“Xây dựng và phát triển trường phổ thông chất lượng cao là cần thiết và cấp bách trong thời điểm hiện nay để nâng cao chất lượng giáo dục, hội nhập quốc tế…”, đó là ý kiến đề xuất thống nhất của 5 thành phố: Hà Nội, TPHCM, Đà Nẵng, Hải Phòng và Cần Thơ tại hội thảo “Xây dựng mô hình trường học hoạt động theo phương thức cung ứng dịch vụ giáo dục trình độ chất lượng cao” vừa được tổ chức tại TPHCM.
Sử dụng giáo án điện tử trong giảng dạy tại Trường THPT Lê Quý Đôn quận 3 TPHCM. Ảnh: Mai Hải
Hiệu quả khả quan
Theo ông Lê Ngọc Quang, Phó Giám đốc Sở GD-ĐT Hà Nội, trong những năm gần đây, Diễn đàn kinh tế thế giới thường đánh giá thấp chúng ta về năng lực cạnh tranh toàn cầu một phần là do chất lượng giáo dục phổ thông nói riêng và chất lượng đào tạo nguồn nhân lực nói chung còn yếu kém, bất cập. Bởi vậy, việc nhanh chóng hiện đại hóa và nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo theo hướng tiếp cận với các nền giáo dục hiện đại của thế giới là đòi hỏi cấp bách và khách quan. Ông Quang phân tích, khi gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) thì giáo dục được coi là một lĩnh vực dịch vụ, tức là phải chấp nhận cạnh tranh với giáo dục chất lượng cao (CLC) của nước ngoài. Do đó ngành giáo dục cần phải có mô hình mới để làm mẫu, làm động lực thúc đẩy sự đổi mới, trong đó mô hình trường CLC là cần thiết, phù hợp với yêu cầu phát triển và hội nhập quốc tế.
Ở Hà Nội cũng đã có 15 trường đăng ký xây dựng mô hình trường CLC nhưng chủ yếu ở dạng cung ứng dịch vụ giáo dục CLC, gồm 6 trường mầm non, 2 trường tiểu học, 3 trường THCS, 4 trường THPT và 4 trường trung cấp chuyên nghiệp, trong đó có 13 trường công lập và 6 trường ngoài công lập. Theo đánh giá về mức độ “cao” đạt được, ngoại trừ các trường chuyên THPT là các trường CLC công lập do nhà nước đầu tư, các trường còn lại đã đạt được các tiêu chí: cơ sở vật chất tốt hơn, sĩ số học sinh trong lớp ít hơn, các hoạt động tập thể được tổ chức phong phú, sinh động mang lại hiệu quả cao trong rèn luyện kỹ năng sống hiện đại. Kết quả học tập cao hơn trước, đặc biệt là môn ngoại ngữ. Kinh phí đầu tư từ nguồn đóng góp của người học và các tổ chức xã hội, không lấy từ ngân sách nhà nước.
Ở TPHCM tiêu chí để chọn xây dựng trường CLC là trường phải ở trong địa bàn có nhiều trường được tổ chức theo nhiều hệ khác nhau và phụ huynh tự nguyện gửi con theo học. Trường được xây dựng là trường công lập bình thường, không được tuyển đầu vào cao như ở các trường chuyên, sĩ số lớp học thấp: 30 học sinh/lớp phương pháp dạy học cá thể chăm sóc đến từng học sinh, phát huy năng khiếu và sự sáng tạo của học sinh…
Trường THPT Lê Quý Đôn quận 3 là trường đầu tiên được chọn làm thí điểm mô hình này đã đạt được hiệu quả ban đầu. Với yêu cầu xây dựng trường CLC thời kỳ hội nhập quốc tế, Trường THPT Lê Quý Đôn được tổ chức biên chế lớp học 30 học sinh thay vì 45 học sinh như trước đây. Cơ sở vật chất nhà trường được trang bị hiện đại: máy tính nối mạng, máy in, loa, bàn học cơ động xoay trở dễ dàng, phòng học có trang bị máy lạnh… học sinh có điều kiện học tập và hoạt động 2 buổi/ngày trong trường. Ở môi trường này học sinh được phát huy năng khiếu và tính tích cực của mình trong quá trình học tập, rèn luyện.
Trong quá trình triển khai vẫn còn có nhiều ý kiến trái chiều, tuy nhiên cần phải nhìn nhận hiệu quả mô hình này từ sự hài lòng của phụ huynh, học sinh. Sau hơn 4 năm triển khai học sinh Trường THPT Lê Quý Đôn có tỷ lệ đậu tốt nghiệp phổ thông 100%, đậu vào đại học, cao đẳng trên 90%, có năm đạt gần 100%.
Cần có quy định và hành lang pháp lý
Chị Nguyễn Bình, phụ huynh một học sinh lớp 10 D2 Trường Lê Quý Đôn cho rằng: “Môi trường học tập ở trường đã tạo cho các em sự năng động, tự tin trong quan hệ xã hội, giao tiếp với mọi người xung quanh và biết ứng xử với những tình huống trong cuộc sống. Các em được học 2 buổi/ngày nên có phụ đạo, được học các môn năng khiếu, phụ huynh không phải đưa đón con học thêm nhiều ở bên ngoài nên chúng tôi thấy yên tâm hơn. Đề cập đến mức học phí 890.000 đồng/tháng, nhiều phụ huynh cho biết so với mức học phí của các trường tư, trường quốc tế thì rẻ hơn, chất lượng lại đáng tin cậy hơn vì dù sao đây vẫn là trường công lập”.
Giám đốc Sở GD-ĐT Đà Nẵng, Lê Trung Chinh cho rằng trong khi Nhà nước chưa thể đầu tư hết được thì cần phải huy động mọi nguồn lực đóng góp của xã hội để xây dựng những trường CLC, cung cấp dịch vụ chất lượng đáp ứng được yêu cầu của nhiều đối tượng phụ huynh. Ông cho biết, hiện nay Đà Nẵng cũng đang có đề án xây dựng một số trường CLC theo hai phương án: Nhà nước đầu tư hoàn toàn và theo mô hình Nhà nước và nhân dân cùng làm như mô hình Trường THPT Lê Quý Đôn của TPHCM.
Theo Phó Giám đốc Sở GD-ĐT TPHCM Lê Hoài Nam: Muốn có được môi trường giáo dục CLC phải có sự đồng thuận của xã hội, phụ huynh học sinh cần có tư duy và nhận thức khác về đầu tư hiện nay để góp phần chia sẻ với nhà trường, nhằm nâng cấp dịch vụ giáo dục cho con em mình. Năm học tới TPHCM tiếp tục triển khai mô hình trường CLC ở một số trường trong thành phố.
Hầu hết các địa phương đều cho rằng hiện nay khó khăn nhất khi thực hiện mô hình trường CLC vẫn là các tiêu chí công nhận trường CLC phù hợp với mỗi cấp học và trình độ đào tạo để công bố rộng rãi, thống nhất đồng thời có cơ sở xác định mức thu đối với mô hình này.
Vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học Vũ Đình Chuẩn cho biết: Hiện nay mô hình trường CLC đã có những hiệu quả tích cực, được phụ huynh tin tưởng. Bộ GD-ĐT đang chuẩn bị ra thông tư hướng dẫn về quy định trường CLC trong đó sẽ có những quy định cụ thể về cơ chế hoạt động, giáo viên, mức thu, chuẩn trường CLC.
Tuy nhiên, theo ý kiến của các nhà quản lý giáo dục trước khi ra bộ tiêu chí cụ thể về trường CLC, Bộ GD-ĐT cần phải có sơ kết, lấy ý kiến cụ thể từ những trường đã thực hiện thí điểm để thống nhất và có cơ sở pháp lý thực hiện triển khai mô hình trường CLC thật sự hiệu quả như tên gọi nhằm đáp ứng được nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực CLC trong thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa.
Lê Linh
