Xã miền núi Tiên Hiệp, huyện Tiên Phước (tỉnh Quảng Nam) ba năm trở lại đây bỗng trở nên tấp nập. Các đoàn khách xa gần tìm về để kiếm mua nấm lim xanh được “truyền khẩu” có thể trị xơ gan, ung thư gan… Chưa có một thống kê chính thức về số ca bệnh nhờ sử dụng nấm lim xanh đã thoát khỏi lưỡi hái tử thần. Vậy nhưng, hàng ngày vẫn có hàng trăm ký nấm lim xanh không ai kiểm chứng này tỏa đi các ngả đường đất nước.
Nấm lim xanh hình cây dù có giá 3-3,5 triệu đồng/kg.
Giá nào cũng có
Về xã miền núi Tiên Hiệp, đi đâu cũng nghe kể trường hợp ông Lê Đình H., ở thôn 5, bị ung thư gan giai đoạn cuối nhờ tìm được nấm lim xanh, tự bào chế, sắc thuốc uống mà khỏi hẳn bệnh. Tuy nhiên, khi các cơ quan chuyên môn cũng như khách hàng tìm đến mua nấm lim xanh đề nghị được cho xem bệnh án, ông H. không cho xem: “Tôi bán thuốc cứu người, lừa các anh làm gì. Nếu không cần, đi chỗ khác hỏi mua”.
Dọc đường về trung tâm xã Tiên Hiệp, khoảng 15 cửa hàng bày bán nhan nhản nấm lim xanh. Nấm được trưng bày trong tủ kính, đựng trong rổ nhựa đầy ắp để ngay ven đường, người tìm mua quan sát thuận lợi và thoải mái chọn lựa. Tùy theo từng loại nấm, giá chênh nhau vài trăm ngàn đến cả triệu đồng.
Ông Lương Văn Ba, 52 tuổi, ở thôn 2 xã Tiên Hiệp, người trực tiếp đi hái nấm từ rừng về, cũng kinh doanh ngay tại nhà, cho biết có hai loại nấm. Nấm dù (hình như cây dù che mưa) mọc dọc theo rễ cây lim và nấm thân, sinh trưởng và phát triển trên thân cây (loại này chất lượng không tốt bằng nấm dù) nên giá cũng khác. Nấm dù lấy về bán cho ông H. khoảng 2 triệu đồng/kg, nếu để bán tại nhà khoảng 2,5-3 triệu đồng/kg nấm khô đẹp. Nấm thân khoảng 1 triệu đồng/kg. Vậy nhưng cơ sở của ông H. lại bán với giá 6-7 triệu đồng/kg. Các hộ kinh doanh ở đây giải thích rất đơn giản là do ông H. đã có… thương hiệu.
Một cán bộ văn phòng xã Tiên Hiệp kể, cách nay gần 3 năm, một khách từ Hà Nội đến nhà ông H. hỏi mua nấm lim xanh. Ông H. đưa ra giá bán 70 triệu đồng/kg, trong khi vị khách này chỉ đem theo 65 triệu đồng. Ông H. nhất định không bán mặc cho vị khách này năn nỉ. Lần quay lại sau đó, khách hàng từ Hà Nội đã chồng đủ 70 triệu đồng để mua 1kg nấm lim xanh của ông H. Từ đó đến nay, chẳng thấy vị khách quay lại, không rõ sau khi bỏ ra số tiền lớn mua “thần dược” nấm lim xanh, bệnh tình có thuyên giảm, có thoát khỏi lưỡi hái tử thần không?
Ai kiểm soát?
Trong số những người thường xuyên vào rừng săn lim xanh, ông Lương Văn Ba là một trong những thợ thiện chiến. Ông nói: “Ăn của rừng rưng rưng nước mắt. Để có được nấm lim xanh, các nhóm thợ “săn” thường phải gùi theo lương thực, thực phẩm băng rừng vượt suối. Hôm trời nắng khô ráo không sao, có hôm gặp những cơn mưa rừng như trút nước, muỗi vắt bám đầy người”.
Ông Lương Văn Ba đang giới thiệu nấm lim xanh giá bán khoảng 2,5 triệu đồng/kg.
Ông Lương Tấn Oanh (thôn 5) kể thêm: “Thời gian đầu, các nhóm thường từ 7-10 người, chia nhau tìm tại các khu rừng suối Bùn của Tiên Phước, nhưng chỉ được một thời gian, nấm lim xanh hết dần, phạm vi tìm kiếm được mở rộng ra các khu rừng khác ở huyện Đại Lộc, rồi vào tận Quảng Ngãi, lên Kon Tum... Mỗi chuyến đi khoảng một tuần, nhiều thì kiếm được vài chục kilôgam, ít thì vài ba kilôgam. Hiện đang là mùa của nấm lim xanh, bởi sau mỗi trận mưa dông, trên mỗi thân cây lim đã mục, nấm nhú lên và phát triển rất nhanh”.
Với kinh nghiệm từng trải, ông Nguyễn Đình Ba bật mí cách “phát hiện” tọa độ rằng hễ khu vực nào có lim đã gãy mục là trong bán kính vài trăm mét vuông sẽ phát hiện nấm, bởi mùi của lim hăng nồng, có mùi hôi thoang thoảng như của rắn hổ chúa mới thay da, xộc ngay vào mũi. Thợ săn nấm cứ khoanh vùng, khép dần và thu chiến lợi phẩm. Tuy nhiên, chỉ khu rừng nào có nhiều lim cổ thụ mới nhiều nấm. Mà đâu phải cánh rừng nào cũng có, phải là rừng nguyên sinh, mỗi cây lim mục được khoảng 3kg nấm.
Ông Nguyễn Văn Anh, Phó Chủ tịch UBND xã Tiên Hiệp, băn khoăn, nấm lim xanh khó kiếm, không nhiều, nhưng nếu có khách hàng đặt gần 100kg vẫn có, trong khi chất lượng không kiểm soát được vì không có chuyên môn, cũng không thể ép các gia đình đăng ký kinh doanh loại sản phẩm này bởi tất cả các hộ đều vào rừng tự khai thác và mua bán tại nhà.
HÀ MINH
