Xã Ia Blang là cái nôi của thương hiệu “Hồ tiêu Chư Sê” nổi tiếng thế giới. Hạt hồ tiêu tuy bé nhỏ nhưng đã mang lại sự đổi thay lớn lao trong cuộc sống cho người dân nơi đây. Sống xen cư giữa những hộ người Kinh và các dân tộc thiểu số khác, với tinh thần đoàn kết, giúp đỡ nhau về kỹ thuật, người Jarai ở đây đã trở nên giàu có từ cây hồ tiêu.
Nhờ biết trồng và chăm sóc cây tiêu hiệu quả...
Dưới cái nắng mùa khô Tây Nguyên trong vắt nhưng khí trời vẫn se lạnh, chúng tôi về thăm xã Ia Blang, huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai. Ông Rahlan Huy, Phó Chủ tịch UBND xã, vui mừng khoe: “Xã vừa nhận danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Đó là thành tích được Đảng và Nhà nước ghi nhận trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, còn thành tựu kinh tế - xã hội, các anh phải xuống dưới làng, ra ngoài vườn mới biết”.
Rồi ông dẫn chúng tôi đi thăm các làng trên những con đường nhựa phẳng lỳ, nhà xây san sát, xen lẫn những vườn hồ tiêu thẳng băng, xanh ngắt và những lô cà phê bung hoa trắng xóa. Chúng tôi ghé thăm gia đình ông Rmah Jong, ở làng Nhă. Chủ nhà phấn khởi cho biết, căn nhà xây xong, vừa kịp đón tết, chủ yếu nhờ tiền bán hồ tiêu, cà phê, bò và một phần Nhà nước cho vay. Ông Rmah Jong tâm sự: “Mình thuộc dạng kém cỏi nên giờ mới làm được nhà xây, còn bà con ở đây họ làm nhà Thái, nhà lầu nhiều rồi. Thú thật, nếu cứ làm rẫy, với hoa màu, thả rông gia súc, chắc cả đời mình không dám mơ đến chuyện làm nhà. Cũng may tôi chịu khó học hỏi được anh em người Kinh nên trồng được vài ngàn trụ tiêu, hơn 1ha cà phê, kết hợp nuôi bò, nên kinh tế bây giờ cũng kha khá”.
Trao đổi với chúng tôi, Phó Chủ tịch xã Rahlan Huy tự hào rằng: Ia Blang là cái nôi của thương hiệu “Hồ tiêu Chư Sê”. Nhờ phát triển loại cây này mà ở đây đã hình thành những “làng tỷ phú”, có những gia đình thu nhập mỗi năm 1 - 3 tỷ đồng như ông Nguyễn Văn Luyến, Lê Phước Tuấn, Nguyễn Văn Thương ở thôn 5 và thôn 6. Còn các hộ dân tộc thiểu số như gia đình ông Siu Nhăn ở làng Mung, ông Rơ Mah Brê ở làng Nhă, Siu Gan ở làng Tok, Rah Lan Lao ở làng Roh... thu nhập hàng năm từ vài trăm triệu đến nửa tỷ đồng.
Để chứng minh, ông Huy dẫn chúng tôi đến thăm gia đình ông Nguyễn Văn Luyến ở thôn 6. Ông Luyến kể một cách vắn tắt về quá trình trở thành tỷ phú như sau: Năm 1988, gia đình từ Thừa Thiên - Huế vào Chư Sê xây dựng kinh tế mới, đầu tiên là trồng cây dong riềng. Đến năm 1999, bắt đầu trồng 200 trụ tiêu, mỗi năm phát triển một ít; đến thời kỳ cao điểm nhất là 17.000 trụ, năng suất đạt hơn 8 tấn/ha, sản lượng hàng năm khoảng 65 tấn tiêu hạt. Sau đó, tiêu già cỗi và dịch bệnh, chết dần, hiện chỉ còn khoảng 12.000 trụ. Niên vụ vừa qua tuy mất mùa nhưng gia đình ông vẫn thu được khoảng 40 tấn, bán được hơn 3 tỷ đồng, sắm thêm chiếc xe gần 1 tỷ đồng.
...nhiều người dân ở thôn 6 xã Ia Blang trở thành tỷ phú, xây nhà cửa khang trang.
Chúng tôi ghé thăm gia đình ông Siu Nhan ở làng làng Mung, thấy ông còn chăm sóc vườn hồ tiêu quanh nhà. Ông Nhan tự hào là người Jarai đầu tiên trong làng biết trồng hồ tiêu, đó là vào năm 1995. Từ 100 trụ ban đầu, sau 3 năm chăm sóc chu đáo, ông thu được gần 2 tạ. Tích lũy được một ít vốn cùng với sự giúp đỡ của các hộ người Kinh về kỹ thuật, ông Nhan mở rộng diện tích trồng tiêu lên 1.200 trụ, cùng với gần 1ha cà phê, 7 sào lúa nước... thu nhập mỗi năm nửa tỷ đồng, xây được căn nhà trị giá vài trăm triệu, mua sắm được xe công nông, máy cày, máy tưới, phục vụ sản xuất.
Nhân dân trong xã Ia Blang, huyện Chư Sê không chỉ tự hào về truyền Anh hùng trong kháng chiến chống Mỹ mà con vinh dự là một trong những xã có thu nhập cao nhất của huyện Chư Sê và tỉnh Gia Lai. Cùng với những thôn từ Thừa Thiên - Huế vào xây dựng kinh tế mới, hiện nay hầu hết đồng bào dân tộc thiểu số trong xã đã biết trồng tiêu và cà phê. Bên cạnh đó, nhờ nguồn nước từ thủy lợi Ia Ring, nên lúa nước và hoa màu cũng rất tốt.
Ông Đặng Ngọc Anh, Chủ tịch UBND xã Ia Blang, cho biết, hiện tỷ lệ hộ nghèo trong xã dưới 10%, không còn hộ đói, thu nhập bình quân đầu người năm vừa qua đạt 13,7 triệu đồng, phấn đấu đến năm 2015 thu nhập bình quân đạt 18 triệu đồng. Từ sự giàu có của dân nên nguồn thu xã hội hóa rất thuận lợi, mỗi năm cũng xấp xỉ 30 triệu đồng, xây được sân vận động của xã. Hầu hết đường nhựa trong xã có sự đóng góp của nhân dân. Hiện nay đã có 15/17 thôn, làng văn hóa và đang phấn đấu 2 năm nữa sẽ ra mắt xã văn hóa đầu tiên ở huyện Chư Sê.
Xã Ia Blang trong những ngày Tết Nguyên đán, không khí vui tươi, nhộn nhịp chẳng khác gì phố phường ở thị trấn Chư Sê. Dọc con đường nhựa xuyên suốt từ đầu đến cuối xã, chúng tôi liên tiếp bắt gặp những cổng chào “Làng văn hóa”, “Nhà sinh hoạt cộng đồng”, được trang trí hoa văn dân tộc Tây Nguyên rất đẹp, khẩu hiệu “Đại đoàn kết các dân tộc”, “Mừng Đảng - Mừng xuân”, “Chúc mừng năm mới”... với nhiều màu sắc rực rỡ.
Quốc Học
