Trung tâm bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam chi nhánh phía Nam
Từ khi thành lập (năm 2004), Trung tâm bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC), chi nhánh phía Nam đã nhận nhiều ý kiến trái chiều. Dư luận chưa mấy tin tưởng vào cách làm việc cũng như đội ngũ của trung tâm. Qua 11 năm, số lượng tác giả và các đơn vị ủy thác cho VCPMC chi nhánh phía Nam tăng lên mỗi năm.
VCPMC chi nhánh phía Nam, nếu năm đầu tiên thành lập (2004) chỉ thu được gần 500 triệu đồng chủ yếu là tiền tác quyền âm nhạc trong lĩnh vực biểu diễn và băng đĩa nhạc, đến năm 2014 con số đã là gần 40 tỷ đồng ở 20 lĩnh vực (trong đó có nhiều lĩnh vực vốn rất khó thu tiền), gồm: biểu diễn, băng đĩa, nhạc chuông nhạc chờ, phát thanh - truyền hình, trung tâm thương mại, karaoke, phòng thu âm, rạp chiếu phim, khu vui chơi giải trí, vũ trường, nhà hàng, trung tâm chăm sóc sức khỏe, hàng không, cao ốc văn phòng... Không chỉ ở TPHCM, nguồn thu tác quyền từ các tỉnh, thành phía Nam cũng được trung tâm tiến hành quyết liệt và thu được kết quả khá khả quan, với số tiền thu được trong năm 2014 là hơn 3 tỷ đồng. Số lượng tác giả và các đơn vị ủy thác cho trung tâm cũng tăng hàng năm. Đến nay, Chi nhánh phía Nam đã có 1.963 thành viên trong tổng số 3.066 thành viên trên cả nước. Điều này cho thấy, các tác giả đã có sự tin cậy nhất định đối với trung tâm.
Những con số mà VCPMC chi nhánh phía Nam thu được trong suốt 11 năm qua cũng cho thấy, nguồn thu tác quyền âm nhạc từ thị trường phía Nam luôn chiếm tỷ lệ vượt trội trong tổng số thu của VCPMC. Tuy nhiên, theo nhạc sĩ Đinh Trung Cẩn, Phó Giám đốc VCPMC kiêm Giám đốc Chi nhánh phía Nam: “Hơn 10 năm qua, lực lượng thanh tra không đủ đáp ứng yêu cầu công tác. Tới đây, chúng tôi sẽ thành lập Phòng Pháp chế với các luật sư chuyên ngành về Luật Sở hữu trí tuệ để giúp chúng tôi trong công tác chuyên môn. Phòng Pháp chế là mô hình của các tổ chức quốc tế thế giới đã có từ lâu và việc thành lập Phòng Pháp chế sẽ giúp hoàn thiện hơn công tác của VCPMC”.
Việc tìm kiếm, xác minh tác giả - tác phẩm để bổ sung vào kho lưu trữ tác phẩm của trung tâm được cập nhật liên tục. Hai năm lại đây, trung tâm còn tìm kiếm, xác minh các tác giả cổ nhạc, tác giả thơ để trả tiền tác quyền và hướng dẫn tác giả ủy thác cho trung tâm. Ngày càng có thêm nhiều tác giả trẻ tin cậy tìm đến trung tâm đăng ký trở thành hội viên. Nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung cho biết: “Tôi là thành viên của VCPMC chi nhánh phía Nam ngày từ những ngày đầu thành lập. Hồi ấy thấy mình không bao giờ có thể lấy được tiền từ karaoke hay từ ca sĩ, nhưng trung tâm lại là đơn vị đòi được tiền giúp mình, nên tôi tham gia. Lần đầu được nhận một số tiền rất cao từ trung tâm, tôi không tin mình có thể có được trong tay một số tiền nhiều đến thế. Rồi khi ca khúc Vầng trăng khóc của tôi bị tung tin là đạo nhạc nước ngoài, chính trung tâm lại là đơn vị làm đơn gửi lên Cục Bản quyền tác giả châu Á - Thái Bình Dương để xác minh và tôi được minh oan. Qua chuyện này, một lần nữa tôi đánh giá rất cao việc trung tâm không chỉ đòi tiền bản quyền cho tác giả, mà còn bảo vệ quyền lợi của các thành viên. Niềm tin dành cho trung tâm vì thế cũng ngày càng vững hơn”.
Trong hành trình đòi thực thi tác quyền và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các tác giả, VCPMC chi nhánh phía Nam còn gặp nhiều khó khăn. Nhạc sĩ Đinh Trung Cẩn cho rằng: “Nghị định 79 còn nhiều bất cập về việc thực thi quyền tác giả trong quá trình cấp phép, vô hình trung làm thất thoát đi một số tài sản của tác giả. Nhiều doanh nghiệp còn chây lì, không chịu hợp tác với trung tâm. Một phần tác giả chưa ý thức được và muốn đi riêng, đã tạo sự khó khăn cho hoạt động của trung tâm”. Theo một số nhạc sĩ là thành viên VCPMC: VCPMC chưa thực sự có đội ngũ chuyên môn cao, chưa có máy móc theo kịp với xu thế mới - hiện đại và tình hình phát triển phức tạp của thị trường âm nhạc hiện nay. Trung tâm vẫn chủ yếu chạy theo (thu tiền) là chính, chứ chưa chủ động kiểm soát. Vì thế, suy cho cùng, trung tâm vẫn chỉ làm tốt công việc thu tiền hộ tác giả mà thôi!
Với các tác giả lớn tuổi, đang đau ốm, việc nhận được tiền tác quyền từ trung tâm là điều hết sức vui mừng và có ý nghĩa. Song để đi “đường dài”, đội ngũ thành viên của trung tâm phải là những tác giả đương thời và những tác giả trẻ, có nhiều sáng tác tốt, đang thịnh hành. Muốn được như thế, trung tâm phải tạo được sự tin tưởng nhất định. Đã qua một chặng đường 11 năm với nhiều thử thách và những kết quả khả quan, con đường phía trước của VCPMC còn dài. “Cơ quan quản lý nhà nước phải giúp sức về thực thi pháp luật, tác giả tuyện đối tin tưởng vào trung tâm để chúng ta trở thành một khối vững chắc, đoàn kết, điều này sẽ giúp trung tâm phát triển lớn mạnh”, nhạc sĩ Đinh Trung Cẩn khẳng định.
NHƯ HOA - THÚY BÌNH
