Ngày 16-1, tại Hà Nội, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã tổ chức Hội nghị triển khai công tác kiểm sát năm 2015. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã tới dự và phát biểu chỉ đạo hội nghị. Báo SGGP trân trọng giới thiệu toàn văn phát biểu:
“Trong không khí phấn khởi của những ngày đầu năm mới, hôm nay, tôi rất vui mừng đến dự Hội nghị triển khai công tác năm 2015 của ngành kiểm sát nhân dân. Thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước, tôi thân ái gửi tới các đồng chí và qua các đồng chí, gửi tới các cán bộ lão thành cùng toàn thể cán bộ, công chức, viên chức ngành kiểm sát nhân dân lời thăm hỏi ân cần và lời chúc tốt đẹp nhất.
Năm 2015 là năm tổ chức đại hội đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng, năm có nhiều sự kiện chính trị quan trọng: Kỷ niệm 85 năm Ngày thành lập Đảng, 70 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9, 125 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, 40 năm giải phóng miền Nam thống nhất đất nước... Cùng với cả nước, ngành kiểm sát nhân dân cũng kỷ niệm 55 năm Ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh thành lập ngành.
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Trưởng Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng phát biểu tại hội nghị.
Trải qua 55 năm xây dựng và trưởng thành, ngành kiểm sát nhân dân đã không ngừng phấn đấu, vượt qua khó khăn, thử thách, hoàn thành xuất sắc trọng trách mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó. Là cơ quan thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp, viện kiểm sát các cấp đã góp phần tích cực vào công cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật, xử lý nghiêm minh những hành vi vi phạm, tội phạm, đồng thời bảo đảm cho hoạt động của các cơ quan bảo vệ pháp luật tuân thủ đúng đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Những đóng góp quan trọng của các thế hệ cán bộ kiểm sát ngày càng tô thắm thêm truyền thống vẻ vang của ngành kiểm sát nhân dân Việt Nam: Truyền thống nghiêm chỉnh tuân thủ pháp luật, kiên quyết tấn công tội phạm, bản lĩnh thực thi công lý, tận tâm bảo vệ nhân dân.
Tôi nhất trí và đánh giá cao Báo cáo công tác của ngành kiểm sát nhân dân trình bày tại hội nghị. Năm 2014 là năm đầu tiên chúng ta triển khai thực hiện các quy định mới của Hiến pháp. Với quyết tâm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong từng khâu công tác, đưa các yêu cầu của cải cách tư pháp và Hiến pháp vào thực tiễn cuộc sống, ngành kiểm sát nhân dân đã tích cực triển khai thực hiện nhiều biện pháp đột phá và đạt được những thành tích đáng trân trọng. Nổi bật là:
- Trách nhiệm công tố được đề cao, tiến độ giải quyết các vụ án được đẩy nhanh; đã có nhiều cố gắng bảo đảm yêu cầu xử lý đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không làm oan người vô tội, không để lọt tội phạm và người phạm tội. Chú trọng bảo vệ quyền con người, quyền công dân. Tăng cường các biện pháp chống bỏ lọt tội phạm ngay từ khi tiếp nhận, giải quyết tin báo, tố giác về tội phạm, khởi tố vụ án, khởi tố bị can và trong suốt quá trình tố tụng. Chất lượng tranh tụng của kiểm sát viên ngày càng được nâng cao, tạo không khí dân chủ hơn tại các phiên tòa.
- Công tác kiểm sát hoạt động tư pháp được tiến hành chủ động, thường xuyên. Thông qua hoạt động kiểm sát, đã kịp thời phát hiện các vi phạm pháp luật trong hoạt động tư pháp, ban hành nhiều kiến nghị, kháng nghị, yêu cầu các cơ quan khắc phục, sửa chữa. Đồng thời, đã chú trọng tổng hợp nguyên nhân, điều kiện phạm tội, vi phạm pháp luật, kiến nghị với Đảng, Quốc hội và Chính phủ các giải pháp phòng ngừa vĩ mô; tham mưu với cấp ủy đảng địa phương ban hành nhiều nghị quyết về công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm.
- Là một khâu quan trọng của quá trình đấu tranh phòng, chống tham nhũng, những năm qua, ngành kiểm sát nhân dân đã chủ động, quyết liệt vào cuộc cùng toàn Đảng, toàn dân tạo ra những chuyển biến tích cực trong việc phát hiện và xử lý tham nhũng. Đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tố tụng đẩy nhanh tiến độ giải quyết các vụ án, nhất là các vụ án tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp; xử lý nghiêm minh người phạm tội, củng cố niềm tin của nhân dân về quyết tâm chống tham nhũng của Đảng và Nhà nước ta. Đặc biệt, Cơ quan điều tra của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã chủ động phát hiện, khởi tố, điều tra nhiều vụ án tham nhũng trong lĩnh vực tư pháp, có tác dụng siết chặt kỷ cương, kỷ luật, góp phần xây dựng các cơ quan tư pháp trong sạch, vững mạnh, nâng cao hiệu quả hoạt động tư pháp.
- Công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế gắn với cải cách tư pháp được ngành kiểm sát nhân dân xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm. Đã tích cực tham gia xây dựng Hiến pháp, trình Quốc hội thông qua Luật Tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân, tạo cơ sở pháp lý quan trọng để ngành kiểm sát tiến hành đổi mới đồng bộ về tổ chức và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động. Việc triển khai xây dựng dự án Bộ luật Tố tụng hình sự được tiến hành nghiêm túc, trách nhiệm, bảo đảm tiến độ.
- Công tác xây dựng Đảng, xây dựng ngành được đặc biệt chú trọng và đã đạt nhiều kết quả tích cực. Đã chỉ đạo thực hiện nghiêm túc Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”; tổ chức quán triệt, triển khai sâu rộng trong toàn ngành việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh theo Chỉ thị 03 của Bộ Chính trị bằng cuộc vận động xây dựng người kiểm sát viên “Vững về chính trị, giỏi về nghiệp vụ, tinh thông về pháp luật, công tâm và bản lĩnh, kỷ cương và trách nhiệm”, gắn với việc học tập và làm theo lời Bác dạy: “Cán bộ kiểm sát phải: công minh, chính trực, khách quan, thận trọng, khiêm tốn”. Triển khai nhiều biện pháp cụ thể nhằm tăng cường kỷ cương, kỷ luật. Tiếp tục thực hiện những giải pháp đổi mới căn bản trong công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ nhằm chủ động tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, phục vụ sự nghiệp phát triển lâu dài của ngành. Việc thí điểm thi tuyển các chức danh tư pháp và chức vụ lãnh đạo quản lý đã tạo ra khâu đột phá trong tuyển chọn cán bộ tư pháp vừa hồng, vừa chuyên, tác động tích cực đến phong trào thi đua học tập, tự đào tạo trong toàn ngành.
Có thể khẳng định, với quyết tâm cao và việc lựa chọn đúng đắn các biện pháp công tác trọng tâm, trọng điểm, năm 2014, ngành kiểm sát nhân dân đã hoàn thành tốt các yêu cầu cải cách tư pháp của Đảng, thực hiện đạt và vượt các chỉ tiêu cơ bản được Quốc hội giao tại các nghị quyết của Quốc hội. Những thành tích và kết quả đó đã góp phần quan trọng kiềm chế sự gia tăng tội phạm, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức và cá nhân, tạo môi trường ổn định cho sự phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế của đất nước.
Thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước, tôi nhiệt liệt hoan nghênh, chúc mừng và biểu dương những cố gắng to lớn, những đóng góp thiết thực của các đồng chí.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, cũng phải thừa nhận rằng, ngành kiểm sát cũng còn một số hạn chế, thiếu sót như: Công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát việc giải quyết vụ án hình sự còn để xảy ra một số trường hợp oan, sai, bỏ lọt tội phạm. Việc giải quyết một số vụ án kinh tế, chức vụ, tham nhũng còn chưa bảo đảm tiến độ. Chất lượng tranh tụng của kiểm sát viên tại một số phiên tòa chưa đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp. Việc khởi tố, điều tra, truy tố một số vụ án còn sai sót, vẫn còn có trường hợp kiểm sát viên vi phạm pháp luật phải bị xử lý.
Tại hội nghị này, rất mong các đồng chí nghiêm túc, thẳng thắn nhìn lại những việc gì đã làm tốt, việc gì làm chưa tốt, tập trung phân tích kỹ nguyên nhân để thấy rõ hơn trách nhiệm của mình và tìm ra những giải pháp tích cực, hữu hiệu khắc phục những hạn chế, thiếu sót, tiếp tục đổi mới, nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả hoạt động.
Năm 2015 là năm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với việc thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XI của Đảng. Nhiệm vụ quan trọng của ngành kiểm sát nhân dân là phải tiếp tục quán triệt sâu sắc và thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả các quan điểm, tư tưởng chỉ đạo của Đảng; đổi mới mạnh mẽ và toàn diện để xây dựng hệ thống viện kiểm sát thực sự trong sạch, vững mạnh, đáp ứng yêu cầu và kỳ vọng của Đảng, của nhân dân. Tôi đồng tình với mục tiêu, phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm mà các đồng chí đã xác định và nhấn mạnh thêm một số vấn đề sau đây:
Một là, cần tiếp tục triển khai thi hành Hiến pháp năm 2013 và khẩn trương thực hiện Luật Tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân vừa được Quốc hội thông qua; tiếp tục đẩy mạnh công tác hoàn thiện thể chế. Hiến pháp năm 2013 đã thể chế hóa nhiều chủ trương đổi mới của Đảng ta, trong đó có nhiều quan điểm đổi mới, cải cách tư pháp, chi phối rất lớn đến hoạt động của các cơ quan tư pháp nói chung và của ngành kiểm sát nhân dân nói riêng. Đó là nguyên tắc pháp quyền, pháp chế xã hội chủ nghĩa, tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, tranh tụng... Trên cơ sở đó, Luật Tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân đã có nhiều quy định mới về chức năng, nhiệm vụ và tổ chức hoạt động của ngành. Vì vậy, một trong những nhiệm vụ trọng tâm cần tập trung thực hiện trong năm 2015 là phải tiếp tục tổ chức thi hành Hiến pháp năm 2013 và triển khai Luật Tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân, để Hiến pháp và luật thực sự đi vào cuộc sống, tạo sự chuyển biến tích cực trong tổ chức và hoạt động của ngành trong thời gian tới.
Thực hiện tốt nhiệm vụ chủ trì xây dựng dự án Bộ luật Tố tụng hình sự. Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan xây dựng các dự án Bộ luật Hình sự, Bộ luật Dân sự, Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự... Đây là những bộ luật phản ánh rõ nét bản chất dân chủ của nền tư pháp nước ta, là cơ sở pháp lý quan trọng trong phòng, chống tội phạm; tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ quyền con người, quyền công dân. Việc xây dựng các dự án luật này chính là nhằm thực hiện sự chỉ đạo của Đảng về cải cách đồng bộ pháp luật trong lĩnh vực tư pháp, là điều kiện bảo đảm cho Hiến pháp nhanh chóng đi vào cuộc sống.
Hai là, tập trung thực hiện tốt chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp. Viện Kiểm sát nhân dân có chức năng hiến định là thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp. Thực hiện chức năng này đòi hỏi phải chú trọng cả hai mặt: Không làm oan người vô tội và không bỏ lọt tội phạm. Trong quá trình hoạt động, phải đề cao và tuân thủ các nguyên tắc tư pháp dân chủ, pháp quyền đã được Hiến pháp quy định, bảo đảm mọi quyết định của các cơ quan tố tụng có căn cứ và đúng pháp luật. Đối với chức năng kiểm sát hoạt động tư pháp, Viện kiểm sát các cấp phải đề cao trách nhiệm, tiến hành kiểm sát một cách chủ động và chặt chẽ theo đúng pháp luật. Thông qua công tác kiểm sát, phải thẳng thắn chỉ ra và loại trừ vi phạm pháp luật.
Nhiệm vụ của ngành kiểm sát không chỉ là phát hiện cái sai, cái vi phạm, mà quan trọng hơn, là phải phát hiện cho được những nguyên nhân, điều kiện dẫn đến vi phạm đó. Thông qua mỗi vụ án cụ thể, cần làm rõ trách nhiệm của công tác quản lý, những kẽ hở của cơ chế, chính sách hay sự lạc hậu của pháp luật để chủ động tham mưu cho Đảng, Quốc hội, kiến nghị với Chính phủ và các cơ quan hữu quan áp dụng biện pháp phòng ngừa, khắc phục hữu hiệu. Đó chính là trách nhiệm chính trị của ngành kiểm sát trước Đảng, trước nhân dân.
Ba là, đối với công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng. Vừa qua, mặc dù chúng ta đã có nhiều cố gắng, song tham nhũng vẫn đang là thách thức, là vấn đề bức xúc của xã hội; công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng vẫn chưa đạt được kết quả như mong muốn. Với vị trí, trách nhiệm quan trọng của một cơ quan được giao nhiệm vụ phòng, chống tham nhũng, Viện kiểm sát phải phối hợp chặt chẽ hơn nữa với các cơ quan có liên quan để chủ động trong nắm thông tin về tội phạm tham nhũng, nhất là những vụ án tham nhũng lớn, có tổ chức; đẩy nhanh tiến độ xử lý các vụ án tham nhũng, mở rộng điều tra cả hành vi và đối tượng tham nhũng.
Để chống tham nhũng hiệu quả, trước hết nội bộ của ngành phải thực sự trong sạch, vững mạnh. Ban cán sự đảng, lãnh đạo viện kiểm sát các cấp phải thường xuyên chăm lo, giáo dục, rèn luyện bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức; trình độ các mặt, nhất là nắm vững luật pháp; duy trì kỷ cương, kỷ luật nghiêm minh trong đội ngũ cán bộ của ngành, đặc biệt là các đơn vị được giao nhiệm vụ chuyên trách xử lý án tham nhũng. Cán bộ, kiểm sát viên làm công tác này phải luôn giữ cho mình thật sự trong sạch, thật sự liêm chính, phải là người có bản lĩnh, dũng khí, kiên quyết đấu tranh bảo vệ cái đúng, không khoan nhượng với tham nhũng. Cán bộ làm công tác chống tham nhũng mà “tay đã nhúng chàm” thì không thể chống được tham nhũng.
Vừa qua, Quốc hội quyết định giao cho cơ quan điều tra của ngành kiểm sát nhân dân chuyên trách điều tra tội phạm tham nhũng trong lĩnh vực tư pháp. Đây là một nhiệm vụ quan trọng và cũng là thách thức rất lớn đối với ngành kiểm sát, bởi lẽ người phạm tội trong lĩnh vực này thường đã từng là cán bộ tư pháp, được đào tạo bài bản về pháp luật nên rất biết cách che giấu tội phạm. Ngành kiểm sát phải khẩn trương chuẩn bị mọi điều kiện về tổ chức bộ máy, cán bộ, bảo đảm để thực hiện tốt nhiệm vụ quan trọng này.
Bốn là, đối với công tác xây dựng Đảng, xây dựng ngành. Đây là nhiệm vụ cực kỳ quan trọng, có ý nghĩa quyết định. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, “Muôn việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”. Đối với cán bộ kiểm sát, Người yêu cầu “Phải: Công minh, chính trực, khách quan, thận trọng, khiêm tốn”. Trong tình hình hiện nay, hơn bao giờ hết, chúng ta càng phải thấm nhuần sâu sắc và thực hiện lời dạy của Bác Hồ. Người cán bộ kiểm sát phải có cái tâm trong sáng, tinh thông nghiệp vụ, nhìn nhận, đánh giá sự việc một cách chính xác, khách quan; phải rèn cho mình phương pháp làm việc khoa học, cẩn trọng, khiêm tốn. Có cẩn trọng, khiêm tốn mới đủ tỉnh táo để nhận thức chân lý đúng đắn và mới có được sự ủng hộ, giúp đỡ của nhân dân.
Hiện nay, chúng ta đã có một đội ngũ đông đảo cán bộ, công chức kiểm sát được đào tạo cơ bản hơn, chính quy, tâm huyết, trách nhiệm, yêu ngành, yêu nghề. Tuy nhiên, ở đây đó vẫn còn có những cán bộ thiếu nhiệt huyết, thụ động, ngại va chạm, chưa đáp ứng yêu cầu. Tôi đề nghị Ban Cán sự Đảng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, các cấp ủy đảng trong ngành phải hết sức chú trọng công tác cán bộ, gắn công tác này với việc củng cố, xây dựng Đảng theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI về xây dựng Đảng và Chỉ thị 03 của Bộ Chính trị về “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Ngành kiểm sát và mỗi cán bộ kiểm sát phải là tấm gương trong việc chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước, thực sự trở thành chỗ dựa của công lý.
Năm là, về công tác hợp tác quốc tế và một số nhiệm vụ trọng tâm khác. Tiếp tục mở rộng và tăng cường quan hệ hợp tác quốc tế để nâng cao năng lực hoạt động của ngành, phục vụ thiết thực cho công cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm, nhất là đối với tội phạm có yếu tố nước ngoài, tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia. Tích cực thực hiện các hoạt động với tư cách là thành viên chính thức của Hiệp hội Công tố viên quốc tế. Làm tốt vai trò của cơ quan đầu mối tương trợ tư pháp về hình sự để thúc đẩy quá trình giải quyết các vụ án xuyên biên giới.
Về việc đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị và phương tiện làm việc cho các ngành tư pháp, trong đó có ngành kiểm sát nhân dân, trong thời gian qua, Đảng và Nhà nước đã dành sự quan tâm rất lớn. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu mới đặt ra. Tôi đề nghị các đồng chí phối hợp nghiên cứu, đề xuất với Đảng, Nhà nước có giải pháp ưu tiên đầu tư, từng bước tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị và phương tiện làm việc, bảo đảm phù hợp với đặc thù hoạt động của ngành và trong khả năng đáp ứng của ngân sách nhà nước.
Trong quá trình xây dựng và trưởng thành, ngành kiểm sát nhân dân nước ta đã có nhiều đóng góp quan trọng vào công tác đấu tranh bảo vệ tính nghiêm minh của pháp luật, bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, góp phần cùng toàn đảng, toàn dân và toàn quân ta làm nên những thành tựu to lớn trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước. Tôi tin tưởng rằng, với quyết tâm mới, khí thế mới, ngành kiểm sát nhân dân sẽ tiếp tục có những bước phát triển cao hơn, toàn diện và mạnh mẽ hơn trong thời gian tới, đóng góp quan trọng vào việc thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XI của Đảng, xây dựng nền tư pháp nước ta thực sự “Trong sạch, vững mạnh, dân chủ, nghiêm minh, bảo vệ công lý, phục vụ nhân dân, phụng sự Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”.
Nhân dịp năm mới 2015 và chuẩn bị đón Tết cổ truyền Ất Mùi sắp đến, tôi thân ái gửi đến các đồng chí lời chúc sức khỏe, hạnh phúc và thành công”.
(*) Đầu đề do Báo SGGP đặt.
