Tình trạng doanh nghiệp trốn thuế không là vấn đề mới, tuy nhiên đáng báo động số vụ việc xảy ra ngày càng nhiều và biến tướng dưới nhiều hình thức. Một trong những nguyên nhân là sự bất cập trong quy định của pháp luật, vì thế doanh nghiệp không ngán ngại.
Chẳng hạn, theo quy định, trước khi đến kiểm tra, cơ quan thuế phải báo trước cho doanh nghiệp biết trước ít nhất 3 ngày. Hẳn nhiên vào thời điểm đó, doanh nghiệp sẽ không phạm luật nên cơ quan thuế khó phát hiện. Ngoài ra, theo luật định, hành vi trốn thuế từ 100 triệu đồng trở lên hoặc tuy dưới 100 triệu nhưng đã từng bị xử phạt hành chính về hành vi này mới bị xử lý hình sự. Vi phạm lần đầu và số tiền trốn thuế dưới 100 triệu đồng chỉ bị xử lý hành chính với mức phạt vài triệu đồng.
Trong khi đó, cơ quan thuế không có chức năng điều tra nên không có điều kiện chứng minh doanh nghiệp trốn thuế trong thời gian dài với số tiền lớn, hầu hết là phát hiện vụ nào thì xử lý vụ đó - thông thường số tiền trốn thuế chưa đến 100 triệu đồng.
Trong trường hợp doanh nghiệp bị xử lý hình sự, mức xử lý quá nhẹ nên cũng không mang tính răn đe đối với chủ doanh nghiệp. Điều này thể hiện rõ qua sự bất hợp lý về hình phạt đối với hai tội danh “Trốn thuế” và “Tham ô tài sản”. Xét về mặt bản chất, hai hành vi này đều làm thất thoát tiền của Nhà nước, thế nhưng, Bộ luật Hình sự quy định hình phạt cho tội “Trốn thuế” chỉ là phạt tiền, cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù với mức án cao nhất là 7 năm.
Trong khi đó, với tội danh “Tham ô tài sản”, người phạm tội có thể bị xử phạt với mức án cao nhất là tử hình. Điển hình như cách đây một năm, TAND TPHCM xét xử sơ thẩm vụ mua bán hóa đơn trái phép, trốn thuế gần 2,9 tỷ đồng xảy ra tại Công ty cổ phần Nhựa Tân Hóa đã tuyên mức hình phạt dành cho nguyên tổng giám đốc và nguyên kế toán trưởng công ty mỗi người 3 năm tù nhưng cho hưởng án treo. Cuối tháng 8-2012 vừa qua, Tòa Phúc thẩm TAND tối cao tại TPHCM tuyên y án sơ thẩm, xử phạt Trần Minh Long, nguyên Kế toán trưởng Kho bạc Nhà nước huyện Nhà Bè mức án tử hình về tội “Tham ô tài sản” bởi hành vi chiếm đoạt 44 tỷ đồng của cơ quan.
Do vậy, cần thiết phải điều chỉnh các quy định sao cho phù hợp thực tế cũng như sửa đổi mức hình phạt đối với tội “Trốn thuế” cao hơn so với hiện nay.
Ái Chân
