Thông báo về kết quả Hội nghị các bên tham gia Công ước khung của Liên hiệp quốc về biến đổi khí hậu (COP 20) diễn ra tại Lima, Peru trong 2 tuần đầu của tháng 12-2014, Bộ Tài nguyên - Môi trường cho biết, các bên đã thống nhất thông qua “Hiệu triệu Lima cùng hành động vì khí hậu” bao gồm 22 điều và 1 phụ lục. Trong đó, khẳng định thích ứng với biến đổi khí hậu (BĐKH) tiếp tục được đẩy mạnh trong Thỏa thuận 2015.
Cam kết cắt giảm khí thải gây hiệu ứng nhà kính
Ông Phạm Văn Tấn, Phó Cục trưởng Cục Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu, Phó Trưởng đoàn đàm phán của Việt Nam về BĐKH, cho biết COP 20 đã đạt được một thỏa thuận khung cam kết cắt giảm khí thải gây hiệu ứng nhà kính với tên gọi “Hiệu triệu Lima cùng hành động vì khí hậu”. Đây là quyết định quan trọng nhất của COP 20. Theo đó, “Hiệu triệu Lima cùng hành động vì khí hậu” nằm trong khuôn khổ công ước khung của Liên hiệp quốc về BĐKH, chịu sự chi phối của các nguyên tắc của Công ước, trong đó có nguyên tắc trách nhiệm chung nhưng có phân biệt; khẳng định thích ứng với BĐKH tiếp tục được đẩy mạnh trong Thỏa thuận 2015; bày tỏ quan ngại do còn chênh lệch quá lớn giữa kết quả giảm nhẹ của thế giới trong thời gian qua so với yêu cầu của khoa học nhằm hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu không quá 2oC hoặc không quá 1,5oC vào cuối thế kỷ 21. Từ đó, yêu cầu các quốc gia phát triển huy động nguồn lực tài chính thực hiện thích ứng và giảm nhẹ tại các nước đang phát triển, đẩy nhanh hoàn thiện dự thảo Thỏa thuận 2015 xong trong tháng 5-2015 để có thể thông qua vào tháng 12-2015.
Trồng nhiều cây xanh trong thành phố nhằm giảm thiểu phát thải nhà kính (Ảnh: Mảng xanh tại khu trung tâm TPHCM). Ảnh: HUY ANH
Thỏa thuận 2015 sẽ áp dụng cho tất cả các nước, gồm 5 trụ cột chính là thích ứng; giảm nhẹ; tăng cường năng lực, chuyển giao công nghệ; tài chính và minh bạch trong các hoạt động ứng phó và hỗ trợ. Theo ông Phạm Văn Tấn, nguyên tắc “Hiệu triệu Lima cùng hành động vì khí hậu” đã xử lý tốt tất cả các vấn đề Việt Nam quan ngại trong đàm phán tại COP 20. Thực hiện nội dung này sẽ là điểm có lợi nhất cho Việt Nam vì từ nguyên tắc này sẽ ảnh hưởng đến mọi hành động ứng phó với BĐKH tại nước ta. Tại COP 20, đoàn đàm phán Việt Nam tham gia mạnh mẽ và chủ động, tích cực vào xây dựng Thỏa thuận 2015 và các nội dung khác. Việt Nam cũng đã đệ trình Báo cáo cập nhật 2 năm một lần (BUR) lần đầu tiên của Việt Nam lên Ban Thư ký Công ước khí hậu. Việt Nam là nước đang phát triển thứ 2 trên thế giới đệ trình BUR. Việc sớm trình BUR là minh chứng cụ thể, thiết thực về thực hiện cam kết của Việt Nam cùng cộng đồng quốc tế ứng phó với BĐKH toàn cầu.
Cam kết tài chính còn thấp
Tại COP 20, các quốc gia tham dự còn thông qua cơ chế quốc tế Warsaw có liên quan đến BĐKH nhằm triển khai quyết định của COP 19 về cơ chế xử lý thiệt hại và tổn thất; quyết định về kế hoạch thích ứng quốc gia áp dụng cho các nước chậm phát triển thực hiện thông tin về việc xây dựng kế hoạch thích ứng quốc gia của mỗi nước; các quyết định về tài chính liên quan đến báo cáo tài chính, tài chính dài hạn, báo cáo của Quỹ Môi trường toàn cầu. Đồng thời quyết định về kế hoạch cho các nước chậm phát triển thực hiện thông tin về việc xây dựng kế hoạch thích ứng quốc gia về BĐKH. Đại diện đoàn đàm phán Việt Nam cho biết, COP 20 cũng yêu cầu các quốc gia phát triển cắt giảm phát thải mạnh mẽ hơn cho giai đoạn trước năm 2020 và triển khai việc đánh giá kỹ thuật, nhằm kiểm tra mức đóng góp hiện tại và tăng mức cắt giảm phát thải tại các quốc gia này cho giai đoạn 2015-2020. Đồng thời, tăng mức giảm phát thải khí nhà kính thông qua các hình thức khác.
Tuy nhiên, bên cạnh việc đạt được những thỏa thuận nhất định tại COP 20, ông Phạm Văn Tấn cũng đã nêu những điểm còn hạn chế. Chẳng hạn như cam kết về tài chính quá thấp so với những gì đã hứa và so với kỳ vọng của các nước đang phát triển. Cụ thể, đến nay các nước phát triển mới cam kết đóng góp cho Quỹ Khí hậu xanh được 10,2 tỷ USD đến năm 2015. “Đây là con số thấp hơn nhiều so với 10 tỷ USD các nước này đóng góp mỗi năm cho giai đoạn 2010-2012, thấp hơn nhiều so với cam kết đóng góp nâng lên 100 tỷ USD/năm vào năm 2020 từ các nguồn tài chính công” - ông Phạm Văn Tấn cho hay. Bên cạnh đó, trước tác động ngày càng rõ ràng và mạnh mẽ của BĐKH, nội dung đạt được tại hội nghị cũng chưa thật sự đáp ứng được kỳ vọng của thế giới. Bởi lẽ, thời hạn các nước cần hoàn thành thỏa thuận toàn cầu ứng phó với BĐKH vào tháng 12-2015 nhưng ngoài việc thống nhất được 5 thành tố cơ bản thì hình thức của thỏa thuận vẫn chưa được thông qua. Mặc dù vậy, theo đánh giá của ông Nguyễn Văn Tuệ, Cục trưởng Cục Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu, còn nhiều ý kiến cho rằng thỏa thuận này chưa mang nhiều tính ràng buộc và chưa giải quyết được mâu thuẫn cơ bản giữa các bên tham gia, song đây được coi là một tín hiệu tích cực và là nền móng để xây dựng một dự thảo thỏa thuận toàn cầu về BĐKH, dự kiến sẽ được đưa ra thảo luận tại COP 21 tổ chức tại thủ đô Paris, Pháp vào năm tới.
|
HÀ PHƯƠNG
