Thái độ lưỡng lự

Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ vẫn là một “đối tác kiên định” của Saudi Arabia cho dù Thái tử nước này là Mohammed Bin Salman có thể liên quan đến kế hoạch giết chết nhà báo Jamal Khashoggi hồi tháng trước.

 

Bất chấp áp lực từ các nhà lập pháp Mỹ đòi áp đặt chế tài nghiêm khắc hơn lên Saudi Arabia, ông Trump cũng cho biết sẽ không hủy các hợp đồng quân sự với vương quốc này, đồng thời tuyên bố hành động “xuẩn ngốc” đó sẽ chỉ có lợi cho Nga và Trung Quốc. Theo báo chí Mỹ, ông Trump cho biết các cơ quan tình báo Mỹ vẫn đang nghiên cứu các bằng chứng về vụ sát hại ông Khashoggi trong lãnh sự quán Saudi Arabia ở Istanbul Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày 2-10. Trước đó, CIA đã báo cáo kết luận với “sự tự tin cao độ” rằng việc sát hại nhà báo Khashoggi là do lệnh của Thái tử Mohammed bin Salman.

Các nhà lập pháp thuộc đảng Dân chủ lẫn Cộng hòa đã kêu gọi Tổng thống Donald Trump ngừng ủng hộ Thái tử Mohammed bin Salman nhưng ông đã tỏ ra ngần ngại và nhấn mạnh rằng, Saudi Arabia đã góp phần vào việc ngăn chặn giá dầu leo thang với tiềm lực là một trong những nước khai thác dầu lớn nhất thế giới. Theo Tổng thống Mỹ, Saudi Arabia còn là “đối tác kinh doanh quan trọng và là một đồng minh tuyệt vời” của Mỹ trong cuộc chiến chống lại sức mạnh của Iran ở Trung Đông. Phản ứng trước tuyên bố của Tổng thống Donald Trump, trên tờ Insider, ông Aaron David Miller, chuyên gia lâu năm hoạch định chính sách của Mỹ ở Trung Đông ở Bộ Ngoại giao Mỹ, cho rằng, tuyên bố của ông Trump thật “đáng kinh ngạc”. Theo ông Miller, trong nhiều thập kỷ, Mỹ đảm bảo an ninh cho Saudi Arabia và đổi lại Saudi Arabia cung cấp dầu cho Mỹ. Nhưng Mỹ không còn cần đến dầu mỏ của Saudi Arabia khi cuộc cách mạng đá phiến đã làm cho Mỹ gần như là độc lập về năng lượng.

Các nhà phân tích chính trị nói rằng, Saudi Arabia có thể mở rộng cuộc chiến ở Yemen và phong tỏa Qatar. Động thái này sẽ cho phép Saudi Arabia thể hiện niềm tin với Mỹ và duy trì mức hỗ trợ chiến lược cao từ Nhà Trắng. Theo chuyên gia về Trung Đông và Bắc Phi Emily Hawthorne, Nhà Trắng hiện nay không chủ trương tìm kiếm đối tác về nhân quyền và tự do báo chí mà đang tìm kiếm đối tác có thể giúp họ đạt được các mục tiêu chiến lược khác. Ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ đang phải đối mặt với ảnh hưởng từ quan hệ Mỹ - Saudi Arabia.

Theo Washington Post, trong những tuần tới, các thượng nghị sĩ chủ chốt dự kiến sẽ đưa ra một cuộc bỏ phiếu về biện pháp trừng phạt các quan chức Saudi Arabia chịu trách nhiệm về cái chết của nhà báo Khashoggi và đình chỉ bán vũ khí cho Saudi Arabia vì cho rằng vũ khí dùng để giết chết hàng chục ngàn thường dân ở Yemen.

Ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ từ lâu đã có ảnh hưởng lớn với chính sách đối ngoại của nước này. Những năm gần đây, các công ty quốc phòng của Mỹ chi 125 - 130 triệu USD/năm để vận động hành lang, cộng thêm hàng chục triệu lượt đóng góp cho các ứng viên liên bang. Kể từ khi bắt đầu cuộc chiến ở Yemen, ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ cùng với các nhà vận động hành lang cho Saudi Arabia đã dập tắt các nỗ lực của Quốc hội nhằm ngăn chặn các hành động gây tội ác chiến tranh của Saudi Arabia tại Yemen.

Tin cùng chuyên mục