Từ tháng 10-2009, Nghị định 69/CP có hiệu lực cũng là lúc hàng loạt doanh nghiệp (DN) hoạt động trong lĩnh vực đầu tư, kinh doanh bất động sản không thể nộp thuế chuyển mục đích sử dụng đất (SDĐ). Doanh nghiệp rơi vào cảnh đình đốn còn Nhà nước lại bị thất thu, vậy đâu là nguyên nhân?
Khi doanh nghiệp không thể nộp thuế
Thuế chuyển mục đích SDĐ là nguồn thu không nhỏ đối với ngân sách Nhà nước. Thế nhưng, từ đầu tháng 10-2009, khi Nghị định 69/CP (Quy định bổ sung về quy hoạch sử dụng đất, giá đất, thu hồi đất…) ban hành có hiệu lực, đến nay nhiều DN hoạt động trong lĩnh vực đầu tư, kinh doanh bất động sản rơi vào cảnh khó khăn, có đơn vị đứng trước nguy cơ phá sản, việc đầu tư kinh doanh bị đình đốn, người lao động thiếu việc làm. Nguyên nhân do DN không thể thực hiện nghĩa vụ nộp thuế chuyển mục đích SDĐ nên không thể triển khai các dự án. Hậu quả là DN đầu tư kinh doanh bất động sản không nộp thuế, còn Nhà nước bị thất thu.
Ông Nguyễn Viết Tạo, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần NVT, cho biết mỗi năm đơn vị nộp cho Nhà nước hàng trăm tỷ đồng tiền thuế. Nhưng từ cuối năm 2009 đến nay, DN này không thể nộp thuế theo quy định mới, việc đầu tư, kinh doanh vì vậy gặp nhiều khó khăn. Áp dụng Nghị định 69/CP, ngành thuế yêu cầu DN thực hiện nghĩa vụ thuế chuyển mục đích SDĐ theo giá thị trường, nhưng không hướng dẫn cụ thể (chẳng hạn căn cứ vào đâu để xác định giá thị trường chính xác, khấu trừ chi phí đền bù giải tỏa như thế nào...), nên DN phải chờ. Điều nghịch lý, lâu nay Nhà nước thúc giục người dân, DN nộp thuế thì nay ngược lại, DN chầu chực để được nộp thuế nhưng không được.
Còn Giám đốc Công ty TNHH Phát triển nhà Bình Dân, Lê Ngọc Tú, bức xúc, gần 10 tháng nay cả công ty như ngồi trên đống lửa. Dự án nhà ở tại phường Bình Chiểu, quận Thủ Đức đã đầu tư hoàn thiện cơ sở hạ tầng, công ty chỉ chờ làm thủ tục nộp thuế là chuyển giao cho khách hàng nhưng bị tắc. Ngành thuế áp dụng cách tính thuế mới, yêu cầu DN nộp gần 60 tỷ đồng tiền chuyển mục đích SDĐ nhưng không quy định rõ các khoản và tỷ lệ được khấu trừ, nên DN không thể làm thủ tục nộp thuế. Hiện có gần 50 DN kinh doanh bất động sản ở TP lâm vào tình cảnh tương tự.
Tắc vì Nghị định 69?
Điều 11, Nghị định 69/CP quy định về xác định lại giá đất trong một số trường hợp cụ thể; quy định khi giá đất chưa sát với giá chuyển nhượng quyền SDĐ thực tế trên thị trường trong điều kiện bình thường, thì UBND cấp tỉnh căn cứ vào giá chuyển nhượng quyền SDĐ thực tế trên thị trường để xác định lại giá đất cho phù hợp; giá đất cụ thể được xác định lại theo quy định trên không bị giới hạn bởi các quy định tại khoản 5 điều 1 Nghị định 123/CP. Nghị định 69/CP quy định như vậy, nhưng khi đi vào thực tế thì mỗi cơ quan, đơn vị lại có cách hiểu, cách áp dụng khác nhau nên dẫn đến tình trạng bị “tắc”.
Thực tế, Nghị định 69/CP đã có hiệu lực gần 9 tháng nhưng đến thời điểm này các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan vẫn chưa có văn bản hướng dẫn thực hiện cụ thể, cũng như giải quyết những vấn đề bức xúc mà DN đang gặp phải. DN muốn thực hiện nghĩa vụ thuế nhưng không biết thủ tục, cũng như những chi phí sẽ được khấu trừ và tỷ lệ được khấu trừ, nên không thể làm nghĩa vụ thuế.
Theo ông Nguyễn Viết Tạo, mỗi khi Nhà nước ban hành văn bản quy định mới là nhằm mục tiêu tạo điều kiện tốt hơn cho DN hoạt động, còn Nghị định 69/CP lại “trói” DN. Đề nghị các cơ quan, đơn vị quản lý Nhà nước có liên quan cần làm sáng rõ Nghị định 69/CP để DN ổn định sản xuất và được làm nghĩa vụ thuế cho Nhà nước.
TRẦN YÊN
