Với nhiều giải pháp tiết kiệm, ngành điện vẫn lỗ hàng chục ngàn tỷ đồng

Theo diễn biến giá nhiên liệu các tháng đầu năm 2022, đồng thời căn cứ kế hoạch vận hành hệ thống điện đã được Bộ Công Thương phê duyệt từ đầu năm thì kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh năm 2022 của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) có thể lỗ lên tới 64.805 tỷ đồng.

Giá năng lượng toàn cầu tăng, cùng với tỷ giá USD và nhiều đồng tiền khác biến động mạnh khiến cho nguyên nhiên liệu là đầu vào sản xuất của điện tăng cao. Mặc dù đã tiết giảm các chi phí, khai thác tối đa thủy điện với chi phí thấp, đồng thời mua than giá rẻ nhưng đến nay, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đang chịu sức ép rất lớn trong việc bù đắp các khoản chi phí tăng thêm.
Khó khăn chồng chất

Năm 2022, tình hình thế giới có nhiều biến động lớn, đặc biệt giá nhiên liệu tăng cao dẫn đến nhiều nước trên thế giới gặp khó khăn về năng lượng. Mặc dù bị ảnh hưởng rất lớn, nhưng Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) thực hiện tốt nhiệm vụ được giao đã đảm bảo cung cấp điện ổn định, an toàn cho sản xuất kinh doanh, sinh hoạt của nhân dân với nhu cầu điện tăng trưởng cao và đóng góp chung vào tăng trưởng kinh tế cả nước.

Trong 10 tháng đầu năm 2022, kinh tế đã hồi phục và phát triển mạnh mẽ nên nhu cầu điện tăng trưởng 8,6% so cùng kỳ năm 2021. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, tăng trưởng điện đã đóng góp 0,67 điểm phần trăm vào tăng trưởng ngành công nghiệp và đóng góp 0,31 điểm phần trăm vào tăng trưởng GDP.

Với nhiều giải pháp tiết kiệm, ngành điện vẫn lỗ hàng chục ngàn tỷ đồng ảnh 1 Ngành điện quyết liệt triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để tiết kiệm chi phí

Thông tin từ Tổng công ty Điện lực miền Nam (EVNSPC), trong 10 tháng năm 2022, đơn vị đã đảm bảo nhiệm vụ cung cấp điện phục vụ nhu cầu sản xuất, kinh doanh và sinh hoạt của nhân dân tại 21 tỉnh, thành phía Nam với công suất phụ tải đỉnh là 14.705 MW, sản lượng điện thương phẩm đạt 69,646 tỷ kWh, tăng 10,98% so với cùng kỳ năm 2021, tương ứng đạt 84,14% kế hoạch Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) giao; tỷ lệ điện dùng để truyền tải, phân phối điện thực hiện là 3,07/3,82%; giá bán bình quân đạt 1.825,16 đồng/kWh; năng suất lao động tăng hơn so với cùng kỳ; tỷ lệ thanh toán không dùng tiền mặt, khách hàng sử dụng dịch vụ điện trên môi trường mạng (Zalo, App CSKH, Email) đều đạt và vượt kế hoạch EVN giao.

Trong hoạt động sản xuất kinh doanh, EVNSPC chủ động triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, quyết liệt nhằm bù đắp, cải thiện tình hình tài chính trước những khó khăn chung hiện nay khi lạm phát, giá cả đầu vào liên tục tăng cao.

Cụ thể 10 tháng năm 2022, tăng doanh thu 150 tỷ đồng từ kiểm soát, áp đúng đủ giá điện; tiết kiệm chi phí giá thành phân phối điện thấp hơn 4,98 đồng/kWh so với kế hoạch, góp phần tiết kiệm gần 347 tỷ đồng; tỷ lệ điện dùng để truyền tải, phân phối điện (tổn thất) đạt thấp hơn kế hoạch EVN giao 0,75%, do đó tiết kiệm được 376 triệu kWh, tương ứng tiết kiệm hơn 587 tỷ đồng. Tổng các giải pháp tối ưu trên, 10 tháng đã tiết kiệm hơn 1.084 tỷ đồng.

Theo EVNSPC, trong bối cảnh giá nhiên liệu tăng cao, mặc dù đã nỗ lực hết sức bằng nhiều giải pháp tiết kiệm, tối đa hóa mọi khoản mục chi phí, lùi giãn tiến độ triển khai nhiều công trình/dự án cung cấp, sửa chữa lưới điện, điều tiết tối ưu huy động nguồn điện mua giá cao từ thị trường điện, thực hiện gia tăng sản lượng điện mua nội bộ (BST) tại khung giờ thấp điểm (giảm đơn giá mua điện bình quân), EVNSPC vẫn không tránh lỗ và gặp trở ngại rất lớn khi giá mua điện đầu vào từ thị trường điện tăng cao rất nhiều so với mức giá bán điện bình quân.

Ngoài ra, việc vận hành hệ thống máy phát điện bằng nhiêu liệu dầu diesel giá tăng liên tục, EVNSPC phải bù lỗ tổng hơn 460 tỷ đồng để cấp điện cho 2 huyện đảo Phú Quý, tỉnh Bình Thuận và huyện Côn Đảo, tỉnh Bà Rịa -Vũng Tàu cũng là vấn đề. Cùng với việc cân đối, huy động và bố trí nguồn vốn cho đầu tư xây dựng, đặc biệt là các công trình trọng điểm cũng gặp nhiều khó khăn; bài toán tiết giảm tiền lương đối với người lao động trong điều kiện doanh nghiệp phải hoạt động lỗ, không có lợi nhuận vẫn chưa có lời giải…

Với nhiều giải pháp tiết kiệm, ngành điện vẫn lỗ hàng chục ngàn tỷ đồng ảnh 2 Việc vận hành hệ thống máy phát điện bằng nhiêu liệu dầu diesel giá tăng liên tục, EVNSPC phải bù lỗ tổng hơn 460 tỷ đồng để cấp điện cho 2 huyện đảo Phú Quý, tỉnh Bình Thuận và huyện Côn Đảo, tỉnh Bà Rịa -Vũng Tàu

Công tác đầu tư xây dựng tại EVNSPC cũng gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trước biến động giá cả vật tư thiết bị, nhiên liệu tăng cao kéo chi phí vận chuyển tăng. Ngoài ra, chính sách "Zero Covid" từ Trung Quốc cũng tạo khan hiếm, chậm trễ chuỗi cung ứng vật tư, thiết bị; công tác giải phóng mặt bằng gặp nhiều trở ngại; hoạt động đấu thầu có nhiều dự án, công trình không có nhà thầu tham gia.... gây ảnh hưởng tăng thêm đối với hoạt động sản xuất kinh doanh chung của EVNSPC.

Nhận định từ các chuyên gia kinh tế, với ảnh hưởng từ nhiều yếu tố khách quan về giá cả vật tư thiết bị, nguyên nhiên liệu tăng cao, tỷ giá hối đoái biến động… đã ảnh hưởng đến giá điện thị trường tăng cao rất nhiều. Chỉ tính riêng tại EVNSPC, giá mua điện thị trường dự kiến tăng khoảng 39% so với mức giá bán điện bình quân của EVNSPC hiện nay. Do đó, nếu như vẫn giữ giá bán điện theo Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg, ngày 30-6-2017 của Thủ tướng Chính phủ như hiện nay thì ngành Điện không có giải pháp nào để bù đắp khoản chi phí lỗ khách quan này.

Cũng theo thông tin từ EVN, trước bối cảnh khó khăn hiện nay khi giá nhiên liệu đầu vào sản xuất điện tăng đột biến làm cho chi phí sản xuất điện và mua điện toàn EVN tăng rất cao, nếu căn cứ theo kế hoạch vận hành hệ thống điện đã được Bộ Công Thương phê duyệt từ đầu năm thì kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh năm 2022 của EVN có thể lỗ lên tới 64.805 tỷ đồng.

Triển khai mọi giải pháp để giảm lỗ

Trước tình hình này, EVN đã quyết liệt triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để tiết kiệm chi phí, cụ thể như quyết liệt tiết kiệm và cắt giảm nhiều chi phí (tiết kiệm 10% các chi phí thường xuyên; cắt giảm từ 20%-30% chi phí sửa chữa tài sản cố định; tạm chi lương cho cán bộ, công nhân viên bằng 80% mức lương bình quân năm 2020; tăng cường quản trị các khoản giảm giá thành điện...).

Ngoài ra, EVN còn thực hiện các giải pháp nhằm tối ưu hóa dòng tiền, thực hiện thu cổ tức của các công ty cổ phần có vốn góp của EVN trong năm 2022; vận hành tối ưu hệ thống điện để phát tối đa nguồn thủy điện (nguồn có chi phí thấp); điều phối các hợp đồng mua than, trong đó ưu tiên các nguồn than có giá rẻ hơn để giảm chi phí phát điện; nỗ lực đàm phán với chủ đầu tư các nhà máy điện BOT về sản lượng phát điện để tối ưu hóa chi phí chung.

Với nhiều giải pháp tiết kiệm, ngành điện vẫn lỗ hàng chục ngàn tỷ đồng ảnh 3 Cung cấp điện ổn định cho huyện đảo Phú Quý, tỉnh Bình Thuận

Theo tính toán, tổng các giải pháp EVN cố gắng thực hiện để giảm lỗ nêu trên đạt khoảng 33.445 tỷ đồng. Mặc dù đã nỗ lực, cố gắng để giảm chi phí nhưng với các giải pháp trong nội tại mà EVN thực hiện vẫn không thể bù đắp được chi phí mua điện đầu vào tăng quá lớn, kết quả sản xuất kinh doanh 10 tháng năm 2022 của Công ty mẹ EVN lỗ khoảng 15.758 tỷ đồng, dự kiến ước cả năm 2022 có thể lỗ ở mức khoảng 31.360 tỷ đồng.

Trong bối cảnh, tình hình tài chính như vậy sẽ dẫn tới nguy cơ có rất nhiều khó khăn trong năm 2022 và các năm tiếp theo trong một số vấn đề.

Thứ nhất, khó khăn trong việc không cân đối được dòng tiền để thanh toán chi phí mua điện cho các đơn vị phát điện, ảnh hưởng đến khả năng hoạt động liên tục của các nhà máy điện và do đó ảnh hưởng đến việc đảm bảo cung cấp điện.

Thứ hai, trong vài năm gân đây, chi phí sửa chữa lớn đã phải cắt giảm chi phí theo định mức từ 10%-30% và việc sửa chữa tài sản tiếp tục bị cắt giảm sẽ ảnh hưởng lớn đến công tác an toàn vận hành hệ thống điện của các năm tiếp theo.

Thứ ba, khó khăn trong việc huy động vốn, cân đối nguồn vốn để đầu tư các dự án điện, sửa chữa, bảo dưỡng các công trình điện để đảm bảo cung ứng điện.

Theo dự báo mới nhất của các tổ chức quốc tế, khả năng giá nhiên liệu thế giới năm 2023 chưa có xu hướng giảm xuống ở mức bình quân năm 2021, do đó dự kiến năm 2023 EVN vẫn tiếp tục gặp rất nhiều khó khăn về sản xuất kinh doanh và cân bằng tài chính.

Năm 2023 dự kiến giá nhiên liệu (than, dầu, khí) trên thế giới vẫn đang ở mức cao theo các nguồn dự báo, tỷ giá ngoại tệ USD liên tục tăng trong thời gian qua. Đồng thời tỷ trọng các nguồn điện có giá thành rẻ (như thủy điện) có xu hướng giảm và tăng tỷ trọng các nguồn điện có giá bán cao.

Theo dữ liệu của Ember, giá điện bán buôn trung bình những tháng cuối năm ở Châu Âu (EU) tuy giảm đôi chút nhưng vẫn cao hơn đầu năm. Hiện tại vẫn chưa có dấu hiệu cho thấy cuộc khủng hoảng năng lượng đã lắng xuống. Cũng theo Ember, ở Châu Âu, giá điện bán buôn trung bình vào tháng 10-2022 là:

Ý: 211, 2 €/MWh (tương đương 5.714 VNĐ/kWh)

Pháp: 178,9 €/MWh; (khoảng 4.847 VNĐ/kWh)

Đức: 157,8 €/MWh; (khoảng 4.278 VNĐ/kWh)

Tây Ban Nha: 127,22 €/MWh (khoảng 3.439 VNĐ/kWh)

Anh: 136,60 €/MWh (khoảng 3.710 VNĐ/kWh)

  • Nhật Bản

Cuối tháng 10-2022, Chính phủ Nhật Bản công bố kế hoạch thực hiện các biện pháp để giảm gánh nặng hóa đơn tiền điện, khí đốt và chi phí xăng dầu tổng cộng khoảng 45.000 yên cho mỗi hộ gia đình trong tháng 1- 9 năm sau.

Vào tháng 10-2022, giá điện ở Tokyo đã tăng gần 27%. Đây là nguyên nhân chính làm tăng lạm phát ở một quốc gia nhập khẩu hơn 90% nhiên liệu. Lạm phát đã đặc biệt đè nặng lên các hộ gia đình, vốn đã chứng kiến mức lương trì trệ trong vài thập kỷ qua và không đủ khả năng chi trả cho chi phí gia tăng.

Các biện pháp trợ cấp giá điện của Nhật Bản sẽ được đưa vào gói kinh tế toàn diện sắp tới của chính phủ.

Theo đó, Chính phủ Nhật Bản sẽ cung cấp viện trợ cho các công ty điện lực để cắt giảm giá điện hộ gia đình của họ xuống 7 yên (¥) mỗi kWh, để bù đắp việc tăng giá dự kiến cho mùa Xuân tới và sau đó. Biện pháp hỗ trợ này sẽ được cắt giảm từ tháng 9 để tránh cản trở nỗ lực khử cacbon.

Giá điện tháng 4-2022 ở Nhật Bản tính theo bậc thang như sau:

- Đến 120kWh  giá 19,88¥/kWh (tương đương 3.530 VNĐ/kWh);  

- 121kWh ~ 300kWh giá 26,46 ¥/kWh (tương đương 4.700 VNĐ/kWh);

- 301kWh giá 30,57 ¥/kWh (tương đương 5.425 VNĐ/kWh). 

  • Thái Lan

Tờ Nation của Thái Lan cho biết, giá điện điện sinh hoạt tại Thái Lan sẽ tăng lên 4,72 baht/kWh (khoảng 3.273 VNĐ/kWh) từ tháng 9-2022 khi Ủy ban Điều tiết năng lượng (ERC) sẽ tăng biểu giá nhiên liệu (Ft) được dùng để tính toán hóa đơn.

Cụ thể, ERC cho hay sẽ tăng thuế nhiên liệu thêm 0,6866 baht/đơn vị (khoảng 477 VNĐ/đơn vị) lên 0,9343 baht/đơn vị (khoảng 638 VNĐ/đơn vị) trong giai đoạn tháng 9-2022 đến tháng 12-2022. ERC xem xét giá Ft 4 tháng/lần (tháng 1, 5 và 9).

Lý do chính của sự gia tăng là do nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ các thị trường giao ngay để bù đắp cho sự sụt giảm sản lượng từ Vịnh Thái Lan.

ERC cũng cho biết sản lượng LNG nội địa của Thái Lan đã giảm từ 3,1 xuống 2,5 triệu feet khối mỗi ngày, buộc nước này phải nhập khẩu thêm LNG để cung cấp cho các nhà máy điện của mình.

Trong khi đó, xung đột Nga - Ukraine đã làm tăng giá LNG trên thị trường toàn cầu, làm tăng chi phí sản xuất điện của Thái Lan. ERC dự đoán tình trạng thiếu LNG sẽ kéo dài đến năm 2023 do nguồn cung ở Thái Lan và Myanmar vẫn không chắc chắn và tình hình kinh tế cản trở đầu tư vào các dự án thăm dò LNG mới.

ERC cũng đang nghiên cứu khả năng sử dụng các nhiên liệu khác để cung cấp cho các nhà máy điện của Thái Lan, bao gồm nhiên liệu dầu, diesel, than đá, thủy điện và năng lượng tái tạo.

ERC cũng kêu gọi các hộ gia đình và doanh nghiệp tiết kiệm điện để giảm sự phụ thuộc của đất nước vào LNG nhập khẩu.

  • Hàn Quốc 

Giá bán buôn điện ở Hàn Quốc đạt mức cao nhất vào ngày đầu tiên của tháng 9-2022 do giá khí đốt quốc tế tăng mạnh từ việc vũ khí hóa năng lượng của Nga, dẫn đến lựa chọn tăng nhiên liệu than thay cho khí đốt tự nhiên để sản xuất điện ổn định trong thời tiết lạnh hơn.

Theo Korea Power Exchange, giá biên hệ thống (SMP), Tập đoàn Điện lực Hàn Quốc (KEPCO) trả cho các nhà máy điện đã tăng lên mức cao kỷ lục hàng ngày là 228,96 won (khoảng 4.287 VNĐ) mỗi kWh cho nội địa, cao hơn mức cao nhất hàng tháng  202,11 won (khoảng 3.784 VNĐ) mỗi kWh hồi tháng 4-2022. 

SMP đã tăng lên 202,11 won/kWh vào tháng 4, tăng từ 154,42 won (khoảng 2.891 VNĐ) vào tháng Giêng. SMP đã giảm xuống 140,34 won/kWh (khoảng 2.627 VNĐ/kWh) vào tháng 5 và 129,72 won (khoảng 2.430 VNĐ) vào tháng 6, khi giá khí đốt ổn định nhưng giá đã tăng lên từ tháng 7. SMP vào tháng 8 đã tăng hơn gấp đôi so với một năm trước, lên 197,74 won (khoảng 3.702 VNĐ). 

Hàn Quốc đã đảm bảo hơn 90% nhu cầu khí đốt trong một năm từ tháng 4-2022 đến tháng 3-2023 thông qua hợp đồng cung cấp dài hạn, đồng thời cho biết thêm rằng chính phủ cũng có thể mua khí đốt trên thị trường giao ngay nếu có bất kỳ sự thiếu hụt nào trong mùa đông.

  • Trung Quốc 

Theo trang tin Globalpetrolprices, giá điện Trung Quốc cho hộ gia đình áp dụng từ tháng 3-2022 là 0,546 NDT mỗi kWh (khoảng 1.909 VNĐ), cho kinh doanh là 0,634 NDT/kWh (khoảng 2.217 VNĐ). Giá này bao gồm tất cả các thành phần của hóa đơn như chi phí điện, phân phối và thuế.

Để so sánh, giá điện trung bình trên thế giới trong thời kỳ đó là 0,144 USD/kWh (khoảng 3.568 VNĐ) đối với hộ gia đình và 0,138 USD/kWh (khoảng 3.419 VNĐ) đối với doanh nghiệp.

Theo trang tin Ceicdata.com (Trung Quốc), vào tháng 10-2022, lạm phát giá bán lẻ nhiên liệu hàng tháng ở Trung Quốc dao động ở mức 8,5%, so với cùng tháng năm trước. Tỷ lệ lạm phát đối với năng lượng đã tăng đáng kể kể từ tháng 1-2021, nhưng áp lực lạm phát đã giảm gần đây.

Giá sử dụng điện cho ngành công nghiệp ở Bắc Kinh được báo cáo là 0,800 NDT/kWh (khoảng 2.780 VNĐ) vào tháng 10-2022. Con số này giảm so với con số trước đó là 0,810 NDT/kWh (khoảng 2.832VNĐ) vào tháng 9-2022.

Tin cùng chuyên mục