Tư liệu lịch sử chân thật

Sách về Fidel Castro và Che Guevara

Chỉ trong khoảng thời gian chưa đầy 1 tháng, NXB Trẻ lần lượt giới thiệu hai tác phẩm về 2 nhân vật lịch sử của cách mạng Cuba là Fidel Castro và Che Guevara. Trước đó, nhiều tác phẩm về lịch sử cuộc cách mạng ở Cuba vào thập niên 50 của thế kỷ trước cùng những nhân vật lịch sử đã lần lượt được xuất bản, mang đến cho bạn đọc trong nước một cái nhìn mới về người bạn cách xa nửa vòng trái đất - Cuba.

Độc đáo những tư liệu lịch sử

Dù khác nhau về cách thể hiện nhưng các tác phẩm đều có điểm chung là chứa đựng những tư liệu lịch sử có tính chất độc đáo. Chẳng hạn như bộ sách hồi ký chiến đấu của lãnh tụ Fidel Castro năm 2010 được NXB Trẻ xuất bản tại Việt Nam vào cuối tháng 7-2013. Mặc dù có nhan đề khá dài dòng và không mấy ấn tượng nhưng bộ sách hồi ký chiến đấu của Fidel Castro lại thật sự là một tài liệu lịch sử đặc biệt quan trọng cho những ai muốn tìm hiểu về cách mạng ở Cuba. Bộ sách gồm 2 phần, phần đầu có nhan đề Trên mọi nẻo đường của Sierra - Thắng lợi có ý nghĩa chiến lược. Phần 2 có nhan đề Từ Sierra Maestra đến Santiago de Cuba - Cuộc phản công có ý nghĩa chiến lược. Toàn bộ tư liệu của sách, ngoại trừ một phần nhỏ là hồi ức, kỷ niệm, tâm sự của tác giả thì tất cả còn lại đều là tư liệu lịch sử được các nhà sử học Cuba thực hiện lưu trữ ngay khi cuộc chiến vừa kết thúc. Chính những tư liệu này với những thư tín, văn bản, ghi âm, ảnh chụp… đã khiến chính Fidel phải công nhận: “Nếu không có những sử liệu ấy, chẳng một ai và tất nhiên là kể cả tôi, có thể chịu trách nhiệm về mỗi chi tiết hoàn toàn xác thực của những điều tôi trình bày trong cuốn sách này”.

Cũng giống như thế, cuốn Fidel Castro - Cuộc đối đầu mười đời Tổng thống Mỹ và những âm mưu ám sát của CIA do Công ty Văn hóa Trí Việt (First News) thực hiện cũng dựa vào những tài liệu cụ thể mà ở đây là các tài liệu giải mật của chính Cục Tình báo trung ương Mỹ (CIA). Được thực hiện theo dạng biên niên, không quá sa vào bình luận, phân tích, tác phẩm có giá trị tham khảo về mặt tư liệu lịch sử khá lạ so với các tác phẩm khác về Fidel.

Khác lạ với góc nhìn đời thường

Khác với hai tác phẩm trên, Chuyện của Che của tác giả Lucía Álvarez de Toledo lại được thực hiện theo phong cách khác hẳn. Đã có rất nhiều tác phẩm viết về Che Guevara, nhưng hầu hết đều tập trung vào những vấn đề liên quan đến con đường cách mạng, quá trình chiến đấu và hy sinh của ông.

Lucía Álvarez de Toledo là một đồng hương của Che, xuất thân là một nhà báo, bà đã thực hiện cuốn sách bằng một góc nhìn khác với hầu hết tác phẩm trước đó, nhìn Che như một con người bình thường chứ không phải là một vĩ nhân, một nhà cách mạng. Để thực hiện điều đó, tác giả đã phỏng vấn từ người thân đến những người đã có dịp gặp gỡ, sống và làm việc cùng Che. Tác phẩm đã góp phần làm rõ nhiều vấn đề trong cuộc đời Che đồng thời cũng góp phần giải thích về sự thay đổi từ một sinh viên y khoa thành một nhà cách mạng nổi tiếng.

Nếu Chuyện của Che dựa vào phỏng vấn người thân thì Nhớ Che - Cuộc đời tôi cùng Che Guevara lại là tác phẩm dạng hồi ký của chính vợ của Che, bà Aleida March. Không chỉ là vợ, bà còn là một đồng đội của Che, thế nhưng tác phẩm vẫn tập trung chủ yếu vào cuộc sống gia đình, phản ánh một hình ảnh Che khác, chật vật giữa cuộc sống gia đình với cuộc sống của một chiến sĩ cách mạng. Cũng trong tác phẩm, bà Aleda bằng những cảm xúc mạnh mẽ và sâu sắc đã thuật lại những ước mơ chung của hai vợ chồng về cuộc sống tương lai của cả gia đình.

TƯỜNG VY