Những ngày đầu mới vào lính tôi đóng quân ở Mía, cách thị xã Sơn Tây chừng 7-8 cây số. Đợt huấn luyện tôi chẳng có gì nổi trội, trừ bắn súng ra, môn nào cũng trung bình... Thế mà trong tiểu đội đứa nào cũng nể tôi, nói gì chúng nó cũng nghe. Tôi không phải tiểu đội trưởng nhưng mặc nhiên là tiểu đội trưởng, kể cả tiểu đội trưởng nó cũng nghe tôi răm rắp. Không hiểu sao, có lẽ vía tôi át hết vía anh em.
Cả tiểu đội trú quân tại nhà mẹ Cà. Mẹ cũng thương tôi nhất, lúc nào tôi đi tập về mẹ cũng kéo tôi ra sau dúi cho một cái gì đó để ăn. Cạnh nhà có cô L. 22 tuổi, thích tôi ra mặt. Hễ thấy tôi là cô lấy hòn sỏi ném một cái rồi ngoảy đít chạy, vừa chạy vừa cười. Tôi tưởng L. chưa chồng con gì, thỉnh thoảng vẫn ghẹo cô. L. không sợ, không xấu hổ còn cười rích rích. Mẹ Cà thấy thế liền kéo tôi ra một góc, nói đừng trêu nó, chồng nó dữ lắm. Tôi thè lưỡi rụt cổ, nói L. có chồng thật hả mẹ. Mẹ Cà gật đầu, nói có lâu rồi, có điều chưa có con. Từ đó tôi cũng lánh mặt L., sợ vạ lây. L. buồn lắm, viết hai ba thư gửi tôi, đôi khi chặn đường tôi, đứng im trân trố nhìn tôi hồi lâu rồi vừa khóc vừa bỏ chạy.
Minh họa: D.H.
Một tối tôi đi chơi về, thấy L. đứng chờ đầu ngõ. Tôi tính tránh đi lối khác. L đuổi theo, gọi anh Nập! Tôi quay lại, L. ôm chầm lấy tôi nấc lên, nói em tội nắm anh Nập ơi! Hóa ra hoàn cảnh L. tội thật. Lấy chồng 4 năm không có con, gia đình chồng bảo điếc, chửi bới khinh rẻ, đuổi về nhà ba bốn lần, cô phải khóc lóc xin ở thêm 2 năm nữa, nếu không có con thì cô sẽ ra đi. Cô bảo không có con là tại chồng chứ cô vẫn bình thường. Cô đề nghị xin tôi một đứa con. Tôi hứa sẽ giúp đỡ, nhưng không ngủ với cô mặc dù cô rất muốn.
Tôi về nhà mẹ Cà, kéo tiểu đội ra sân, nói tình hình như thế, thằng nào muốn giúp cô ta không? Cả tiểu đội nhìn nhau rồi nhìn tôi. Tôi tưởng chúng nó ngại, nói hoàn cảnh người ta thương tâm thế, chúng mày không muốn giúp à? Thằng Trí nói đâu có, mày cử ai thì cử chứ chúng tao thằng nào không muốn. Cả lũ lúc đó mới ồ lên đúng đúng, tôi nhẹ cả người.
Tôi cử thằng Th., không phải vì tôi quý nó, thiên vị, mà vì thằng này biết tính toán ngày tháng để chóng có con. Thằng Th. sướng quá nhảy cẫng, hú lên một tiếng như bò rống. Từ đó tối nào cũng vậy, cứ đến 10 giờ 30 là nó cắp ni lông ra đi. Thằng Trí tức tôi lắm, nói tao ăn ở với mày có đến nỗi nào sao mày cử thằng Th.? Tôi dỗ nó, nói được rồi, sau 3 tháng nếu cô L. không có con với thằng Th. thì tao cử mày. Chẳng dè được 2 tháng thì cô L. trúng thai, cũng là lúc đơn vị được lệnh chuyển quân, tiểu đội có 9 thằng tản ra tám hướng, thằng Th. đi biên giới Tây Nam, tôi được điều về Quảng Ninh.
Ba năm sau tình cờ quay lại Sơn Tây, gặp cô L. ở chợ, cô vứt rổ rau, nói anh chờ em tí rồi tất tả chạy về nhà bồng thằng cu chạy ra. Thằng cu thật kháu, giống thằng Th. y chang. Cô L. nói đi nói lại “cảm ơn anh Nập nắm nắm”. Đời tôi chưa có ai cảm ơn rối rít như thế. Thằng Th., thì đã hy sinh ở biên giới Tây Nam rồi. Cô L. biết tin, lén để tang Th. 1 năm.
Chiều 22 tết năm ngoái, tôi ngồi uống bia một mình ở quán bia Vân Hồ bỗng gặp cô L. Lúc đầu tôi không nhận ra, L. nói mãi mới nhớ. Cô bây giờ già quá, hom hem, tóc bạc. Mới hơn năm chục tuổi sao mà già thế. L. nói sau đó thằng chồng em cũng biết, nó đuổi em ra khỏi nhà. Tôi hỏi bây giờ em ở với thằng cu, hay lấy chồng mới? L. nói gái chửa hoang, chó nó thèm lấy em. Thằng cu cũng không ở với em. Tôi hỏi sao thì L. khóc nghẹn, nói con em hết vô tù lại ra tù anh ơi. Ba chục tuổi đầu vào tù 11 lần, toàn tội ăn cắp thôi. L. khóc một hồi rồi gạt nước mắt, nói biết thế ngày xưa em không nhờ anh có phải hay hơn không. Tôi nghẹn đắng.
NGUYỄN QUANG LẬP
