó khăn cho công tác thu hút đầu tư nên nhiều khi không được chính quyền địa phương ủng hộ, phối hợp đúng mức.

“Thậm chí, có địa phương còn yêu cầu giảm bớt các chỉ tiêu môi trường để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế. Đó là đi ngược với chủ trương chung và sai lầm nghiêm trọng. Chúng ta sẽ phải trả giá đắt khi môi trường bị phá hủy và thiệt hại về kinh tế để phục hồi môi trường là vô cùng lớn”, Bộ trưởng Phạm Khôi Nguyên kết luận.

Anh Thư