Đổi mới giáo dục phải thực chất

°Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan đề nghị nghiên cứu bỏ kỳ thi tốt nghiệp THPT

Ngày 31-7, tại Hà Nội đã diễn ra hội nghị bàn tròn nêu lên ý kiến và kiến nghị của nhân dân với Đảng, Nhà nước, MTTQ Việt Nam về các giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục Việt Nam hiện nay. Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan và đông đảo các chuyên gia giáo dục uy tín đã tham dự. Một lần nữa, những tâm tư, nguyện vọng của nhân dân về đổi mới giáo dục lại được các chuyên gia nói lên đầy trăn trở.

Bà Nguyễn Thị Thu Hà, Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, góp ý cần chấm dứt tư tưởng học để lấy bằng cấp, thay vào đó là học để có tư duy, kiến thức. Còn GS Phạm Thị Trân Châu, quyền Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn về giáo dục của Ủy ban MTTQ Việt Nam, cho rằng, phải có một môi trường xã hội lành mạnh mới có một nền giáo dục lành mạnh, vì vậy không nên đổ tất cả lỗi cho ngành giáo dục. Nếu xã hội vẫn nặng về bằng cấp, chạy chức, chạy quyền, tham nhũng, nền giáo dục sẽ tạo ra những thế hệ học sinh háo danh.

Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan cũng chỉ ra, cách tuyển dụng có vẻ không liên quan đến giáo dục nhưng tác động rất lớn đến chất lượng giáo dục. Cách tuyển dụng hiện nay chưa thật sự coi trọng năng lực cá nhân, các cơ quan nhà nước vẫn coi trọng bằng cấp.

Vấn đề kinh phí, học phí

GS Hoàng Xuân Sính, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam, Chủ tịch HĐQT Trường ĐH Thăng Long, trăn trở: “Chúng ta ai cũng kêu về giáo dục, nhưng ngân sách dành cho giáo dục quá thấp. Thế giới dành mức chi đào tạo cho sinh viên từ 5.000 - 50.000 USD/năm, còn ở Việt Nam chỉ khoảng 500 USD. Khi không có kinh phí, đừng mong nâng cao chất lượng giáo dục”. GS Hoàng Xuân Sính cũng cho rằng không thể đòi hỏi nhà nước chi thêm tiền cho giáo dục, vì 20% ngân sách đã là nhiều nhất trong các ngành.

“Nếu chưa tìm được tiền, hãy tìm ra những nơi, những khâu, những người đang làm lãng phí nguồn lực dành cho giáo dục, trong đó lãng phí nhất là dạy thêm, học thêm. Ví dụ 10 tháng học thêm/năm lớp 12 để luyện thi vào đại học có thể đã mất mấy chục triệu đồng/học sinh. Học tiếng Anh tràn lan cũng rất tốn kém, trung bình khoảng 2 triệu đồng/tháng…” - GS Hoàng Xuân Sính nêu cụ thể.

Cũng về vấn đề “tiền cho giáo dục”, nhiều chuyên gia đồng tình phải tăng mức học phí. Học phí phải được tính đúng, tính đủ. Nhà nước không thể bao cấp tràn lan như hiện nay, theo đó, thực hiện xếp hạng các trường ĐH để thu học phí theo thứ hạng.

Dạy học sinh cách làm người

Nhiều chuyên gia cũng cảnh báo, hiện kỹ năng sống của học sinh Việt Nam rất kém. PGS Văn Như Cương đề xuất cần thay đổi mạnh mẽ chương trình của giáo dục phổ thông vì hiện nay có nhiều lệch lạc. Chúng ta quá chú trọng dạy kiến thức, có những kiến thức các em học xong nhưng cả đời không bao giờ gặp lại như toán tích phân. Các môn học làm người lại không được chú trọng: những điều ác cần tránh, những điều thiện cần làm, thái độ đối xử với môi trường…

Trước thực trạng năm nào tỷ lệ tốt nghiệp THPT cũng 95-96%, nhằm tiết kiệm tiền của xã hội, giảm áp lực thi cử cho học sinh, Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan đề nghị Bộ GD-ĐT nghiên cứu bỏ kỳ thi này. Phó Chủ tịch nước  nhấn mạnh, đến thời điểm này, không nên nói đổi mới GD-ĐT chung chung nữa, vì nghị quyết, cương lĩnh đã nói nhiều. Đã đến lúc phải rà soát lại thật cụ thể từng bậc học để đổi mới. GD-ĐT là phải là tạo ra những con người có chuyên môn, nhân cách của người Việt Nam, trong đó bậc học tiểu học là rất quan trọng. Tiểu học phải quay lại “tiên học lễ, hậu học văn”, vì đó là bậc học rất quan trọng trong việc hình thành nhân cách của học sinh. Ở bậc đại học, phải tạo ra những con người biết làm thay vì ra trường phải đào tạo lại như hiện nay. Như vậy, phải xuất phát từ mục tiêu của mỗi bậc học để có phương pháp giảng dạy phù hợp. Triệt để khắc phục cách dạy - học đọc, chép rất thụ động hiện nay.