Phó Thủ tướng cho rằng, việc huy động nguồn lực đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng giao thông theo hình thức Hợp đồng xây dựng-kinh doanh-chuyển giao (BOT) là chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước nhằm huy động nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội, đặc biệt là hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông.
Thông qua việc thu hút mạnh mẽ nguồn lực xã hội, đã tạo được diện mạo mới về kết cấu hạ tầng giao thông, đặc biệt trong lĩnh vực đường bộ và hàng không. Các công trình giao thông đã từng bước phát huy hiệu quả, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân, góp phần tăng năng lực và sức cạnh tranh của nền kinh tế.
Tuy nhiên, việc đầu tư xây dựng và quản lý vận hành một số dự án BOT thời gian qua vẫn còn tồn tại, hạn chế từ khâu chuẩn bị đầu tư (công tác lập, thẩm định và phê duyệt dự án) đến công tác lập, thẩm định, phê duyệt thiết kế kỹ thuật, xác định tổng mức đầu tư để làm cơ sở tính giá phí; việc lựa chọn nhà đầu tư chủ yếu vẫn là chỉ định thầu, năng lực một số nhà đầu tư còn hạn chế; công tác huy động vốn còn nhiều tồn tại; thời gian thi công một số công trình còn kéo dài, chất lượng một số công trình chưa đạt yêu cầu; công tác khai thác, vận hành công trình chưa hợp lý, gây bức xúc cho người dân.
Nguyên nhân của các tồn tại, hạn chế nêu trên chủ yếu là do hệ thống pháp luật về đầu tư xây dựng theo hình thức đối tác công tư (PPP) nói chung, hợp đồng BOT nói riêng còn thiếu và chưa đồng bộ; công tác quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng theo hình thức BOT còn nhiều bất cập, thiếu kinh nghiệm, hiệu quả chưa cao; quy hoạch trạm thu phí chưa khoa học;...
Để kịp thời giải quyết những vấn đề thực tiễn nảy sinh, được dư luận quan tâm, thời gian qua Chính phủ đã chỉ đạo tiếp tục rà soát, bổ sung hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến đầu tư xây dựng theo hình thức hợp tác công tư (PPP); giải quyết kịp thời các vướng mắc nảy sinh, cho phép triển khai thí điểm hình thức thu phí không dừng...
Các bộ ngành và các địa phương liên quan cũng đã tập trung giải quyết các vấn đề bức xúc, liên quan đến việc xây dựng và quản lý khai thác các dự án BOT giao thông như: tính toán lại và rà soát quyết toán của tất cả các dự án để tính lại thời gian thu phí; rà soát lại toàn bộ hệ thống trạm thu phí để xử lý những bất cập, bố trí lại một số trạm thu phí cho hợp lý...
Tuy nhiên, để tiếp tục đầu tư xây dựng, quản lý khai thác có hiệu quả các dự án BOT giao thông, góp phần bảo đảm an toàn giao thông, an ninh trật tự trên địa bàn các địa phương, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ GT-VT tập trung rà soát điều chỉnh, bổ sung chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông từng lĩnh vực (đường sắt, đường bộ, đường thuỷ, hàng không…) của quốc gia, khu vực, địa phương làm cơ sở kế hoạch hoá đầu tư theo giai đoạn; tập trung ưu tiên đầu tư các công trình, dự án, có ý nghĩa lớn về phát triển kinh tế-xã hội, đặc biệt các đoạn tuyến cao tốc Bắc-Nam. Bộ GT-VT phối hợp xây dựng, hoàn thiện cơ chế chính sách liên quan đến đầu tư xây dựng, trong đó có đầu tư theo hình thức PPP, đặc biệt là cơ chế huy động vốn của các tổ chức tín dụng cho phát triển hạ tầng giao thông; các chính sách đầu tư bằng nguồn vốn nhà nước để hỗ trợ cho việc giảm thời gian thu phí của các dự án.
Phó Thủ tướng yêu cầu phải tính đúng, tính đủ tổng mức đầu tư để làm cơ sở lựa chọn nhà đầu tư, cơ sở để tính giá phí, bố trí trạm thu phí, thời gian thu phí… nhằm bảo đảm quyền lợi của nhà nước, nhà đầu tư và đặc biệt là lợi ích của người dân; tăng cường công tác phối hợp giữa Bộ GT-VT với các bộ, cơ quan và địa phương nhằm nâng cao hiệu quả đầu tư, hạn chế thất thoát, lãng phí.
Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ GT-VT nghiên cứu, ban hành tiêu chí đặt trạm thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ (trong đó nghiên cứu, đánh giá sự hợp lý, cơ sở khoa học của quy định khoảng cách giữa hai trạm). Bộ Công an chỉ đạo công an địa phương phối hợp với các cơ quan chức năng của Bộ GT-VT và các địa phương liên quan xử lý nghiêm các hành vi lợi dụng để gây rối an ninh, trật tự tại các trạm thu giá dịch vụ để chống ùn tắc giao thông, bảo đảm trật tự an toàn xã hội.
