Ngày 10-11, Quốc hội đã thảo luận tại hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) và Luật Đầu tư (sửa đổi). Sau khi cho ý kiến tại kỳ họp thứ 7 và qua nhiều chỉnh sửa, 2 dự luật lần này được nhiều đại biểu kỳ vọng về những thay đổi sẽ tạo đột phá, cải thiện tốt hơn môi trường kinh doanh. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cũng bày tỏ lo ngại về một số điều khoản có thể gây cản trở trong hoạt động khi mà Luật Doanh nghiệp mở nhưng luật chuyên ngành khác lại thắt.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng trao đổi với các đại biểu Quốc hội.
Luật Doanh nghiệp phải ưu tiên
Đánh giá cao các nỗ lực của ban soạn thảo trong việc tiếp thu các ý kiến, kiến nghị của doanh nghiệp nhưng Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam - ĐB Vũ Tiến Lộc (Thái Bình), vẫn băn khoăn, dù đã góp ý nhưng dự thảo lần này vẫn quy định: “Trường hợp luật chuyên ngành có quy định đặc thù về tổ chức quản lý, tổ chức lại, giải thể và hoạt động có liên quan đến doanh nghiệp thì áp dụng quy định của luật đó”. Trong khi đó, dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) lại quy định, trường hợp có quy định khác nhau giữa luật này và luật khác thì thực hiện theo quy định của luật này, trừ Luật Chứng khoán, Luật Các tổ chức tín dụng, Luật Kinh doanh bảo hiểm và Luật Dầu khí. Ông Vũ Tiến Lộc bình luận: “Thế này là “râu ông nọ cắm cằm bà kia” mất rồi. Lẽ ra nội dung quy định tại Luật Đầu tư này phải đặt trong Luật Doanh nghiệp”. Bởi lẽ, liên quan đến thành lập, quản trị, tổ chức doanh nghiệp thì Luật Doanh nghiệp phải là văn bản được ưu tiên áp dụng. Và những ngoại lệ chỉ được chấp nhận được trong pháp luật chứng khoán, tổ chức tín dụng, bảo hiểm, dầu khí là ngoại lệ về mô hình tổ chức, quản trị của các doanh nghiệp. Đồng tình với quan điểm này, ĐB Đặng Đình Luyến (Khánh Hòa) cũng cho rằng, các luật chuyên ngành khác phải tuân thủ luật gốc về doanh nghiệp. Nếu quy định như tại dự thảo thì các luật khác cứ dựa vào tính chuyên ngành để đưa ra các quy định khác, thiếu thống nhất với Luật Doanh nghiệp là không hợp lý.
Liên quan đến các quy định thông thoáng trong việc thành lập, hoạt động doanh nghiệp, nhiều đại biểu đồng tình với báo cáo giải trình tiếp thu và nội dung đưa ra tại dự thảo. Tuy nhiên, có những ý kiến đề nghị cần tăng cường vai trò của cơ quan quản lý hơn nữa. ĐB Huỳnh Ngọc Ánh (TPHCM) phân tích, dự thảo vẫn thiếu các chế tài ràng buộc trách nhiệm của doanh nghiệp, cơ quan quản lý, thiếu chế tài rõ ràng. ĐB Ánh đề nghị dự luật cần thiết kế các quy định ràng buộc trách nhiệm quản lý nhà nước trong thành lập doanh nghiệp để ngăn ngừa những bất cập với nguyên tắc tạo điều kiện cho kinh doanh nhưng vẫn phải đáp ứng được yêu cầu quản lý.
Theo bản giải trình, tiếp thu của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, một doanh nghiệp có thể có nhiều người đại diện theo pháp luật. Đa số đại biểu đồng tình với nguyên tắc này nhưng đề nghị cần phải có những bổ sung cụ thể để chặt chẽ hơn. Theo ĐB Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị), việc quy định trách nhiệm cụ thể của người đại diện là cần thiết vì Bộ luật Dân sự cũng quy định những giao dịch vô hiệu, không đúng thẩm quyền.
Minh bạch hóa cơ chế chấp thuận chủ trương đầu tư
Báo cáo về dự án Luật Đầu tư (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Văn Giàu cho biết, trên cơ sở ý kiến của các vị ĐBQH, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo các cơ quan hữu quan tiến hành tập hợp, rà soát và xây dựng danh mục ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh và Danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện.
Cho ý kiến về dự án luật, nhiều ĐBQH nhất trí cao với danh mục ngành nghề cấm đầu tư kinh doanh (ĐTKD). ĐB Vũ Tiến Lộc ghi nhận, danh mục đã được xử lý gọn gàng, hợp lý; nâng cao tính minh bạch. Về thủ tục đầu tư, ĐB Lộc nhấn mạnh: “Dù thông thoáng đến đâu thì những hoạt động đầu tư nào liên quan đến lợi ích cốt lõi của nhân dân, của Nhà nước đều phải quản lý thật chặt chẽ. Lần này Ban soạn thảo đã thiết kế được một cơ chế “bộ lọc” là thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư với các dự án tiềm tàng, có ảnh hưởng đặc biệt lớn về môi trường, dân cư, an ninh, quy mô vốn lớn, sử dụng đất, áp dụng không phân biệt đối với nhà đầu tư trong và ngoài nước”. Mặc dù vậy, ông Lộc cho rằng cần làm rõ các tiêu chí thẩm định.
Ghi nhận nỗ lực của Ban soạn thảo để việc sửa đổi Luật Đầu tư (cùng với Luật Doanh nghiệp) lần này có thể tạo ra đột phá trong cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, song ĐB Trần Du Lịch (TPHCM) lưu ý thêm, dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) “vẫn chưa lọc ra được các điều kiện kinh doanh” và nếu không làm triệt để được việc này thì kỳ vọng cải thiện môi trường đầu tư rất khó đạt được. Đặc biệt, ĐB Trần Du Lịch nhấn mạnh yêu cầu chú trọng quy định trong Luật Đầu tư về hình thức hợp tác đầu tư công - tư kết hợp, trong khi chưa thể làm luật riêng về nội dung này. “Nhà đầu tư nói rằng, họ không thể bỏ hàng tỷ đô la để làm thí điểm được” - ĐB Trần Du Lịch cho biết. Phát biểu tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Bùi Quang Vinh bày tỏ vui mừng vì các ĐBQH, đặc biệt là các doanh nhân hoặc là người quản lý các doanh nghiệp như ĐB Vũ Tiến Lộc, Nguyễn Thị Nguyệt Hường… đã đánh giá cao luật này. Tuy nhiên, Bộ trưởng Vinh nhấn mạnh: “Làm thế nào để con người thực thi luật này tốt mới thực sự tạo ra môi trường đầu tư minh bạch”.
Với 89,54% tán thành, Quốc hội đã nhất trí thông qua Nghị quyết về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 2015 với mục tiêu GDP tăng 6,2%, tốc độ tăng giá tiêu dùng (CPI) khoảng 5%. Để đạt được mức tăng trưởng nêu trên, Nghị quyết của Quốc hội cho rằng tổng vốn đầu tư phát triển toàn xã hội phải đạt khoảng 30% - 32% GDP. Cùng với đó, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa, dịch vụ cũng phải tăng khoảng 10%.
Bên cạnh đó, một nội dung quan trọng liên quan đến kiến nghị của TPHCM cũng đã được đưa vào nghị quyết. Theo đó, Quốc hội yêu cầu Chính phủ chỉ đạo các bộ, địa phương tổ chức thực hiện có hiệu quả quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính, ban hành đầy đủ và kịp thời các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật; rà soát, sửa đổi, bổ sung nghị định, thông tư liên quan, xem xét rút ngắn thời gian, đơn giản thủ tục lập hồ sơ đưa người nghiện ma túy vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Chính phủ hướng dẫn, chỉ đạo địa phương tạm thời giao trung tâm, cơ sở tiếp nhận đối tượng xã hội của tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tiếp nhận để quản lý, cắt cơn, giải độc, tư vấn tâm lý cho người nghiện ma túy không có nơi cư trú ổn định trong thời gian lập hồ sơ để tòa án xem xét, quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Trong thời gian này, phải bảo đảm an toàn cho đối tượng theo quy định của pháp luật. Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao tiến hành đánh giá thực tiễn thi hành Luật Xử lý vi phạm hành chính và các luật có liên quan để khi cần thiết trình Quốc hội xem xét sửa đổi những quy định không phù hợp.
NGỌC QUANG - ANH THƯ
