Bên hành lang Quốc hội ngày 29-7, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Vũ Luận (ảnh) đã dành cho báo chí cuộc trao đổi khá thẳng thắn về hai vấn đề đang gây sự chú ý thời gian qua: điểm thi môn sử thấp và cú “ngã ngựa” của toán học Việt Nam tại Olympic Toán học quốc tế 2011.
Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Vũ Luận
- PV: Với 6 huy chương đồng, xếp thứ 31 trong số 90 quốc gia và vùng lãnh thổ tại kỳ thi Olympic Toán học quốc tế lần thứ 52, đoàn Việt Nam năm nay có kết quả thấp nhất sau 35 năm dự kỳ thi này. Điều này càng trở thành mối quan tâm lớn của dư luận khi nhiều năm gần đây, học sinh giỏi đua nhau thi vào các ngành kinh tế, thưa bộ trưởng?
Bộ trưởng PHẠM VŨ LUẬN: Trước đây chúng ta hay quan niệm thương nhân là mua rẻ bán đắt, bóc lột. Nhưng bây giờ thì chúng ta đã có quan niệm khác, coi đó là một lực lượng rất quan trọng. Đó là xu thế chung, rất cần những thương gia giỏi, những nhà quản trị giỏi. Do nhu cầu riêng, người ta cần làm giàu nên chọn ngành nghề theo ý định của họ. Làm toán học, không phải ai cũng giỏi như GS Ngô Bảo Châu. Đi dạy học, dạy toán thì cuộc sống cũng khó khăn lắm, có người này người kia dạy thêm, đó là thực tế, không nên phê phán một chiều. Mấy năm nay, năm nào Thủ tướng cũng dành thời gian để gặp gỡ doanh nhân, đó cũng vì xuất phát từ thực tiễn đất nước rất cần những doanh nhân giỏi, nhà quản trị giỏi.
- Nhưng đúng là xã hội đang rất lo ngại về đầu tư cho khoa học cơ bản hiện nay? Điểm thi ĐH vào khoa toán ở các trường tốt nhất cũng rất thấp, chứng tỏ rất ít học sinh theo ngành toán nói riêng và khoa học cơ bản nói chung?
Khoa học cơ bản thì chúng ta vẫn quan tâm nhiều. Chính phủ vừa thành lập Viện Toán cao cấp. Tất cả những chuyện khoa học cơ bản đó không phải hôm nay làm ngày mai có thành quả. Để có khoa học cơ bản từ nền móng, gốc gác, căn bản phải đầu tư từ hàng chục năm. Bây giờ chúng ta đầu tư cả chục thế hệ sau sẽ thừa hưởng. Chúng ta cần phải bình tĩnh, nhìn nhận mọi chuyện toàn diện. Chúng ta hô hào học sinh phải học ngoại ngữ, tin học, nên nếu những môn như lịch sử, ngữ văn có kết quả thấp một chút cũng đừng coi là thảm họa, đừng quy đó là cái tội. Không nên phê phán một chiều.
- Kết quả thi môn sử vừa rồi quá thấp, lý giải ra sao về việc này?
Kể cả nước Mỹ và nhiều nước khác đều có tình trạng này. Khi khoa học lịch sử có tiếng nói ít đi trong cuộc sống hiện đại hôm nay, khi cơ hội tìm việc làm của những người giỏi sử ít đi, môn sử sẽ không hấp dẫn học sinh như các môn khác. Tin học chẳng hạn, có thể tìm thấy thu nhập cao, công việc tốt thì người học tự dưng thấy hay. Có những thứ mà do thời đại, do xu thế phát triển người ta phải học.
- Môn sử có hàng ngàn điểm 0. Cá nhân bộ trưởng thấy thế nào?
Tôi thấy bình thường. Đã là cuộc thi tuyển nghiêm ngặt thì chuyện đề thi có sự phân loại để tuyển chọn thí sinh là bình thường.
- Điểm sử thấp, theo các nhà giáo dục, là do cách dạy và học sử của chúng ta hiện nay chưa hấp dẫn học sinh, có đúng không thưa bộ trưởng?
Ý kiến đó có khía cạnh đúng. Nhưng nếu đổ tất cả cho nguyên nhân đó lại không đúng. Đúng là cách dạy sử hiện nay với việc dạy học sinh trận này trận kia dẹp bao nhiêu giặc, thu bao nhiêu vũ khí thì không nên, phải thay đổi. Bản thân tôi cho rằng, dạy sử để học sinh hiểu biết truyền thống, tăng cường lòng yêu nước, lòng tự hào dân tộc, có ý thức trách nhiệm với đất nước. Chứ dạy sử để bắt các em nhớ số liệu thì phải thay đổi. Phản ứng của xã hội trong chuyện này là đúng. Tôi cũng đã từng nói với nhà sử học Dương Trung Quốc là phải có sự phối hợp để thay đổi cách dạy sử hiện nay. Nhưng thay đổi là chuyện không đơn giản. Tôi vẫn cho rằng không nên cực đoan khi đổ hết lỗi cho việc dạy sử.
- Vậy tới đây sẽ thay đổi cách dạy và học sử như thế nào?
Vấn đề này vẫn còn phải bàn. Mục tiêu của chúng ta là thay đổi giáo dục căn bản và toàn diện, trong đó có việc thay đổi mục tiêu, chương trình, nội dung phương pháp dạy và học. Về môn sử, chúng tôi đã trao đổi với Hội Lịch sử Việt Nam để phối hợp thay đổi. Môn địa, văn đều phải xem xét thay đổi. Thay đổi SGK thì không phải thay đổi ngay được đâu, phải có quy trình. Nếu thay đổi một cách sạch trơn, liên tục sẽ thành tùy tiện.
- Bộ trưởng nghĩ gì về việc rất nhiều người dân Việt Nam biết và thích lịch sử Trung Quốc, trong khi lịch sử Việt Nam lại được nhớ đến không nhiều?
Đúng là như vậy, nhưng đó không phải là chuyện của giáo dục. Đó là vấn đề của xã hội. Người ta biết về lịch sử Trung Quốc không phải là do được học về lịch sử nước này, mà thông qua xem phim, đọc truyện. Không phải học sinh Việt Nam học lịch sử Trung Quốc và thích sử của họ. Vì vậy, chắc chắn sẽ phải có thay đổi về học sử, nhưng thay đổi thế nào một mình tôi không dám quyết. Điều này sẽ phải được bàn rộng rãi trong giới sử, các nhà giáo, chuyên gia lịch sử. Chúng tôi sẽ xem xét để sớm thay đổi cách dạy các môn xã hội, trong đó có sử.
- Xin cảm ơn bộ trưởng.
Phan Thảo thực hiện
