PHÓNG VIÊN: Thưa ông, dịch Covid-19 đã, đang và sẽ tác động thế nào đến ngành chế biến và xuất khẩu điều nhân?
Ông PHẠM VĂN CÔNG: Ngành điều vừa phục hồi sau khi vượt qua giai đoạn khủng hoảng 2018 - đầu năm 2019 với tổn thất khá nặng nề; thế nhưng diễn biến của dịch Covid-19 khiến cho ngành lại bước vào giai đoạn hết sức khó khăn và không thể lường hết được những tác động xấu, tiêu cực đến mỗi doanh nghiệp (DN) và toàn ngành. Tác động đầu tiên, thấy ngay khi Covid-19 bùng phát, là Vinacas phải dời việc tổ chức Hội nghị Điều quốc tế 2020 từ đầu tháng 3-2020 đến cuối tháng 6-2020, nhưng với sự lan rộng của dịch bệnh hiện nay chúng tôi quyết định dời hội nghị này sang năm 2021; và, việc tổ chức đoàn khảo sát, xúc tiến thương mại tại thị trường Trung Quốc, thuộc Chương trình xúc tiến thương mại quốc gia sẽ phải bàn lại. Tác động bao trùm của Covid-19 đến toàn ngành là lượng điều nhân xuất khẩu và giá sẽ giảm mạnh, mục tiêu đạt 4 tỷ USD xuất khẩu trong năm 2020 của ngành điều Việt Nam sẽ phải điều chỉnh giảm. Mức giảm cụ thể sẽ do Ban chấp hành Vinacas xem xét, điều chỉnh, nhưng cá nhân tôi thấy có thể sẽ chỉ đạt được 3 tỷ USD.
Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB) gần đây đã đánh giá: Do hậu quả của dịch Covid-19, “nền kinh tế thế giới sẽ suy giảm trong năm 2020 nhưng chưa ai có thể đánh giá hết sự suy giảm là bao nhiêu”. Với diễn biến như hiện nay, tôi nhận định: nhiều quốc gia châu Âu và Mỹ giới hạn việc đi lại của người dân, do đó nhu cầu dự trữ thực phẩm tăng. Tuy nhiên, sự vận chuyển, chiên rang nhân điều lại gặp khó khăn. Mặt khác, một số chuyên gia và nhà chế biến cho rằng giá điều nhân sẽ giảm hơn nữa và giá hạt điều thô cũng tiếp tục giảm, vì hạt điều là thực phẩm phụ. Người tiêu dùng sẽ ưu tiên chi tiêu cho các loại thực phẩm khác quan trọng hơn. Trong bối cảnh này, như tôi đã nói ở trên, việc xuất khẩu điều nhân của Việt Nam chắc chắn sẽ giảm cả về số lượng và kim ngạch. Mức giảm còn tùy thuộc vào thời gian dập tắt dịch và mức độ gây hại của đại dịch đến nhiều nước.
Cẩn thận với các hợp đồng mới
Trước thực trạng này, Vinacas có khuyến cáo gì với DN hội viên?
Ban Thường vụ Hiệp hội Điều Việt Nam khuyến cáo hội viên và các DN trong ngành hết sức cẩn trọng với các giao dịch trong thời điểm này. Cần cân nhắc kỹ trước khi quyết định mua điều thô từ các nước châu Phi, kể cả từ Campuchia; nếu chưa có hợp đồng đầu ra hay chưa cân đối được chi phí với giá bán thì chưa vội mua điều thô nguyên liệu. Cần phân tích thông tin từ nhiều nguồn, qua đó đánh giá tình hình thị trường và các tác động khác, đặc biệt là tác động của dịch bệnh và khả năng thực tế của DN trước khi quyết định ký hợp đồng mua điều thô, bán điều nhân cũng như việc có nên dự trữ nguyên liệu hay thành phẩm trong kho hay không, để đảm bảo hiệu quả sản xuất kinh doanh của DN.
Bên cạnh những khuyến cáo, Vinacas còn có nhắn nhủ gì đến hội viên của mình?
Trong khó khăn chung, người nông dân trồng điều cũng đang gặp nhiều khó khăn. Do đó, để góp phần giữ và phát triển vùng nguyên liệu tại chỗ, Vinacas kêu gọi các DN, trong điều kiện của mình, cố gắng mua hết điều thô trong nước.
Chúng tôi tin tưởng rằng: Với sự năng động, sáng tạo, kiên cường, nhiều lần vượt qua những giai đoạn khó khăn trong quá khứ, các DN và cả ngành điều Việt Nam chung sức, đồng lòng và vững vàng trước những đợt sóng dữ của dịch bệnh; tiếp tục khẳng định bản lĩnh và trí tuệ Việt Nam, góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.
