Ngày 26-5, kết quả sơ bộ cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu (EP) đã được công bố với những tín hiệu đáng lo ngại cho sự thống nhất, phát triển của châu Âu. Theo kết quả này, phe ủng hộ châu Âu dù vẫn giành được phần lớn số ghế trong nghị viện (chiếm 70% trên tổng số 751 ghế) nhưng chiến thắng của phe hoài nghi châu Âu ở nhiều quốc gia, trong đó có Pháp và Anh, sẽ có thể làm Liên minh châu Âu (EU) chia rẽ trong tương lai.
Thủ tướng Pháp Manuel Valls đã gọi thắng lợi của đảng cực hữu Mặt trận dân tộc (FN) do bà Marine Marine Le Pen làm chủ tịch là “cơn địa chấn” chính trị. Ông Valls cảnh báo: Những gì chúng ta đang thấy đặc biệt nghiêm trọng đối với nước Pháp và cả châu Âu.
Sự quan ngại của Thủ tướng Pháp bắt nguồn từ việc FN lâu nay luôn phản đối EU và đồng EUR cũng như chính sách chống nhập cư quyết liệt, cho rằng đây là những nguyên nhân gây ra tình trạng thất nghiệp cao và bất công ở Pháp. Quan điểm này một lần nữa được bà Le Pen khẳng định trong phát biểu sau khi giành chiến thắng: Người dân đã phát đi một thông điệp rõ ràng rằng họ không muốn những người ngoài biên giới Pháp, là các ủy viên EU, các nhà kỹ trị không do họ bầu, dẫn dắt. Họ không muốn bị ảnh hưởng của toàn cầu hóa và muốn tự quyết định số phận của mình.
Trong khi đó, tại Anh, đảng Độc lập Anh (UKIP), một đảng chính trị hoài nghi về EU, cũng đã giành phần thắng. Đây được xem là chiến thắng ngoạn mục trong lịch sử chính trị Anh trong 100 năm qua khi cả Công đảng và đảng Bảo thủ đều thất bại trong một cuộc bầu cử quốc gia. UKIP đã nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của cử tri trong lần bầu cử này. 20 năm trước, trong cuộc bầu cử nghị viện lần đầu tiên của UKIP, họ chỉ giành được 1% số phiếu bầu. Vậy mà, 20 năm sau, họ giành chiến thắng ấn tượng với gần 28% số phiếu bầu.
Số lượng cử tri ủng hộ UKIP ngày một nhiều đồng nghĩa với nỗi lo về việc Anh rút khỏi EU ngày càng gia tăng. UKIP là đảng chính trị “háo hức” với viễn cảnh Anh không còn có tên trong danh sách các quốc gia thành viên của EU. “Tôi không chỉ muốn Anh rời khỏi EU mà còn muốn cả châu Âu rời khỏi EU”, Nigel Farage, Chủ tịch đảng UKIP nói.
Hy Lạp và Đan Mạch cũng chứng kiến sự lên ngôi của phe hoài nghi châu Âu và cực hữu. Syriza, đảng chính trị tại Hy Lạp theo đường lối cánh tả phản đối gay gắt các chính sách thắt lưng buộc bụng của EU, giành được 26,7% số phiếu bầu, vượt qua đảng Dân chủ mới thân EU của Thủ tướng Antonis Samaras. Đảng Nhân dân chống chính sách nhập cư của Đan Mạch dẫn đầu trong cuộc bỏ phiếu tại nước này...
Lý giải về sự trỗi dậy mạnh mẽ của các phe bài châu Âu, chuyên gia Paolo Raffone thuộc Trung tâm Nghiên cứu chính sách CIPI, Bỉ cho rằng đây là hậu quả của khoảng thời gian kéo dài chính sách thắt lưng buộc bụng khiến cuộc sống của hàng triệu người dân châu Âu bị bần cùng hóa.
“Lựa chọn của người dân châu Âu đã chuyển sang những nhà lãnh đạo có suy nghĩ khác với cách nghĩ, cách làm của giới lãnh đạo châu Âu hiện nay”, chuyên gia Raffone nói. Điều này phản ánh một nguy cơ rất lớn đang hiện hữu tại châu Âu, đó là sự chia rẽ ở ngay trong nội bộ của lục địa già.
Mặc dù phe ủng hộ châu Âu vẫn chiếm đa số song sự trỗi dậy của phe hoài nghi sẽ khiến các quyết sách về kinh tế, xã hội trong thời gian tới của EU bị cản trở. Và khi đó, mục tiêu thống nhất, phát triển EU không tránh khỏi bị ảnh hưởng.
ĐỖ CAO
