Từ đầu năm đến nay tình hình sản xuất và xuất khẩu của nhiều doanh nghiệp (DN) ở Cần Thơ gặp khó khăn do tác động nhiều nguyên nhân, nhất là DN ngành thủy sản. Để hỗ trợ các DN tăng cường sản xuất và xuất khẩu trong thời gian tới, đồng thời góp phần ổn định an sinh xã hội, chiều 26-6, ông Nguyễn Thanh Sơn, Chủ tịch UBND TP Cần Thơ đã có buổi đối thoại với các DN nhằm tìm giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp.
Chế biến tôm xuất khẩu tại Cần Thơ. Ảnh: Thái Bằng
Theo báo cáo của Sở Kế hoạch và Đầu tư TP Cần Thơ, nuôi trồng, chế biến và xuất khẩu thủy sản là lĩnh vực thu hút nhiều DN tham gia nhất hiện nay. Song, thời gian qua cũng chính lĩnh vực thủy sản làm cho không ít DN “lên bờ xuống ruộng”.
Do tác động của giá cả bấp bênh, diện tích nuôi thủy sản tại Cần Thơ đến tháng 6-2012 chỉ có 2.352 ha, giảm 60% so với cùng kỳ. Các DN thủy sản cho rằng, tình trạng thiếu nguyên liệu tôm, cá tra ngày càng trầm trọng làm cho nhiều nhà máy thủy sản hoạt động không hết công suất, ảnh hưởng đến các hợp đồng xuất khẩu.
Trở ngại lớn nhất của DN là chi phí sản xuất kinh doanh tăng cao, trong khi thị trường tiêu thụ các nước giảm mạnh dẫn đến lượng hàng tồn kho lớn. Nhiều DN thiếu vốn hoạt động nhưng không thể tiếp cận được các tổ chức tín dụng, nhất là nguồn vốn vay với lãi suất ưu đãi; thậm chí một số DN thu mua tạm trữ lúa gạo theo chỉ tiêu được phân bổ cũng gặp khó về nguồn vốn.
Lãnh đạo Công ty Thực phẩm Pataya và Công ty TNHH Thủy sản Manga Mêkông, bày tỏ lo ngại về tình trạng công nhân thủy sản bỏ nghề hàng loạt để chuyển sang làm ngành khác. Các DN rất cần những chính sách đồng bộ để duy trì sản xuất và giữ ổn định số lượng lao động hiện tại. Song, vấn đề thiếu vốn vẫn là cản ngại hàng đầu.
Theo ông Hà Hồng Ngọc, Giám đốc NHNN - chi nhánh Cần Thơ, những nguyên nhân chính khiến DN khó “hấp thụ” vốn vay từ ngân hàng là do tài chính của các DN chưa minh bạch; thiếu tài sản thế chấp; phương án kinh doanh chưa khả thi; thiếu vốn tự có… Vì thế, các ngân hàng khi kiểm tra họ ngại cho vay.
Theo Sở Công thương TP Cần Thơ, tình trạng DN xuất khẩu cá tra đang rất khó bởi giá cá tiếp tục diễn biến theo hướng cực xấu. Đầu năm 2012, giá cá nguyên liệu ở mức 27.000 đồng/kg, đến cuối tháng 6 này có nơi rớt xuống chỉ còn 19.000 đồng/kg, giảm gần 8.000 đồng/kg. Với mức giá như hiện nay, nếu nuôi 100 tấn, cầm chắc lỗ khoảng 400 triệu đồng. Điều nghịch lý là dù giá cá giảm tận đáy nhưng các DN chủ yếu tiêu thụ cá ở vùng nuôi của chính họ, bởi eo hẹp về vốn nên không thể mở rộng mua cá ngoài dân.
Thậm chí do “ngán lãi suất”, một số DN cho rằng, đóng cửa nhà máy “lợi hơn” mở cửa sản xuất! Điều đáng lo hiện nay là rất nhiều người nuôi, bán cá rồi không có khả năng nuôi thả lại, làm cho vùng nguyên liệu cá tra có nguy cơ bị “phá sản”.
Khó khăn càng chồng chất hơn cho DN chế biến xuất khẩu thủy sản khi họ dính đòn “gậy ông đập lưng ông”. Hiện nhiều DN thủy sản Việt Nam bị các nhà nhập khẩu “ngâm tiền” từ 30 đến 90 ngày mới thanh toán. Các DN nước ngoài biết được DN thủy sản Việt Nam dùng “chiêu” trả chậm vốn cho người bán cá từ 30 đến 90 ngày, nên họ cũng áp dụng bài này để “khiển” lại DN Việt Nam.
Ông Nguyễn Minh Toại, Giám đốc Sở Công thương TP Cần Thơ tỏ ra khá bức xúc khi sản phẩm cá tra Việt Nam chiếm thị phần lớn trên thế giới nhưng không có thương hiệu. Các DN bán sản phẩm dưới tên của nhà nhập khẩu. Điều này cho thấy, Hiệp hội Thủy sản chưa làm tròn trách nhiệm, quản lý còn yếu kém. Ông Toại đề nghị, Chính phủ và Bộ Công thương sớm xây dựng thương hiệu sản phẩm cá tra Việt Nam, nhanh chóng hình thành và quản lý chặt chuỗi sản xuất cá tra. Nếu không sản phẩm cá tra sẽ đi vào ngõ cụt.
Lắp ráp ôtô tại Công ty CP Vietnammotors Cần Thơ ở KCN Trà Nóc 2, TP Cần Thơ. Ảnh: Duy Khương
Tại buổi đối thoại, ông Nguyễn Thanh Sơn, Chủ tịch UBND TP Cần Thơ đã ghi nhận các khó khăn của DN và cho biết sẽ tổng hợp để báo cáo, kiến nghị Chính phủ có giải pháp can thiệp. Ông Sơn nhấn mạnh, TP Cần Thơ đánh giá vai trò quan trọng của cộng đồng DN trong việc góp phần thúc đẩy kinh tế phát triển. Để Cần Thơ hoàn thành tốt các chỉ tiêu kinh tế - xã hội mà Trung ương giao thì sự đóng góp của các DN là rất lớn. Lãnh đạo TP Cần Thơ sẽ làm hết sức mình, tạo điều kiện thuận lợi để hỗ trợ DN tăng tốc trong thời gian tới…
Cao Phong
