Thành phố Hồ Chí Minh hiện có gần 2.000 khu phố, ấp trực thuộc 322 phường - xã - thị trấn. Các khu phố, ấp có địa giới hành chính và được đặt chung cho tên gọi là khu dân cư. Mặc dù khu dân cư không phải là cấp chính quyền, nhưng thực tế bộ máy tổ chức, nhân sự, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn… lại giống như cấp chính quyền cơ sở thu nhỏ. Cụ thể, các khu dân cư hiện nay đều có Ban nhân dân ấp, Ban điều hành khu phố với chức danh trưởng ấp, trưởng khu phố do UBND phường - xã - thị trấn ra quyết định bổ nhiệm. Bên cạnh đó, khu dân cư còn có các cấp ủy Đảng, MTTQ, Đoàn TNCS, Hội LHTN, Hội LHPN, Hội Người cao tuổi, Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh, Chữ thập đỏ…
Thế nhưng, điểm lại các vụ việc về tệ nạn xã hội nhức nhối trên một số địa bàn, và mới đây là hàng ngàn căn nhà xây dựng trái phép ồ ạt mọc lên tại quận Gò Vấp, huyện Bình Chánh và Hóc Môn, mới thấy công tác quản lý ở địa bàn dân cư đang “có vấn đề”. Cụ thể, tại ấp Đông 2, xã Thới Tam Thôn (huyện Hóc Môn), thời gian qua xảy ra hàng chục vụ xây dựng trái phép, có khu nhà không phép nằm đối diện Ban nhân dân ấp. Người dân và một số đảng viên, hội viên các đoàn thể quần chúng đều biết, nhưng hỏi đại diện cấp ủy Đảng và Ban nhân dân ấp lại nói “không biết”. Chỉ đến khi một cựu chiến binh viết đơn gửi Hội Cựu chiến binh huyện Hóc Môn tố cáo hành vi nhận tiền để bảo kê cho nhà xây không phép của Trưởng ấp Nguyễn Minh Hùng, vụ việc mới được kiểm tra, làm rõ.
Tại ấp Doi thuộc khu phố 8, phường 15 (quận Gò Vấp) chỉ một thời gian ngắn đã có hơn 200 căn nhà xây dựng không phép mọc lên. Thế nhưng, từ Ban điều hành khu phố đến cấp ủy Đảng và đại diện các đoàn thể chính trị, xã hội đều không biết để đấu tranh, ngăn chặn ngay từ đầu. Đến khi dư luận, báo chí lên tiếng và các cơ quan chức năng vào cuộc, cũng không thấy cá nhân, tổ chức nào đứng ra chịu trách nhiệm.
Ở xã Bình Hưng (huyện Bình Chánh) cũng thế, các phố không phép, làng biệt thự không phép ở ấp 4A ồ ạt mọc lên trên những khu đất đã có quyết định thu hồi thực hiện các dự án, nhưng không cá nhân, tổ chức nào biết. Thậm chí, trong các báo cáo tổng kết hàng năm của cấp ủy Đảng và các tổ chức đoàn thể tại khu dân cư này đều được Đảng ủy, UBND xã đánh giá là địa bàn ổn định, ấp văn hóa, các tổ chức trong hệ thống chính trị vững mạnh…
Đã đến lúc chúng ta phải có biện pháp chấn chỉnh, nâng cao hiệu lực lãnh đạo của cấp ủy Đảng, quản lý, điều hành của đại diện chính quyền và hoạt động của các tổ chức chính trị, xã hội tại địa bàn dân cư. Phải có cơ chế giám sát, quản lý và phân định trách nhiệm cụ thể của các cá nhân, tổ chức có trách nhiệm trong công tác lãnh đạo, quản lý hoạt động tại khu dân cư, tránh tình trạng ban bệ nào cũng có, nhưng có chuyện gì xảy ra thì chẳng có ai chịu trách nhiệm như hiện nay.
HOÀI NAM