Kết luận của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nêu trong thông báo 255/TB-VPCP tại cuộc họp liên quan đến công tác tổ chức Hội khỏe Phù Đổng (HKPĐ) và Đại hội TDTT (ĐH TDTT) toàn quốc vừa qua được ngành thể thao đón nhận với tiếng thở phào nhẹ nhõm. Bởi đây là lần đầu tiên đối tượng và tiêu chí tham gia các giải thể thao mang tính quần chúng được chỉ đạo rất rõ, qua đó giúp cho người làm nghề không còn phải chịu những áp lực vô hình trước mỗi kỳ đại hội.
Thật ra, các tiêu chí của HKPĐ hay ĐH TDTT từ trước đến nay vẫn có sẵn, quy định cũng rất rõ ràng, nhưng khi triển khai thực hiện thì mỗi địa phương, ngành đều cố gắng tìm cách “lách” nhằm phục vụ cho mục tiêu thành tích của đơn vị mình. Nhiều VĐV đã đạt chuẩn kiện tướng quốc gia vẫn có mặt tại sân chơi HKPĐ với lý do đang là học sinh và vì đây là sự kiện do Bộ Giáo dục - Đào tạo chủ trì nên ngành thể thao cũng chẳng “cãi” được. Trong khi đó, ở ĐH TDTT toàn quốc 4 năm tổ chức một lần lại có hiện tượng địa phương này mượn VĐV của địa phương khác để thi đấu, lý do được đưa ra là vì ở địa phương cũng có tập luyện môn đó nên đương nhiên phải có VĐV tham gia để khuyến khích phong trào phát triển. Dù biết rất rõ, người làm nghề cũng phải chịu vì tiêu chí khá nhập nhằng.
Đây là lý do mà trong chỉ đạo của mình, Phó Thủ tướng nêu rõ: HKPĐ phải là của học sinh, không thuộc các đơn vị có liên quan đến hoạt động đào tạo thể thao đỉnh cao. Chính vì thế, các môn thi đấu của HKPĐ cũng không chú trọng vào việc đủ số môn thể thao đang phát triển mà hướng đến tính đặc thù vùng miền, gắn liền với điều kiện văn hóa xã hội từng địa phương. Theo tinh thần chỉ đạo này, HKPĐ sẽ vừa đa dạng, vừa đặc thù các môn thi đấu hơn và cũng không yêu cầu phải đầy đủ những môn vốn phát triển ở thành thị nhưng không có tại các vùng núi, địa bàn xa.
Đối với ĐH TDTT toàn quốc thì ngược lại hoàn toàn. Theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng, đây phải là kỳ tranh tài đỉnh cao mà các đoàn tham gia phải có năng lực thực sự, tức là đi vào chiều sâu chứ không dàn trải. Điều này có thể dẫn đến một số địa phương không phát triển thể thao đỉnh cao khó lòng góp mặt hoặc có tham gia cũng sẽ không đạt thành tích cao, nhưng qua đó, kết quả thi đấu cũng sẽ phản ảnh đúng thực trạng thay vì mọi đoàn tham gia đều có thành tích nhưng việc đóng góp cho các đội tuyển thi đấu quốc tế thì chỉ gói gọn ở những địa phương mạnh. Chính vì tính chất ấy mà cũng theo kết luận nêu trên thì trong tương lai, ĐH TDTT có thể mang tên gọi khác để phân biệt rõ giữa thể dục cộng đồng và thể thao đỉnh cao. Thậm chí trong tương lai gần, nhiều khả năng ĐH TDTT sẽ không còn giống như mô hình hiện nay nữa mà đơn thuần chỉ mang tính quần chúng, khi đó mảng đỉnh cao sẽ chỉ tổ chức hàng năm theo các giải chuyên nghiệp chứ phát sinh thêm một đại hội 4 năm tổ chức một lần vừa trùng lắp, vừa lãng phí và phát sinh nhiều hiện tượng tiêu cực.
Như vậy, với những người làm thể thao đỉnh cao, từ nay có thể chuyên tâm hơn trong việc đầu tư thành tích trực tiếp, không phải gồng gánh nhiệm vụ huy chương cho địa phương ở mỗi kỳ đại hội. Hệ thống đào tạo VĐV cũng có thể được chuyên môn hóa cao hơn. Trong khi đó, với những cán bộ thể thao quần chúng, việc làm nghề cũng thuận lợi hơn khi có những sân chơi dành riêng cho mảng này là HKPĐ (trẻ, học sinh) và ĐH TDTT (người lớn), bên cạnh đó còn có thêm nhiệm vụ phát hiện tài năng cho thể thao đỉnh cao từ các giải đấu phong trào hay môi trường học sinh - sinh viên. Trong lĩnh vực quản lý cũng rạch ròi trách nhiệm của cán bộ làm việc bằng lương nhà nước chi trả với những người làm công tác chuyên môn tại các liên đoàn, câu lạc bộ thể thao.
Tuy nhiên, việc Phó Thủ tướng Chính phủ phải chỉ đạo trực tiếp cho thấy những nhà quản lý thể thao Việt Nam đã không làm đúng trách nhiệm của mình. Bản chất của các kỳ đại hội HKPĐ hay ĐH TDTT đã được phản ảnh rõ trong tên gọi, khác hoàn toàn với những giải đấu theo lứa tuổi hay các giải vô địch quốc gia của thể thao đỉnh cao. Nói như vậy để thấy, từ kết luận nói trên đến việc thực thi vẫn còn là một chặng đường rất dài để thay đổi tư duy, quan điểm thành tích và cách làm ở từng địa phương, ngành trong việc tách bạch rõ hoạt động thể thao quần chúng và đỉnh cao.
VIỆT QUANG
