Sau bao nhiêu ý kiến trái ngược nhau, sau bao nhiêu bàn bạc tranh luận, cuốn sách khỏa thân nghệ thuật (nude) đã được chính thức ra mắt bạn đọc. Xuân thì, cuốn sách ảnh nghệ thuật của nghệ sĩ nhiếp ảnh Thái Phiên đã được ghi tên vào lịch sử nghệ thuật nhiếp ảnh Việt Nam.
- Những đường cong của cuộc sống
Để ám chỉ sự khốc liệt của tuyến đường Hồ Chí Minh trong những năm tháng chiến tranh chống Mỹ khốc liệt, một nghệ sĩ đã ví von: “Nơi mà mọi đường cong của người phụ nữ đều thành thẳng”. Cái ấn tượng nét cong của người phụ nữ bị biến thành thẳng đã là hình ảnh ấn tượng nhất phản ánh sự ác liệt, khó khăn của chiến tranh.
Những đường cong trên thân thể người phụ nữ từ ngàn xưa đã được xem là đỉnh cao của nét đẹp tạo hóa, là nền tảng cuộc sống, là nguồn cội của biết bao tác phẩm nghệ thuật. Và cũng chính những đường cong cũng gánh chịu biết bao tiếng xấu, là thủ phạm của những cuộc chiến, những âm mưu, tội ác.
Và trong cuốn sách ảnh của mình, nghệ sĩ nhiếp ảnh Thái Phiên chỉ làm một việc: thể hiện qua ống kính máy ảnh những nét đẹp của đường cong trên thân thể người phụ nữ. Những nét lượn của vòng eo thon, đôi gò bồng đảo căng tròn sự sống, làn da mơn mởn của người thiếu nữ xuân thì… 71 bức ảnh được chọn lọc trong vô số những bức ảnh nude mà tác giả đã chụp trong suốt 15 năm qua có thể coi là kết tinh vẻ đẹp của người phụ nữ dưới con mắt nhà nhiếp ảnh. Trong lời giới thiệu Xuân thì, nhà nghiên cứu lý luận phê bình nhiếp ảnh Chu Chí Thành viết: “Ở góc độ nghề nghiệp, chúng tôi thấy đây là tập ảnh nude nghệ thuật nghiêm túc, trong sáng, đem lại cho người xem một cảm xúc đẹp, lành mạnh”.
Cuốn sách ảnh nude đầu tiên được phát hành chính thức cũng được nghệ sĩ và những người thực hiện bỏ nhiều công sức. Sách dày chỉ hơn 100 trang nhưng nặng đến gần 1kg do chất lượng giấy được dùng rất tốt, nội dung trong sách được in song ngữ Việt - Anh.
- Ranh giới mỏng manh
Cuốn sách ảnh nude Xuân thì đến tay bạn đọc một cách thầm lặng, không rầm rộ. Trong cuốn sách, nghệ sĩ Thái Phiên còn dành tới 20 bài tự sự, kể về những con đường chông gai trong quá trình thực hiện những tấm ảnh nude của mình.
Dùng từ chông gai e rằng còn quá nhẹ. Ảnh khỏa thân nghệ thuật ở Việt Nam luôn chịu một ánh mắt nghi ngờ thậm chí còn là dè bỉu. Mà sự nghi ngờ, dè bỉu này không phải là không có lý do. Ranh giới giữa nghệ thuật và khiêu dâm trong ảnh nude cực kỳ mỏng manh, mỏng manh đến nỗi có lúc nó phụ thuộc vào tài nghệ của tác giả nhưng có khi lại chỉ dựa vào cái đầu của người xem.
Thậm chí trong cuộc sống, ảnh nude còn chịu cả một rào cản nặng nề, đó là truyền thống Á Đông. Việc phô bày thân thể phụ nữ ra trước đám đông được xem là một hành động xấu xa. Nét đẹp tuyệt mỹ của người phụ nữ là sở hữu của riêng người phụ nữ và người đàn ông trong đời mình... Chính vì thế, nhận xét về quãng đường đưa cái đẹp đó đến được với mọi người, nghệ sĩ Thái Phiên đã thổ lộ: “Tôi đã phải âm thầm, lầm lũi tôn vinh những vẻ đẹp mà Tạo hóa đã ban tặng riêng cho người phụ nữ…”.
Tuy nhiên, để thay đổi quan niệm truyền thống là không phải dễ. Thế nhưng, dù sao với cuốn sách ảnh nude được phát hành rộng rãi cũng cho thấy cái nhìn về ảnh nude đã cởi mở hơn và một loại hình nghệ thuật tôn vinh vẻ đẹp của con người như ảnh nude đang dần tìm được chỗ đứng của mình trong làng nghệ thuật Việt Nam, dù vẫn còn vất vả.
Tân Tường
