Đột quỵ có thể xảy ra bất ngờ với bất kỳ ai, không phân biệt tuổi tác, giới tính, nghề nghiệp, tình trạng sức khỏe. Hậu quả do đột quỵ để lại rất trầm trọng. Người bệnh có thể bị liệt nửa thân, mất khả năng giao tiếp, mất khả năng kiểm soát tiểu tiện, thậm chí hôn mê sâu và tử vong.
Ở Việt Nam, mỗi năm có 200.000 người bị đột quỵ, tỷ lệ tử vong do đột quỵ ở nam giới là 18% và ở nữ giới là 23%. Theo thống kê của Bệnh viện Phục hồi chức năng - Điều trị bệnh nghề nghiệp TPHCM, tỷ lệ mắc đột quỵ đang gia tăng trên cả nam và nữ ở mọi lứa tuổi.
Số lượng bệnh nhân bị tàn tật do đột quỵ cũng có xu hướng tăng mạnh với nhiều di chứng nặng nề, như: thất ngôn, viêm phổi, co cứng, suy giảm trí nhớ, trầm cảm, liệt nửa người, rối loạn nuốt… Trong số người đã từng mắc, chỉ 25%-30% người tự đi lại phục vụ bản thân, 20%-25% đi lại khó khăn và cần sự hỗ trợ của người khác trong sinh hoạt hằng ngày, 15%-25% phải phụ thuộc hoàn toàn vào người khác.
TS - BS Nguyễn Bá Thắng, phụ trách Khoa Thần kinh Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM, cho biết mỗi tháng bệnh viện này tiếp nhận 100-120 ca bệnh đột quỵ. Trong số đó, chỉ có 8% người bệnh được đưa đến bệnh viện cấp cứu kịp thời trong “thời gian vàng” để được áp dụng các biện pháp điều trị thông mạch máu.
Con số này ở nhiều bệnh viện khác trong cả nước còn thấp hơn, chỉ từ 1% - 3%. Người cao tuổi có nguy cơ đột quỵ cao hơn, song hiện nay tỷ lệ người bị đột quỵ dưới 45 tuổi cũng chiếm khoảng 30%. Theo các chuyên gia y tế, đột quỵ do 3 nguyên nhân phổ biến nhất: tăng huyết áp làm thoái hóa tắc mạch hoặc làm nứt vỡ mạch máu não, bệnh lý xơ vữa gây hẹp và tắc động mạch máu não, rung nhĩ tạo cục máu đông trôi làm tắc mạch não.
Ngoài ra, người bị đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, bệnh tim, mạch vành, xơ vữa động mạch chân, béo phì, hút thuốc lá, ít vận động, uống nhiều rượu bia có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn.
Người bệnh đột quỵ nếu được cấp cứu kịp thời trong “thời gian vàng” thì cơ hội phục hồi trở lại chất lượng cuộc sống như trước rất cao. Thời gian vàng để cấp cứu người bệnh đột quỵ là 6 giờ kể từ khi phát bệnh, 3 giờ đầu có thể coi là thời gian kim cương.
Với đột quỵ, mỗi giây đều quý, nghĩa là dù cùng được chữa trong thời gian vàng nhưng người sớm hơn sẽ có kết quả tốt hơn. Bản thân người bệnh hoặc người xung quanh cần nhận biết ngay các dấu hiệu khi đột quỵ xảy ra như bị méo miệng, nói ngọng hoặc không nói được, yếu tay chân một bên để đưa đi cấp cứu kịp thời.
Nếu người bệnh đột quỵ không được cấp cứu trong quãng “thời gian vàng” thì hậu quả phải chịu rất nặng nề, có thể liệt nửa người, hôn mê sâu, thậm chí tử vong.
Để phòng tránh nguy cơ đột quỵ, các chuyên gia khuyến cáo mọi người cần phải có lối sống lành mạnh, không hút thuốc lá, hạn chế rượu bia, tăng cường vận động và tập thể dục thể thao, giảm ăn mặn, giảm mỡ béo, tăng cường rau xanh và trái cây.
Bên cạnh đó, người bệnh cũng cần khám sức khỏe định kỳ, phát hiện các bệnh lý nguy cơ như tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh tim, xơ vữa động mạch…để chữa trị kịp thời. Người đã từng bị đột quỵ còn cần phải uống các thuốc phòng ngừa và điều trị bệnh căn nguyên.
