Sau đột phá về thỏa thuận Geneva tránh cho Syria một cuộc tấn công quân sự vào năm 2013, Nga tiếp tục gia tăng ảnh hưởng của mình ở Trung Đông và Bắc Phi. Báo CS Monitor vừa cho biết, Nga chuẩn bị ký kết một thỏa thuận bán vũ khí lớn cho Ai Cập với lộ trình khôi phục vị trí của nước này như là khách hàng truyền thống thời Liên Xô trước đây.
Những phác thảo về thỏa thuận này đã được ký trong cuộc gặp hôm 13-2 vừa qua giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và lãnh đạo quân đội Ai Cập Abdel Fattah al-Sisi nhân dịp ông này sang thăm Nga. Người được cho là tổng thống tương lai của Ai Cập đã đến Nga trong một nỗ lực gia tăng vị thế và đồng thời cảnh báo Mỹ, nước đã ngừng viện trợ cho Ai Cập.
Trích dẫn nguồn tin Bộ Quốc phòng Nga, nhật báo báo doanh nhân Mátxcơva Vedomosti cho biết giá trị hợp đồng vũ khí nói trên gần 3 tỷ USD, bao gồm các máy bay chiến đấu MiG-29M, hệ thống phòng không tiên tiến, máy bay trực thăng Mi-35, tên lửa chống tàu ven biển... Bài báo cũng cho biết Saudi Arabia và Các Tiểu Vương quốc Ảrập thống nhất cũng đã chọn lựa mua vũ khí của Nga.
Theo chuyên gia về Trung Đông tại Viện nghiên cứu phương Đông của Nga, ông Vladimir Sotnikov, “Nga chắc chắn muốn đạt được một chỗ đứng mới ở Trung Đông, cũng như vị trí của Liên Xô trước đây”. Cũng theo ông Sotnikov, các nhà lãnh đạo của Ai Cập mong đợi sự hỗ trợ nhiều hơn nữa từ Nga đồng thời muốn đa dạng nguồn cung cấp vũ khí và hàng hóa khác. Họ thất vọng về thái độ của Mỹ kể từ khi quân đội lật đổ Tổng thống Mohammed Morsi hồi cuối tháng 7-2013. Vì vậy, đây là thời điểm tốt nhất để Nga gia tăng ảnh hưởng với Ai Cập.
Tại Syria, Nga tiếp tục ủng hộ mạnh mẽ Chính phủ của Tổng thống Bashar al-Assad. Theo Reuters, trong nhiều tuần qua, Nga đã đưa tới Syria hàng chục máy bay vận tải Antonov 124 chở nhiều vũ khí như xe bọc thép, bom, thiết bị giám sát, các bộ phận của máy bay trực thăng.
Các cố vấn và chuyên gia tình báo của Nga đã thực hiện nhiều hoạt động trinh sát sử dụng máy bay không người lái suốt ngày đêm nhằm giúp lực lượng quân đội Syria định vị vị trí, đánh giá sức mạnh và có thể nã pháo hoặc không kích một cách chính xác vào phe nổi dậy. Nga đã 3 lần phủ quyết dự thảo nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc về Syria, theo đó gây bất lợi cho Tổng thống Assad.
Hiện Nga cũng bác bỏ dự thảo nghị quyết của cơ quan này, theo đó gây sức ép để Tổng thống Assad mở đường cho viện trợ nhân đạo nếu không sẽ bị siết chặt cấm vận. Phía Nga cho rằng kế hoạch viện trợ nhân đạo này thật ra chỉ giúp lực lượng nổi dậy, vốn đang bị thất thế, có thêm đường phản công chống Tổng thống Assad.
Sau nhiều cố gắng dàn xếp về hòa bình Trung Đông vẫn chưa có kết quả, Mỹ đang thất vọng với chính đồng minh của mình là Israel. Ngoài ra, Mỹ cũng đã phát hiện trữ lượng lớn dầu khí tại Bắc Mỹ nên sự phụ thuộc vào năng lượng ở Trung Đông giảm bớt.
Thêm vào đó là chiến lược xoay trục của Mỹ sang châu Á đang rõ dần. Tất cả những yếu tố này đã tạo một “khoảng trống” ở Trung Đông. Trong khi đó, Nga cũng không bị người dân ở Trung Đông tố cáo là vơ vét tài nguyên như các nước phương Tây. Đó chính là thời cơ tốt để Nga có thêm ảnh hưởng ở Trung Đông và Bắc Phi
Khánh Minh
