Hôm nay 15-3, Hà Lan khởi động mùa bầu cử năm 2017 ở châu Âu với vòng bầu cử Quốc hội mang tính quyết định cho vận mệnh của đất nước. Đây cũng là một trong những vòng bầu cử quan trọng tại EU ở giai đoạn mà xu hướng dân túy đang trỗi dậy mạnh mẽ gây tác động đến hai cuộc bầu cử khác diễn ra ở Pháp và Đức.
Với xu hướng chống nhập cư và Hồi giáo mạnh mẽ, đồng thời muốn đưa đất nước ra khỏi EU, đảng Vì tự do (PVV) của nghị sĩ Geert Wilders, một nhân vật có quan điểm dân túy và cực hữu, đang gây chú ý. Trong vòng vận động bầu cử, sự bám đuổi khá sít sao của đảng PVV so với đảng Nhân dân vì tự do và dân chủ cầm quyền (VVD) làm nảy sinh nhiều tâm lý lo ngại, cho rằng nếu đảng PVV giành thắng lợi, điều đó sẽ càng khuyến khích các đảng dân túy trên khắp châu Âu tìm cách liên kết để phá vỡ những giá trị và sự ổn định chính trị của khối này. Theo kết quả nghiên cứu mới nhất của 6 cuộc điều tra độc lập được trang web Peilingwijzer công bố trước thềm diễn ra vòng bầu cử, đảng VVD của Thủ tướng Mark Rutte đang vươn lên dẫn đầu với 16% số phiếu bầu, tương đương khoảng 23 - 27 ghế trên tổng số 150 ghế hạ viện. Tuy nhiên, con số này vẫn kém xa so với 40 ghế mà đảng VVD đang có hiện nay. Mặc dù vượt lên nhanh chóng nhưng đảng PVV đang mất dần sự ủng hộ khi số liệu thăm dò cho thấy chỉ còn 13% số cử tri ủng hộ và dự kiến giành khoảng 19 - 23 ghế.
Thống kê này cho thấy, khả năng đảng PVV thắng áp đảo trong vòng bầu cử là không cao nhưng đây vẫn là vòng bầu cử khó đoán trước. Thủ tướng Mark Rutte cảnh báo không thể loại trừ khả năng ứng cử viên Wilders có thể giành được chiến thắng lần này. Đảng PVV thắng cũng đồng nghĩa với việc sẽ thúc đẩy kế hoạch Hà Lan rời khỏi EU (Nexit). Hiện nay, Hiến pháp Hà Lan không cho phép tiến hành một cuộc trưng cầu dân ý mang tính ràng buộc về tư cách thành viên của nước này trong EU. Tuy nhiên, nếu kêu gọi tiến hành một cuộc trưng cầu không mang tính ràng buộc (như Anh đã từng làm), Hà Lan sẽ phải thông qua một đạo luật tạm thời và đạo luật này cần được sự ủng hộ của cả hai viện Quốc hội. Điều đó sẽ rất khó khăn do đa số các đảng trong Quốc hội Hà Lan hiện vẫn ủng hộ EU. Nếu rút khỏi EU, chẳng khác nào Hà Lan tự chối bỏ vai trò quan trọng của mình là cửa ngõ của thị trường EU và nền kinh tế Hà Lan có thể bị tác động mạnh.
Nếu đảng VVD vẫn cầm quyền, kịch bản Nexit sẽ không xảy ra bởi đảng của Thủ tướng Mark Rutte chủ trương đưa Hà Lan hội nhập sâu rộng hơn nữa với châu Âu. Bốn năm qua, chính phủ của ông Mark Rutte đã đưa kinh tế Hà Lan tăng trưởng trở lại, ngân sách thặng dư, nợ công giảm mạnh, nhưng thất nghiệp vẫn cao và tỷ lệ việc làm không ổn định đã dẫn đến một bộ phận người dân nảy sinh tâm lý chán nản và quay sang ủng hộ phe cực hữu nắm quyền. Giới phân tích nhận định, nếu đảng VVD chỉ giành chiến thắng ở mức dưới 40 ghế trong Quốc hội hiện nay, việc thành lập chính phủ mới phải mất hàng tháng do sẽ có những cuộc thương lượng. Khi đó, các đảng nhỏ có thể đóng vai trò quyết định trong việc hình thành chính phủ mới.
THANH HẰNG
