Hàng năm, sau khi các nơi công bố kết quả thi tốt nghiệp THPT thì dư luận lại xôn xao theo nhiều cấp độ khác nhau. Năm nào tỷ lệ đậu thấp dưới 60% thì mọi người ra sức bảo vệ cho cái lẽ “học thật thi thật”. Riêng năm nay con số quá đẹp, hầu hết các trường THPT đều có học sinh thi đỗ từ 90% trở lên.
Hết xét nguyện vọng 1, rồi sang đến NV 2 và muốn dành cho học sinh nhiều cơ hội nên các trường đang xem thêm NV 3. Rồi đây, có lẽ chỉ cần tốt nghiệp THPT cũng được ghi tên học đại học, thế thì có cần phải tổ chức thi nhiều đến độ tốn kém, lãng phí và thậm chí gây ra những vụ tự tử sau mỗi kỳ thi? Phải chăng đã đến lúc nên thay kỳ thi tốt nghiệp THPT bằng việc xét công nhận tốt nghiệp của từng trường, giống như xét tuyển tốt nghiệp THCS và thi tuyển lớp 10. Đó cũng là một cách giao quyền chủ động cho cơ sở và dùng kỳ thi đại học làm thước đo chất lượng xét tuyển của các trường.
Ai cũng biết bây giờ đi xin việc ở những tiệm ăn hoặc quán cà phê mang theo giấy chứng nhận tốt nghiệp THPT rõ ràng là không cần thiết. Làm công nhân ở những khu chế xuất với giấy tốt nghiệp THCS là đủ. Với nhiều ngành nghề, bằng cấp tốt nghiệp THPT được đeo đuổi ròng rã 12 năm cũng chỉ là mảnh giấy không hơn không kém. Vì thế theo tôi đã đến lúc nên xem lại chương trình đào tạo 12 năm học.
Nếu dừng lại ở mức kiến thức phổ thông thì nên để các trường xét công nhận tốt nghiệp hàng năm. Điều này các trường có thừa khả năng và làm rất hiệu quả. Trái lại nếu xem 12 năm học là cơ sở để hình thành con người có việc làm phổ thông thì cần đánh giá lại kỳ thi. Bằng tốt nghiệp để làm gì, nếu chỉ là thủ tục để nộp hồ sơ thi đại học thì không cần phải thi. Chính kỳ thi đại học sẽ giúp thí sinh lượng sức mình chọn trường để thi, hoặc sẽ dời lại vài năm sau khi họ có đủ kiến thức tham gia kỳ thi một cách tự tin hơn.
Hiện nay, đang có xu hướng hai trong một, dùng kỳ thi tốt nghiệp THPT để xét tuyển vào đại học, hoặc dùng kỳ thi đại học để đánh giá lại việc xét công nhận tốt nghiệp của học sinh THPT. Nếu nghiêng theo vế thứ hai sẽ giảm gánh nặng thi cử và học sinh sau khi được xét tốt nghiệp THPT có thể không thi ngay vào đại học và chuyển sang học nghề rồi vài ba năm sau nếu thấy có nhu cầu, lúc đó nộp đơn thi vào đại học cũng không muộn.
Xét tốt nghiệp THPT và chính kết quả học sinh đậu đại học sẽ tạo nên tên tuổi cho các trường. Chắc chắn càng về sau việc xét tốt nghiệp sẽ được nhiều trường cân nhắc và xét duyệt công bằng hơn.
TUỆ HẢI
