Căng thẳng tại Ukraine: Phương Tây kêu gọi Nga đối thoại

* Nga lên kế hoạch củng cố quan hệ kinh tế Nga - Crimea

Sau khi có những lời lên án mạnh mẽ, các nước phương Tây đều thống nhất quan điểm sử dụng biện pháp ngoại giao giải quyết căng thẳng hiện nay ở Ukraine và kêu gọi Nga đối thoại. Trong khi đó, Nga tái khẳng định quân đội Nga ở Crimea chỉ để bảo vệ người dân gốc Nga.

Đối thoại về khủng hoảng Ukraine

Theo Novosti, Canada, Pháp, Đức, Italia, Nhật Bản, Anh, Mỹ, Hội đồng châu Âu và Ủy ban châu Âu ngày 3-3 đã ký tuyên bố chung chỉ trích Nga “vi phạm rõ ràng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine”. Theo tuyên bố này, “hành động của Nga ở Ukraine trái với các nguyên tắc và các giá trị của G7 và G8”. Ngoại trưởng các nước Liên minh châu Âu (EU) trong cuộc họp ngày 3-3 đề nghị thành lập cơ quan hòa giải cấp cao để giải quyết tình hình căng thẳng ở Ukraine đồng thời đe dọa đến khả năng trừng phạt nếu Nga không lùi bước.

Trong cuộc họp khẩn cấp ngày 3-3, các ngoại trưởng EU ủng hộ dùng biện pháp hòa bình để giải quyết cuộc khủng hoảng, có thể thông qua Tổ chức An ninh và hợp tác châu Âu (OSCE). Ngoại trưởng Đức Frank-Walter Steinmeier khẳng định “không để vấn đề lún sâu vào hành động leo thang quân sự”.

Theo AFP, Tổng thống Nga V.Putin đã chấp thuận đề xuất của Thủ tướng Đức Merkel để thành lập “nhóm liên lạc” nhằm xây dựng cuộc đối thoại về khủng hoảng Ukraine. Thông cáo từ chính phủ Đức cho hay, Thủ tướng Merkel đã đưa ra đề nghị trên trong một cuộc điện đàm với Tổng thống Putin cuối ngày 2-3. Vẫn theo thông cáo, “Tổng thống Putin đã chấp thuận đề nghị của Thủ tướng Đức nhằm thành lập ngay một nhóm điều tra cũng như một nhóm liên lạc dưới sự lãnh đạo của OSCE gồm 57 quốc gia, trong đó có các nước thuộc EU, Nga, Ukraine và Mỹ, nhằm mở ra một cuộc đối thoại chính trị”.

Một thông cáo từ điện Kremlin cho hay, Tổng thống Putin bảo vệ hành động của Nga trong việc chống lại “lực lượng chủ nghĩa dân tộc cực đoan” ở Ukraine và khẳng định các biện pháp được thực thi cho đến nay là “hoàn toàn thích hợp”.

Trước đó, có áp lực đòi loại Nga khỏi nhóm G8 (Nga gia nhập nhóm G7 từ năm 1997 đưa nhóm này thành G8). Tuy nhiên, Bộ trưởng Ngoại giao Đức Frank-Walter Steinmeier nói rằng Berlin không ủng hộ động thái như vậy vì nó sẽ cắt đứt một kênh liên lạc trực tiếp với điện Kremlin.

Nga vẫn xem Viktor Yanukovych là tổng thống hợp pháp của Ukarine

Theo The Economics Times, ngày 3-3, Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev cho biết, ông Viktor Yanukovych vẫn là tổng thống hợp pháp của Ukraine. Nga không công nhận chính quyền mới sau khi họ lật đổ Tổng thống Yanukovych. Viết trên tài khoản Facebook của mình, ông Medvedev cho biết: “Nga sẵn sàng thiết lập quan hệ nhiều mặt, tôn trọng với người anh em Ukraine nhưng không phải với những người lật đổ Yanukovych. Ukraine không phải của những người tiếm quyền bằng máu và bạo lực, vi phạm hiến pháp và các luật nhà nước khác”.

Theo Đài tiếng nói nước Nga, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho rằng hiện nay Nga nhận được thông tin về việc có những hành động chuẩn bị khiêu khích mới đối với Hạm đội Biển Đen của Nga trên lãnh thổ Ukraine.

“Trong hoàn cảnh như vậy, chính quyền hợp pháp Crimea kêu gọi Tổng thống Nga hỗ trợ khôi phục hòa bình ở nước cộng hòa tự trị. Bản kiến nghị tuân thủ luật pháp Nga đã được gửi đến Hội đồng Liên bang. Hội đồng Liên bang ủng hộ bản kiến nghị mà chúng tôi hy vọng sẽ khiến cho những kẻ cực đoan trở nên tỉnh táo. Xin nhắc lại một lần nữa, vấn đề đang nói đến ở đây là bảo vệ công dân và đồng bào của chúng tôi, bảo vệ các quyền con người cơ bản - quyền được sống”, ông Lavrov nói.

Theo Ria-Novosti, ngày 3-3, Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev đã ký lệnh xây dựng một cầu nối giữa Nga với bán đảo Crimea của Ukraine.

Cây cầu sẽ trải dài trên eo biển Kerch với chiều dài 4,5km. Dự án trị giá 3 tỷ USD này đã bị trì hoãn trong một thập niên qua. Bộ trưởng Tài chính Nga Anton Siluanov cho biết, ngân sách của chính phủ tự trị Crimea thâm hụt 35 tỷ rúp (1 tỷ USD), vì vậy Nga sẽ lên kế hoạch hỗ trợ tài chính cho khu vực này.

Theo AFP, Bộ Ngoại giao Nga ngày 3-3 cho biết, Nga và Trung Quốc đều nhất trí về tình hình ở Ukraine sau cuộc điện đàm trước đó cùng ngày giữa hai quan chức ngoại giao hàng đầu của hai nước. Bộ trên ra tuyên bố xác nhận trong cuộc điện đàm, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov và người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị đã trao đổi “các quan điểm đồng nhất của Nga và Trung Quốc về tình hình đã và đang diễn biễn tại Ukraine cũng như ở xung quanh nước này”. Tuyên bố khẳng định hai Ủy viên Thường trực Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc này sẽ liên hệ chặt chẽ với nhau về tình hình ở Ukraine.

Tổng thống Obama bị chỉ trích

Theo Itar-Tass, chính quyền Cộng hòa tự trị Crimea (ARC) thuộc Ukraine cho biết, đã có hơn 3.000 binh sĩ Ukraine tuyên thệ trung thành với nhân dân Crimea. Đại diện chính quyền ARC thông báo: “Tham gia tuyên thệ có hơn 1.500 binh sĩ nội vụ (Ukraine) và khoảng 1.700 nhân viên Biên phòng quốc gia Ukraine đóng tại bán đảo này... Việc binh sĩ chuyển sang (ủng hộ chính quyền Crimea) đã diễn ra rất hòa bình”. Theo đại diện trên, một số chỉ huy quân đội Ukraine dự kiến cũng sẽ chuyển sang ủng hộ chính quyền Crimea. Tuy nhiên, ông không nêu tên cụ thể những chỉ huy này. Trước đó, Tư lệnh Hải quân Ukraine, Denis Berezovsky đã tuyên thệ trung thành với người dân Crimea.

Theo AFP, ngày 3-3, khoảng 300 người biểu tình ủng hộ Nga ngày 3-3 đã chiếm tòa nhà chính quyền địa phương ở thành phố Donetsk (thành trì của Tổng thống bị lật đổ Viktor Yanukovych), miền Đông Ukraine. Trước đó, khoảng 3.000 - 4.000 người biểu tình đã tụ tập ở phía trước tòa nhà 11 tầng này, vẫy quốc kỳ Nga và hô vang “Nga, Nga”.

Trong khi đó, theo Itar-Tass, các cuộc biểu tình và hoạt động khác ủng hộ người Nga ở Ukraine đã thu hút hàng chục ngàn người ở Mátxcơva, St Petersburg và các thành phố khác trên khắp nước Nga. Khoảng 27.000 người, trong đó các thành viên của các nhóm thanh niên yêu nước và các tổ chức cựu chiến binh, tham gia vào cuộc diễu hành tại Mátxcơva. Những người biểu tình mang cờ Nga và hô vang: “Crimea với bạn với Nga” “Nga và Ukraine là anh em mãi mãi”.

Tại Mỹ, tiếp tục có nhiều ý kiến chỉ trích Tổng thống Barack Obama quá lúng túng trong việc xử lý tình hình tại Ukraine. Báo USA Today dẫn lời Hạ nghị sĩ Mike Rogers, Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện, ví von: “Ông Putin đang chơi cờ, chúng ta chơi bắn bi”. Ông này dẫn lại vấn đề Syria và cho rằng dường như ông Putin đang “bao vây nước Mỹ”. Thượng nghị sĩ Lindsay Graham thì nói: “Chúng ta có một tổng thống yếu và thiếu quyết đoán”. Thượng nghị sĩ John McCain bày tỏ quan ngại sâu sắc rằng Tổng thống Obama đã không nêu ra những hậu quả đối với Nga nếu nước này không rút quân khỏi Ukraine.

THỤY VŨ (tổng hợp)

- Căng thẳng tại Ukraine: Mỹ dọa trục xuất Nga khỏi nhóm G8

- HĐBA LHQ họp khẩn về khủng hoảng tại Ukraine