Tôi từng ngồi trường Dòng, học tiếng Pháp trước tiếng Việt, đọc sách khoa học, tiểu thuyết bằng hai thứ tiếng Anh - Pháp khi còn là sinh viên, và cuối cùng là dạy tiếng Việt cho người nước ngoài và tiếng Anh cho người Việt để kiếm sống. Nói như thế để thấy tôi hoàn toàn không ác cảm với bất cứ ngoại ngữ nào. Tuy nhiên, tôi rất bực mình khi càng ngày càng thấy một bộ phận người Việt sùng bái và lạm dụng tiếng Anh quá mức.
Ngày xưa, ông bà chúng ta biết Việt hóa các danh từ như savon thành xà bông, la bière thành la de (bia bọt), sốc (shock) thuốc… Hôm nay con cháu không chỉ không Việt hóa các danh từ nước ngoài mà lại “phát minh” một thứ tiếng Việt lai căng nửa nạc nửa mỡ, gây khó chịu cho những ai biết trân trọng “tiếng nước tôi”.
Nhiều lần tôi tự hỏi sao người ta cứ dùng live show mà không sử dụng chương trình nhạc sống như người Sài Gòn trước đây? Ngày xưa học chương trình Pháp đi nữa, thầy cô giáo vẫn cấm sử dụng ngôn ngữ pha trộn. Việt ra Việt, Pháp ra Pháp, không thể có một ngôn ngữ ba rọi, pha trộn hai ba thứ tiếng, như thế là xem thường tiếng mẹ đẻ và làm hư kỹ năng ngoại ngữ của mình. Tôi thực sự choáng khi trên truyền hình có chương trình “Talk với sao”. Nếu một người không biết tiếng Anh họ hiểu Talk là gì. Và người nước ngoài họ biết Talk lại chẳng biết “với sao” là cái gì. Thứ tiếng nửa nạc nửa mỡ như thế lại được đưa lên truyền hình một cách quy mô hoành tráng. Tại sao không là chương trình “Trò chuyện cùng sao” hoặc “Chuyện trò cùng người nổi tiếng”. Truyền hình là một cầu nối văn hóa, chẳng hiểu những người nước ngoài khi học tiếng Việt sẽ suy nghĩ như thế nào về thái độ của người Việt đối với tiếng nước mình, nếu họ biết được kho tàng ngôn ngữ vô cùng phong phú của người Việt mấy ngàn năm. Và liệu 20 - 30 năm nữa, tiếng Việt sẽ ra sao khi thế hệ trẻ hôm nay cứ showbiz, live show và bây giờ là “Talk với sao”.
Xin hãy tôn trọng tiếng Việt. Nếu muốn chứng tỏ khả năng tiếng Anh thì xin mời hãy có hẳn một chương trình truyền hình dành cho người nước ngoài, hoàn toàn sử dụng tiếng Anh trên truyền hình đi. Để thử xem các vị dẫn chương trình, các sao… có nói trôi chảy một câu tiếng Anh chăng mà cứ chêm tiếng Anh vô tội vạ khiến người yêu tiếng Việt và tự hào về tiếng Việt bực mình.
Nguyễn Ngọc Hà
