Theo báo cáo vừa công bố của Quỹ Quốc tế bảo vệ thiên nhiên (WWF) và Liên minh Năng lượng bền vững Việt Nam (VSEA), đến năm 2050, năng lượng tái tạo có thể đáp ứng 100% nhu cầu điện của Việt Nam, đồng thời giảm được đáng kể lượng khí thải carbon độc hại có liên quan tới biến đổi khí hậu (BĐKH).
Các công trình nhà ở, cao ốc chiếm 33,4% lượng tiêu thụ năng lượng tại Việt Nam. Ảnh: HUY ANH
Cụ thể, báo cáo “Kịch bản bền vững cho ngành điện Việt Nam - Tầm nhìn đến năm 2050” của 2 tổ chức trên đã phân tích tổng quát về tình hình của ngành điện quốc gia trong bối cảnh tổng thể của ngành năng lượng, đồng thời đưa ra các kịch bản phát triển mà Việt Nam có thể lựa chọn cho chiến lược phát triển tới năm 2050. Báo cáo phân tích: Việt Nam là quốc gia sở hữu nhiều nguồn năng lượng tái tạo có thể dùng để phát điện như mặt trời, gió, nước, địa nhiệt, sinh khối và đại dương. Tuy nhiên, theo quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2011-2020 có xét đến năm 2030, Việt Nam có kế hoạch phát triển điện lực dựa chủ yếu vào các dự án thủy điện thiếu bền vững và các dự án nhiệt điện dùng các nhiên liệu hóa thạch có hàm lượng carbon cao gây ô nhiễm môi trường trầm trọng, thậm chí cả điện hạt nhân có giá thành cao và chứa đựng nhiều rủi ro.
Ông Jean Philippe Denruyter, Chuyên gia năng lượng WWF, cho biết kịch bản này đã đưa ra 3 đề xuất: kịch bản phát triển thông thường, kịch bản phát triển năng lượng bền vững và kịch bản phát triển năng lượng bền vững tối ưu. Theo đó, kịch bản phát triển thông thường dựa vào nguyên liệu hóa thạch và các công nghệ lạc hậu, không hiệu quả, gây ra nhiều khí thải. Riêng hai kịch bản phát triển năng lượng bền vững đều cho thấy, tới năm 2050, dựa trên các phương diện kỹ thuật và kinh tế, năng lượng tái tạo có thể đáp ứng ít nhất từ 81% đến 100% nhu cầu điện quốc gia, đồng thời giúp giảm tới 80% lượng khí thải carbon. Việc này sẽ giúp Việt Nam phát triển bền vững hơn vì việc tăng khí thải carbon do sử dụng than đốt và các nguyên liệu hóa thạch khác là nguyên nhân hàng đầu gây ra BĐKH. Theo Ông Jean Philippe Denruyter, nếu sử dụng năng lượng hiệu quả và tận dụng được nguồn năng lượng tái tạo phong phú, Việt Nam có thể giảm được sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch hoặc nhập khẩu than, đảm bảo giá điện ổn định trong các thập niên tới, tạo thêm việc làm, tăng cường hợp tác với các quốc gia trong khu vực và giảm các tác hại lên môi trường và xã hội.
Các chuyên gia về năng lượng tái tạo đánh giá cao kết quả báo cáo đưa ra cũng như giá trị của kịch bản này. Họ cho rằng các nhà hoạch định chính sách và các ban ngành liên quan, đặc biệt là ngành điện lưu tâm cân nhắc sử dụng những kịch bản nêu trong báo cáo, cũng như những khuyến nghị từ Liên minh Năng lượng bền vững Việt Nam để thực hiện được bước chuyển mạnh mẽ trong ngành năng lượng, mang lại lợi ích tốt nhất cho quốc gia. Mặc dù vậy, các chuyên gia cũng cho rằng, Việt Nam sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức khi khởi động các tiến trình để đạt tới các mục tiêu của kịch bản này. Trong đó, vai trò độc quyền của Tập đoàn Điện lực Việt Nam là thách thức lớn nhất mà các nhà quy hoạch phải đối mặt khi khởi động tiến trình, nhằm tiến tới đạt các mục tiêu của kịch bản với việc 100% năng lượng sơ cấp tái tạo cho ngành điện. Thêm một thách thức nữa mà Việt Nam phải đối mặt để đạt được mục tiêu này là thị trường điện vì thị trường này ở Việt Nam hiện còn yếu và chưa hoàn chỉnh.
Nhiều chuyên gia cho rằng, Việt Nam hoàn toàn có khả năng trở thành quốc gia tiên phong phát triển ngành năng lượng sạch và tái tạo. Cụ thể, năng lượng mặt trời có thể cung cấp ít nhất 35%, trong khi năng lượng gió có thể cung cấp ít nhất 13% nhu cầu điện của Việt Nam vào năm 2050. Năng lượng tái tạo là yếu tố không thể thiếu để xây dựng một tương lai bền vững cho Việt Nam. |
PHÚC LONG
