Để nâng cao độ che phủ của rừng, làm xanh lại những vùng đồi núi hoang trọc và cũng là một cách để tăng thu nhập cho người nông dân, ngay từ đầu năm 1997, Quốc hội khóa 10 đã thông qua dự án trồng mới 5 triệu ha rừng. Sau đó, Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định về các chỉ tiêu thực hiện dự án, theo đó mục tiêu đến năm 2010, cả nước phải hoàn thành việc trồng mới 5 triệu ha rừng. Theo tính toán, sau khi thực hiện xong việc trồng 5 triệu ha rừng thì độ che phủ rừng trên toàn quốc sẽ đạt 43% vào năm 2010.
Thế nhưng sau 8 năm dự án được triển khai, tức là khoảng hơn một nửa quãng thời gian đã trôi qua, cho tới năm 2006, theo Cục Lâm nghiệp (Bộ NN-PTNT) thì cả nước chỉ trồng mới được hơn 1,4 triệu ha, chỉ đạt 28,5% so với mục tiêu đề ra.
Do gặp phải những khó khăn về tiến độ và không ít những e ngại về tính khả thi của một dự án, cũng trong năm 2006, Quốc hội khóa 11 đã thông qua một nghị quyết mới để điều chỉnh chỉ tiêu, nhiệm vụ của dự án trồng mới 5 triệu ha rừng cho giai đoạn 2006 - 2010.
Theo đó, trong 4 năm còn lại của dự án sẽ chỉ trồng mới 1 triệu ha rừng các loại. Đồng thời, để tạo cú hích cho việc thúc đẩy tiến độ trồng rừng, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ trồng rừng.
Thế nhưng, theo báo cáo mới nhất của Bộ NN-PTNT thì tới cuối năm 2009, tức là sau 11 năm triển khai dự án, tổng diện tích rừng trồng mới theo chương trình trồng mới 5 triệu ha rừng của cả nước chỉ đạt có hơn 2 triệu ha, tức là chưa đầy một nửa khối lượng công việc đề ra. Trong khi thời gian của năm 2010 cũng không còn lại bao nhiêu.
Nhiều chuyên gia lo ngại rằng, không chỉ mục tiêu của cả dự án mà ngay cả các chỉ tiêu đã được điều chỉnh cho giai đoạn 2006 - 2010 cũng khó có thể đạt được. Bởi vì cho tới nay, chỉ tiêu trồng mới 1 triệu ha rừng cho giai đoạn 2006 - 2010 cũng chỉ mới đạt có 81%.
Cục Kiểm lâm (Bộ NN-PTNT) thừa nhận, trong khi việc trồng rừng diễn ra chậm chạp thì tình trạng phá rừng, khai thác gỗ rừng bừa bãi lại gia tăng cả về phạm vi lẫn mức độ. Từ năm 2004 tới nay, chỉ tính riêng về vi phạm các quy định bảo vệ rừng, bình quân mỗi năm đã có tới hơn 40.000 vụ.
Còn về phá rừng trái luật, cả năm 2009 đã xảy ra 4.676 vụ. Mới 3 tháng đầu năm nay, cả nước lại phát sinh gần 3.000 vụ vi phạm rừng. Và cũng nóng bỏng không kém hiện nay là nạn cháy rừng ở mức báo động. Mới có 3 tháng đầu năm mà đã có hơn 5.000 ha rừng bị cháy, gồm cả rừng nguyên sinh và rừng trồng mới. Đó là con số đã được thống kê, chưa tính diện tích bị các địa phương che giấu và không thể tính được mức thiệt hại.
Nhiều chuyên gia, nhà khoa học và cả người dân cùng chung tâm sự, rằng nếu tình trạng cứ chặt phá rừng bừa bãi như hiện nay, tình trạng cháy rừng xảy ra khắp nơi, vừa trồng lại chặt, thì trồng rừng sẽ không kịp để phá rừng, cháy rừng, thì còn lâu chúng ta mới thực hiện được mục tiêu trồng mới 5 triệu ha rừng, và có nghĩa là đây là một dự án không bền vững.
Bởi vậy, cứ trồng rừng thôi cũng không được. Phải khẩn trương cứu, giữ những cánh rừng đã được khoanh nuôi, bảo vệ và cả những nơi vừa trồng mới, để tiền của của nhân dân không trở thành mồi cho lửa rừng và lâm tặc, đồng thời cần có chính sách hỗ trợ, khen thưởng người dân cùng tham gia trồng và giữ rừng một cách thỏa đáng hơn.
PHÚC HẬU
