Nghị định 64/2012 của Chính phủ quy định về cấp giấy phép xây dựng (GPXD) đã có hiệu lực thi hành tròn 1 tháng. Thế nhưng, nhiều người dân đi làm thủ tục xin cấp GPXD đều phải lắc đầu do thủ tục, quy định đánh đố. Lẽ ra thời điểm hiện nay đang nhộn nhịp vào mùa xây dựng nhà đón tết, nhưng người dân ở các nơi chưa có quy hoạch 1/500 đều không được cấp GPXD.
Phải nằm trong quy hoạch 1/500
Theo ông Phan Thành, Giám đốc Công ty Đo đạc Phan Gia (Thủ Đức, TPHCM), quy định về cấp GPXD theo Nghị định 64/2012 chẳng những không cải tiến thủ tục hành chính mà lại còn gây phiền hà, khó khăn hơn cho người dân. Theo quy định mới, điều kiện để được cấp GPXD đối với nhà ở riêng lẻ tại đô thị là phải phù hợp với quy hoạch chi tiết xây dựng, những trường hợp nằm trong quy hoạch 1/500 mới được cấp GPXD.
Người dân nộp hồ sơ xin cấp phép xây dựng. Ảnh: CAO THĂNG (ảnh chỉ mang tính minh họa)
Quy định ngặt nghèo này đã khiến nhiều gia đình phải ngậm ngùi, vỡ mộng xây nhà đón tết, bởi thực tế ngay tại TPHCM, trừ các quận ở trung tâm, còn hầu hết các quận ven và huyện ngoại thành vẫn còn đang phấn đấu để hoàn tất quy hoạch 1/2000. Chỉ có các dự án xây dựng khu dân cư mới mới có quy hoạch chi tiết 1/500. Quy định mới về cấp GPXD lại đòi hỏi phải nằm trong quy hoạch 1/500, khiến phần lớn người dân ở vùng ven như Gò Vấp, Thủ Đức, quận 7, 9, 12… đều không thể xin cấp GPXD. Sự “cải lùi” trong việc cấp GPXD thể hiện rõ nhất ở việc đòi hỏi phải nằm trong quy hoạch 1/500 mới được xét cấp GPXD, trong khi theo quy định trước đây, đối với những dự án khu dân cư đã có quy hoạch chi tiết 1/500 thì người dân được xây nhà theo quy chuẩn chung mà không cần phải xin GPXD.
Ông Nguyễn Quân Ngọc, thầu xây dựng ở quận Thủ Đức cho biết: “Nhiều hộ đã chuẩn bị kinh phí, ký hợp đồng thuê thầu xây dựng nhà, nhưng rồi phải hủy bỏ vì không xin được GPXD. Trước đây, để được cấp GPXD, người dân có thể sử dụng 17 loại giấy tờ nhà đất được cấp trước và sau năm 1975. Đối với những trường hợp chưa có giấy chứng nhận nhà đất, nhưng địa chỉ nhà đất xin cấp giấy chứng nhận nằm trong khu dân cư ổn định, không có tranh chấp là được xem xét để cấp GPXD. Bây giờ, theo quy định mới, điều kiện đầu tiên là phải có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, sở hữu nhà và tài sản gắn liền trên đất. Đây là điều kiện khó đối với nhiều hộ dân các quận vùng ven.
Chính quyền lúng túng
Việc ban hành quy định mới về cấp GPXD nhằm nâng cao chất lượng công tác cấp GPXD, tăng cường quản lý phát triển đô thị. Tuy nhiên, mục đích của việc cấp GPXD, quản lý phát triển đô thị là nhằm phục vụ người dân, nên quy định mới phải trên cơ sở giảm bớt thủ tục, tạo điều kiện thuận lợi dễ dàng cho mọi người. Thế nhưng, những quy định mới về cấp GPXD đã không sát thực tế, thực sự gây khó cho người dân lẫn chính quyền cơ sở.
Trong thời gian qua, để tạo điều kiện cho người dân tạo lập chỗ ở, UBND TPHCM đã đưa ra nhiều chính sách mới, năng động, thoáng trong việc cấp GPXD và mang lại hiệu quả rất tốt. Cụ thể như người dân ở các khu quy hoạch treo, đường dự phóng, lộ giới vẫn được cấp GPXD tạm với quy mô tối đa 5 tầng, nhưng sẽ không được đền bù kiến trúc khi giải tỏa. Mặc dù quy định này chưa làm thỏa mãn nhu cầu chính đáng của người dân ở vùng quy hoạch treo nhưng phần nào cũng góp phần giải quyết khó khăn trước mắt về chỗ ở cho nhiều hộ dân.
Mới đây, UBND TPHCM còn đề xuất cho phép người dân ở các quận vùng ven được xây dựng tạm trên đất nông nghiệp. Đây là đề xuất được nhiều người ủng hộ. Ngoài ra, UBND TPHCM cũng đã có những cải cách trong thủ tục hành chính, giảm bớt các quy định nhằm tạo thuận lợi cho người dân khi làm thủ tục xin cấp GPXD. Chính vì thế, việc áp dụng quy định mới về cấp GPXD không sát thực tế đã gây khó cho cả chính quyền. Việc cấp GPXD ở các quận, huyện hầu như bị ngưng trệ.
Sở Xây dựng TPHCM cũng nhận xét: Điều kiện cấp GPXD cho nhà ở riêng lẻ tại đô thị phải phù hợp với quy hoạch chi tiết 1/500 hay quy chế quản lý kiến trúc đô thị, thiết kế đô thị do cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt là quy định khó, bởi TPHCM còn đang phấn đấu để phủ kín quy hoạch 1/2.000. Được biết, trước quy định bất cập này, UBND TPHCM đã có văn bản gửi Bộ Xây dựng đề nghị sớm có thông tư hướng dẫn tháo gỡ. Trong thời gian này, những người dân có nhu cầu xây dựng nhà vẫn phải tiếp tục chờ.
>> Đối chiếu quy định cũ và mới trong việc cấp giấy phép xây dựng
Trần Yên
