Mục Sự kiện và Vấn đề Báo SGGP ngày 12-4 có bài “Nguồn nước và trách nhiệm doanh nghiệp”, nêu tình trạng doanh nghiệp thủy điện chưa làm tròn trách nhiệm trong việc khai thác sử dụng tài nguyên nước. Đó là một thực tế cần phải khẩn trương chấn chỉnh. Tài nguyên nước phải được chia sẻ công bằng cho tất cả mọi người, đồng nghĩa cả hạ nguồn và thượng nguồn đều phải được chia như nhau. Hiện nay, chuyện chia sẻ nguồn nước ở nhiều nơi trong nước vẫn còn rất bất cập, nhất là những vùng miền xuất hiện những dự án thủy điện, khiến nhiều người dân vùng hạ lưu chịu thiệt thòi.
Ngày 31-3, TP Đà Nẵng đã mạnh mẽ lên tiếng đòi quyền được chia sẻ tài nguyên nước, yêu cầu Nhà máy Thủy điện Đăk Mi 4 phải dừng phát điện một thời gian để xả nước xuống hạ lưu, giải hạn cho dân tình, cứu hoa màu trước nạn hạn hán đang hoành hành chưa từng có xưa nay. Rồi tỉnh Quảng Nam cũng đứng ra đòi quyền được chia sẻ tài nguyên nước cho dân địa phương mình khi Thủy điện Đăk Mi 4 mãi ém nguồn nước không chịu “nhả” ra để nước về hạ lưu giữa lúc hạn hán gay gắt. Tiếp đó, Bình Định, Phú Yên cũng đòi chia sẻ tài nguyên nước từ thủy điện. Quyền được chia sẻ tài nguyên nước là đòi hỏi chính đáng của Đà Nẵng, Quảng Nam, Bình Định, Phú Yên. Doanh nghiệp thủy điện không thể vì lợi nhuận của mình mà bất chấp chuyện người dân phía dưới thủy điện đang khát nước, đất đai nứt nẻ, hoa màu của dân chết khô vì thiếu nước. Tài nguyên nước cần phải được chia sẻ cho nhau một cách hài hòa, tức “có nước cùng hưởng, có hạn cùng chịu”. Tuyệt nhiên không thể bắt dân tình chịu hạn, còn các nhà máy thủy điện vẫn tích đầy nước, ung dung thu lợi.
Sự nhùng nhằng trong chuyện đòi quyền chia nước cần phải có một cơ quan chuyên trách đứng ra xử lý công bằng để đảm bảo ai, vùng nào cũng có nước sử dụng. Trong điều kiện biến đổi khí hậu đang khá phức tạp như hiện nay, các nhà máy thủy điện không có quyền tự tích nước, tự xả nước như lâu nay. Cần phải có sự giám sát, quyết định điều tiết nước từ cơ quan hữu trách. Không thể tái diễn tình trạng mùa nắng hạn, thủy điện cố thủ nước, không chia sẻ cho dân, rồi mùa lũ lụt lại đua nhau xả lũ khiến dân phải è cổ chịu cảnh ngập lụt.
Trong ngày Nước thế giới 2013 và cũng là năm quốc tế hợp tác vì nước, Tổng thư ký Liên hiệp quốc Ban Ki-moon nhìn nhận rằng nước là cốt lõi hạnh phúc của nhân loại và hành tinh. Ông Ban Ki-moon cũng chỉ ra chuyện cạnh tranh về nước đang ngày càng gia tăng giữa những người trồng trọt và chăn nuôi, giữa công nghiệp và nông nghiệp, giữa thành phố và nông thôn, và kêu gọi hãy tăng cường các quyền về nước, giảm lãng phí về nước và xây dựng các chính sách sáng suốt để tất cả người dùng có được sự chia sẻ công bằng. Đã đến lúc phải chấm dứt chuyện hưởng lợi cục bộ từ nước. Quyền được chia sẻ tài nguyên nước cần phải thực thi một cách công bằng.
MINH HUY (TP Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi)
