Công ty VH Trí Việt (First News) thành công trong việc đòi bồi thường vi phạm bản quyền một đơn vị tại Hà Nội với số tiền lên đến hơn 700 triệu đồng là một sự kiện lớn đầu năm 2013.
Cơ quan chức năng kiểm tra Nhà in Hoa Mai (TPHCM) do in sách lậu.
Kiện tụng và đàm phán
Với những ai quan tâm đến thị trường sách hẳn sẽ không thể quên được hình ảnh giám đốc First News Nguyễn Văn Phước chạy tới chạy lui, tổ chức từ họp báo công khai đến gặp mặt báo chí nhằm tố cáo những vụ vi phạm bản quyền mà ông là nạn nhân. Cả hai mảng sách chính của First News là sách dạy ngoại ngữ và sách hướng nghiệp là những loại sách bị in lậu nhiều nhất. Với kiến thức nhiều năm trong làng sách, ông Phước đã từng theo chân công an điều tra bám theo những vụ phá đường dây sách lậu lớn như vụ in lậu ở Thái Nguyên trước đây.
Thế nhưng, công sức bỏ ra nhiều, hiệu quả gần như là con số không. Sau vụ phát hiện kho sách lậu lớn tại ngoại thành TPHCM mà số sách lên đến gần trăm ngàn bản nhưng mức xử phạt chỉ hơn chục triệu đồng, ông Phước có lúc đã chán nản khi cho rằng: Nếu chỉ xử phạt như thế làm sao đủ sức răn đe kẻ in lậu sách?
Đây cũng là thực trạng kéo dài của vấn nạn sách lậu trong nước hiện nay. Các nhà làm sách chân chính không đủ tiền bạc, nhân lực để chống sách lậu. Thậm chí dù có được bồi thường thì số tiền đó cũng không đủ bù lỗ số tiền phải chi ra để theo vụ kiện.
Vào một ngày năm 2009, một bạn đọc đến trụ sở First News phản ánh về việc cuốn sách dạy ngoại ngữ của đơn vị chất lượng in quá kém. Xem lại mới phát hiện cuốn sách này đúng là của First News nhưng lại là bản photocopy, chữ mờ chữ tỏ. Công ty lập tức cử người đi thăm dò các trường ngoại ngữ trên địa bàn TPHCM và phát hiện ra một thực trạng đáng buồn. Hầu hết các trường đều in lậu sách dạy ngoại ngữ để bán cho học viên. Có trường thì thay tựa sách, che tên đơn vị làm sách, có nơi thì gắn sách này vào sách khác để chế thành sách “độc quyền”. Có trường còn chẳng thèm che giấu, cứ vác nguyên xi cuốn sách photocopy rồi đem bán. Điều đáng ngạc nhiên là tại nhiều trường, thậm chí người ta còn bán sách photocopy với giá còn cao hơn sách thật dù chất lượng chênh lệch nhau hoàn toàn.
Phản ứng của First News theo thông lệ, báo cơ quan chức năng, thu thập chứng cứ. Nhưng mọi chuyện vẫn chẳng đến đâu, nhiều trường vẫn ngoan cố tiếp tục vi phạm. Việc mảng sách dạy ngoại ngữ bị vi phạm với số lượng lớn đã đe dọa vào sự tồn tại của công ty, First News không còn lựa chọn nào ngoài việc khởi kiện. “Sẽ kiện tới cùng dù biết rất tốn kém”, ông Phước đã tỏ quyết tâm như thế.
Thế nhưng, tình hình diễn biến đầy bất ngờ, trong quá trình thương thảo, một giải pháp có lợi cho cả hai bên đã xuất hiện. Bên phía First News được nhận đền bù vi phạm bản quyền, có thêm đối tác mua sách. Bên phía trường thông qua sự kiện này cùng với việc tặng các học bổng từ thiện để quảng bá thương hiệu. Thậm chí phía First News còn cam kết sau khi trừ đi chi phí theo đuổi vụ kiện, toàn bộ số tiền còn lại cũng dành cho từ thiện.
“Cuộc chiến” còn phía trước
Chính nhờ thành công sau hai vụ kiện bản quyền ở TPHCM đã tạo cơ sở để First News tiến hành khởi kiện những trường ngoại ngữ vi phạm ở các địa phương khác mà tiêu biểu là ở Hà Nội. Vẫn áp dụng kinh nghiệm ở TP, một mặt cứng rắn về pháp luật với đầy đủ bằng chứng buộc tội, mặt khác lại mở một con đường hòa giải giữa hai bên.
Kết quả, Trường Ngoại ngữ đào tạo quốc tế Mỹ (115 Kim Mã, Ba Đình, Hà Nội) đã chấp nhận bồi thường hơn 700 triệu đồng tiền vi phạm bản quyền. Trong đó có hơn 200 triệu đồng tiền mặt và trên 500 triệu đồng dưới dạng suất học bổng của First News dành cho học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn. Đây được xem là một chiến thắng quan trọng vì là lần đầu tiên tại Hà Nội, một đơn vị vi phạm bản quyền đã phải chấp nhận bồi thường thiệt hại do mình gây ra.
Với những thành công vừa qua, có thể nói hiện nay First News là đơn vị kinh doanh sách thành công nhất cả nước trong cuộc chiến chống sách lậu, vi phạm bản quyền. Tuy nhiên, vẫn còn đó khó khăn chồng chất trong cuộc chiến chống sách lậu. Những đơn vị chấp nhận bồi thường vi phạm bản quyền vừa qua đều là các trường ngoại ngữ của tư nhân, bị áp lực của học viên, của pháp luật. Bản thân việc vi phạm của các trường cũng chỉ nằm trong một mảng sách cố định.
Chính vì thế, tất cả đang nhìn vào một vụ First News kiện cơ sở gia công sau in Huy Thi nằm trong khu tập thể Nhà máy in Bộ Tổng tham mưu (Ngọc Hồi, Đống Đa). Cơ sở này đã bị PC46 Công an Hà Nội bắt quả tang khi đang đóng xen 10.000 bản sách lậu mà First News đã mua bản quyền.
Sách lậu dù ai làm chăng nữa cũng phải qua hệ thống in ấn, đóng xén. Thắng lợi trong một vụ kiện cơ sở in ấn, đóng xén làm sách lậu sẽ là một cú giáng mạnh mẽ vào vấn nạn sách lậu hiện nay, góp phần mang lại thị trường xuất bản lành mạnh, chuyên nghiệp hơn.
| |
Tường Vy
