Ngày 5-5, truyền hình nhà nước Syria đã cáo buộc Israel tấn công một trung tâm nghiên cứu quân sự ở phía Bắc thủ đô Damascus của Syria. Nếu đúng như cáo buộc, đây là ngày thứ hai liên tiếp Israel tấn công Syria. Giới quan sát quan ngại rằng hành động của Tel Aviv đang khiến lực lượng quân đội hùng hậu nhất Trung Đông có thể bị lôi kéo vào cuộc chiến tại Syria và dẫn đến một cuộc xung đột trên quy mô rộng hơn.
Theo Hãng tin AP, mặc dù các quan chức Israel mô tả vụ ném bom đầu tiên (ngày 4-5) là nằm trong khuôn khổ chính sách răn đe, thực thi ranh giới đỏ của Israel đối với Syria, song nếu Nhà nước Do Thái tiếp tục các cuộc tấn công như vậy, có thể nhanh chóng dẫn đến sự leo thang căng thẳng, để ngỏ khả năng lực lượng Hezbollah hoặc thậm chí chế độ Assad sẽ có hành động trả đũa. Hậu quả là một cuộc chiến tranh lớn sẽ bùng nổ trong khu vực vốn đầy bất ổn này. Tháng 1 vừa qua, máy bay của Israel đã tấn công một đoàn xe vận chuyển thứ được cho là tên lửa đánh chặn máy bay đang trên đường tới căn cứ của Hezbollah ở Lebanon.
Đầu tuần rồi, thủ lĩnh Hezbollah, Hassan Nasrallah, đã tuyên bố Syria là “người bạn” của Hezbollah; lực lượng của ông sẵn sàng chiến đấu vì Syria, sẽ không cho phép Syria rơi vào tay Mỹ hay Israel. Iran-quốc gia được xem là đồng minh thân cận của Syria-phản đối dữ dội hành động của Israel khi nhấn mạnh không chấp nhận sự can thiệp từ bên ngoài vào quốc gia Trung Đông. Tỏ rõ sự ủng hộ Syria, Tư lệnh Lục quân Iran, Tướng Ahmad Reza Pourdastan, ngày 5-5 tuyên bố nước này sẵn sàng huấn luyện quân đội Syria nếu Damascus đề nghị hỗ trợ.
Hành động của Israel, đứng từ góc độ luật pháp quốc tế, là điều không thể chấp nhận được vì vi phạm chủ quyền quốc gia một nước khác, ngang nhiên dùng vũ lực với nước khác khi chưa có sự cho phép của cơ quan quyền lực nhất LHQ là Hội đồng Bảo an. Vì sao có hành động như thế? Dư luận cho rằng Israel đã mượn oai của Mỹ khi Mỹ đang tuyên truyền về một kế hoạch cứng rắn dành cho Syria. Giữa lúc có thông tin Chính phủ Syria dùng vũ khí hóa học, Israel ra tay nhằm vào các vị trí mà họ cho là sản xuất và vận chuyển vũ khí hóa học.
Điều đáng nói là kể từ khi có thông tin về các cuộc tấn công của Israel nhằm vào Syria, chưa có một ý kiến nào phản đối từ phía Mỹ. Các quan chức Mỹ đều dùng từ “không bình luận”. Thái độ này đang mở đường cho hành động tiếp tục vi phạm luật pháp quốc tế của Israel. Có thể việc Israel “mượn oai hùm” đang làm cho Mỹ bối rối? Giới phân tích cho rằng các hành động được cho là Israel đang thực thi ranh giới đỏ với Syria có thể làm tự ái người đồng minh Mỹ khi Washington đang tìm kiếm một giải pháp ngoại giao cho vấn đề Syria. Chuyến công du của Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đến Nga ngày 7 và 8-5 tới đây được cho là chuyến đi tìm sự đồng thuận của Nga trong việc thuyết phục ông Assad ra đi.
Nhưng liệu hành động của Israel có khôn ngoan? Một số chuyên gia cho rằng nếu căng thẳng tiếp tục leo thang, xung đột xảy ra, Israel sẽ gặp nhiều khó khăn khi Tel Aviv phải đối mặt với nhiều lực lượng chống đối. Hơn nữa, nhiều quan chức Israel lâu nay rất lo ngại khả năng Tổng thống Syria Assad đang tìm cách lôi kéo Israel tham gia cuộc xung đột tại Syria với mục đích làm chệch hướng sự chú ý vào Damascus và tranh thủ sự ủng hộ của thế giới Ảrập, vốn xưa nay không “ưa” Israel. Điều này thực sự không phải là điều có lợi cho những tính toán của Mỹ tại Syria.
Đỗ Cao
