Trong hai tuần lễ sắp tới, Hải quân Mỹ sẽ cho tàu quân sự tiến vào vùng 12 hải lý chung quanh một số đảo nhân tạo mà Trung Quốc mới bồi đắp trái phép ở khu vực quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Thông tin này do một quan chức Mỹ tiết lộ và do báo Anh Financial Times đăng ngày 8-10. Động thái này nhằm khẳng định lập trường của Washington không công nhận yêu sách chủ quyền của Trung Quốc trong khu vực.
Nhiều nguồn tin xác nhận rằng Bộ Quốc phòng Mỹ đã thúc giục Nhà Trắng bật đèn xanh cho chiến dịch được gọi là “tuần tra vì quyền tự do lưu thông trên biển” này nhưng chưa được phép vì lo ngại căng thẳng quan hệ trước chuyến thăm Mỹ của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Trong chuyến thăm này, hai bên vẫn không đạt được thỏa thuận nào về tình hình biển Đông nên Nhà Trắng đã đồng ý với chiến dịch của Bộ Quốc phòng Mỹ. Câu hỏi đặt ra vào lúc này là tàu Hải quân Mỹ sẽ thâm nhập vùng 12 hải lý của các đảo nhân tạo nào trong số 7 đảo mà Trung Quốc đã bồi đắp. Công ước Liên hiệp quốc (LHQ) về Luật biển không công nhận đảo nhân tạo là một cơ sở để cho một nước đòi lãnh hải hay vùng đặc quyền kinh tế, do đó Trung Quốc không có quyền viện dẫn quy chế đảo của các thực thể vừa bồi đắp, để cản trở quyền tự do lưu thông của tàu thuyền các nước khác.
Trong một diễn biến khác có liên quan đến tình hình biển Đông, tổ chức phi chính phủ của Philippines, Phong trào và Liên minh chống Trung Quốc xâm lược (Marcha), gửi đơn kiện Trung Quốc lên LHQ về những hoạt động bồi đắp đảo của Trung Quốc ở biển Đông.
Trong đơn gửi ngày 7-10-2015 lên Tổng thư ký LHQ Ban Ki-moon và Giám đốc điều hành Chương trình môi trường LHQ (UNEP), Achim Steiner; Chủ tịch Marcha, ông Roilo Golez, kêu gọi LHQ và UNEP “điều tra và có hành động thích đáng” đối với những hoạt động bồi đắp đảo, tàn phá các rạn san hô ở biển Đông. Đơn kiện dựa trên Công ước về Đánh cá và Bảo tồn các tài nguyên sinh vật trên biển, cũng như dựa trên các mục tiêu Phát triển bền vững, vừa được LHQ thông qua.
THỤY VŨ
