Hiện nay, nhiều hộ chăn nuôi bò sữa còn áp dụng phương thức cho bò ăn riêng từng loại thực liệu; trong đó, thức ăn tinh được cho ăn trước hoặc sau khi vắt sữa, sau đó là thức ăn thô. Đây là việc cung cấp chất dinh dưỡng không phù hợp với đặc điểm sinh lý của bò sữa, nếu mỗi lần cung cấp thực liệu gây xáo trộn môi trường dạ cỏ sẽ ảnh hưởng ngay đến kết quả tiêu hóa, nhất là việc chuyển đột ngột từ thức ăn thô sang thức ăn tinh, sẽ làm tăng lượng acid lactic ngấm vào máu, gây độc, là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh đau móng, khó thụ thai, lượng sữa không đạt đỉnh cao của chu kỳ sữa.
Do vậy, trong chăn nuôi bò sữa, để mang lại hiệu quả kinh tế cao, người chăn nuôi nên cho bò sữa ăn khẩu phần hỗn hợp hoàn chỉnh (TMR) - là khẩu phần phối trộn đều, đầy đủ các loại thức ăn thô, thức ăn tinh, các phụ phẩm nông nghiệp và công nghiệp, thức ăn bổ sung khoáng, vitamin và các chất phụ gia theo một tỷ lệ nhất định, đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng cho từng giai đoạn sinh trưởng và phát triển của bò (ảnh). Việc phối trộn khẩu phần thức ăn TMR sẽ trộn lẫn được các loại thức ăn có mùi vị không dễ chịu, bò không thể lựa chọn loại nguyên liệu mà chúng thích và loại bỏ thức ăn mà chúng không thích, do vậy tận dụng được nhiều loại phụ phế phẩm, đồng thời ổn định pH dạ cỏ giúp bò chuyển hóa hiệu quả thức ăn thành sữa, nâng cao khả năng sinh sản, cải thiện thể trạng, tăng năng suất, chất lượng sữa; người chăn nuôi sẽ kiểm soát hiệu quả lượng thức ăn sử dụng thông qua biến động lượng sữa hàng ngày, từ đó điều chỉnh phù hợp nhu cầu, giúp bò kéo dài độ bền cho sữa, khai thác được nhiều kỳ sữa.
Tại TPHCM, bước đầu khuyến nông thử nghiệm khẩu phần thức ăn TMR trên đàn bò sữa của hộ Lê Văn Phi (xã An Nhơn Tây, huyện Củ Chi), cho năng suất sữa bình quân tăng so với không sử dụng TMR là 2,42kg/con/ngày, mức chênh lệch lợi nhuận là 12.600 đồng/con/ngày. Ngoài ra, kết quả thực hiện chương trình thử nghiệm thức ăn TMR theo công nghệ Israel của Trung tâm Giống cây trồng, vật nuôi, thủy sản tại địa bàn huyện Củ Chi, Hóc Môn và quận 12 cho thấy, đàn bò có sử dụng khẩu phần TMR, năng suất sữa tăng từ 2,9 - 6,9 kg/con/ngày, đạt đỉnh sữa ở cuối tháng thứ 2 chu kỳ sữa, cá biệt có con đạt đỉnh sữa là 30 - 32 kg/con/ngày, năng suất sữa tăng đều qua các tháng và duy trì thời gian cho sữa cao kéo dài hơn 60 ngày. Ngược lại, đàn bò không sử dụng khẩu phần TMR, đỉnh sữa rơi vào tháng thứ 2 của chu kỳ, chỉ duy trì thời gian cho sữa cao khoảng 20 - 30 ngày, sau đó năng suất sữa giảm rất nhanh, không duy trì được đỉnh sữa kéo dài so với đàn bò được ăn khẩu phần TMR. Điều này cho thấy, các hộ chăn nuôi bò sữa cần thay đổi phương thức cho bò ăn theo TMR để nâng cao năng suất, chất lượng sữa, cải thiện sức khỏe, sức đề kháng, khả năng sinh sản và nâng cao thu nhập trong chăn nuôi bò sữa.
Mọi nhu cầu được tư vấn về xây dựng khẩu phần thức ăn TMR, nông hộ chăn nuôi bò sữa trên địa bàn TPHCM có thể liên hệ Trung tâm Khuyến nông TPHCM, số 43 đường Đinh Tiên Hoàng, phường Đa Kao, quận 1; điện thoại 083.8221131; hoặc Trung tâm Giống cây trồng, vật nuôi, thủy sản, số 4A181 đường Thanh Niên, ấp 4, xã Phạm Văn Hai, huyện Bình Chánh; điện thoại 083.7685374
Thạc sĩ LIỄU KIỀU
