Đó là anh cu Luật, dân làng Đông vẫn gọi anh là Đông- ki- cãi. Hay cãi cu Luật, hay đập cu Hinh, đánh rắm… là anh cu Khó... Câu ca đó đến nay con nít vẫn hay hát. Anh cu Luật hồi đó chừng 35 tuổi, vợ con đàng hoàng, một đống bốn năm đứa con, làm ăn vất vả lắm nhưng làng xóm có chuyện cãi nhau là không bao giờ vắng mặt.
Đang làm, có ai đó nói người nọ người kia mất trâu, mất tiền, cháy nhà, vợ bỏ... anh chỉ dừng lại thở ra một tiếng, nói tội hè rồi tiếp tục làm. Nhưng có chuyện cãi nhau là anh vất đồ bỏ chạy tới đó liền. Anh đứng chống nạnh giữa hai người đang cãi nhau, mắt hất sang người này lại hất sang người kia. Người này nói trái tai, anh chỉ tay nói sai; người kia nói trái tai, anh chỉ tay nói trật. Cứ sai trật, sai trật như thế... không biết chán.
Hầu hết người làng biết tính anh, không ai thèm đôi co, anh không hề tự ái, cứ đứng chống nạnh nghe cãi nhau rất chăm chú, mặt hất sang người này lại hất sang người kia, vô cùng nghiêm trọng, lại sai trật sai trật. Nhưng cũng có người nghe anh nói thì tức, quát mi câm cha mồm đi, ai nói chi mi. Anh bình thản chỉ tay cười, nói sai. Người kia nói sai đúng chi kệ tao, cút cha mi đi. Anh vẫn bình thản cười, chỉ tay nói trật.
Đi làm về, đi qua loa phóng thanh, trăm bữa như một anh đều dừng lại ngửa mặt nghe đài nói. Nghe ai đó nói trái tai anh hét lên sai sai! Anh giải thích abc cho đài. Đài chuyển sang chương trình ca nhạc, anh tức nói tau đang nói răng mi hát! Mọi người nói mình nói đài không nghe mô. Anh cãi răng đài nói mình nghe? Đang ăn cơm với vợ, nghe đài nói câu gì trái tai là anh bỏ bát chạy ra cột loa phóng thanh, ôm cột ngửa cổ cãi với đài ầm ầm.
Đi xem phim, hồi này chỉ phim bãi thôi, anh cũng cãi nhau với phim mới tài. Anh đứng chống nạnh hất mặt chăm chú nghe, hễ nhân vật nào nói trái tai là anh nhảy lên sát màn hình cãi liền. Mọi người nói phim mà, người ta không nghe anh nói mô. Anh cãi răng họ nói với nhau ai cũng nghe cả?
Tôi nhớ có phim gì đó kể có cậu học sinh giúp đỡ một người bị tai nạn, đi học muộn, cô giáo không biết phê bình cậu bé. Thế là anh nhảy xổ lên màn hình vung chân múa tay nói ê ê trật trật! Cô giáo mà rứa à! Sai sai, sai trắng mắt ra rồi nghe. Mọi người cười, anh quay lại quát cười cái chi, nói sai tau cãi chớ.
Anh cu Luật mê kịch nhất, có lẽ vì kịch hay cãi nhau. Hồi đó các đoàn văn công không về tới làng, thanh niên tự dựng lấy kịch, quanh đi quẩn lại cũng chỉ Nổi gió với Lòng dân, thế mà dân chúng xem mê man. Rất nhiều lần anh cu Luật nhảy lên sân khấu nói sai sai, trật trật. Mọi người hối hả đưa anh xuống. Anh vừa đi vừa ngoảnh lại nói sai sai, nói rứa mà nói được à.
Tức, anh không xem nữa, bỏ về. Đi được một đoạn lại nghe ai đó nói trái tai, anh hùng hổ quay lại liền, mặc ai cản thì cản, anh nhảy lên sân khấu, nói bà con cứ yên tâm, tui nói với thằng ngu ni một câu xong là tui xuống ngay. Sáng mai đi cày, gặp cái người đóng kịch tối qua nói câu ngu ngu, anh thả cày chạy tới liền. Người này nói đó là nhân vật nói chứ tui nói à. Anh chỉ mặt nói mi nói, tao nghe rõ ràng!
Anh nay đã già, chừng hơn bảy chục tuổi, ngày ngày vẫn ngồi ngạch cửa tay chống cằm ngóng ra đường, chẳng buồn nói một tiếng. Tết vừa rồi tôi lên làng Đông có gặp anh, hỏi dạo ni răng không thấy anh Luật cãi nhau nữa hè. Anh cười cái hậc, nói è he, cãi nhau nhọc lắm, ẻ vô.
NGUYỄN QUANG LẬP
